banner
10 მარტი 2017 | 17:32 სოფლის მეურნეობა

ევროკავშირის სტანდარტებისა და მოთხოვნების დაკმაყოფილების სირთულის მიუხედავად სლოვაკი ფერმერების შემოსავლები გაოთხმაგდა

ევროკავშირის სტანდარტებისა და მოთხოვნების დაკმაყოფილების სირთულის მიუხედავად სლოვაკი ფერმერების შემოსავლები გაოთხმაგდა

სლოვაკეთში ფერმების ზომის გამსხვილებამ, სოფლის მეურნეობაში ჩართული მუშახელის შემცირებამ, ახალი ტექნოლოგიების გამოყენების საშუალებით, ახალი კონცეფციების და თანამედროვე ბიზნესსტრუქტურების ზრდამ, ევროფონდების მიერ გამოყოფილი სახსრების ეფექტიანად მიმართვამ სხვა სექტორებთან შედარებით სოფლის მეურნეობიდან მიღებული შემოსავლების ზრდის მაღალ ტემპს შეუწყო ხელი.

სლოვაკეთის სოფლის მეურნეობისათვის ევროკავშირთან თანამშრომლობა მომგებიანი აღმოჩნდა. ამჟამად დაუმუშავებელი არც ერთი ჰა. მიწაა, გაიზარდა ფერმერების შემოსავლები, ბუნებრივი რესურსების ეფექტიან გამოყენებაზე ვზრუნავთ. თუ სოციალიზმის პერიოდში მოქმედ ფერმერს ვკითხავთ, როგორ აფასებს თავის საქმიანობას გვეტყვის, რომ ასეთი წარმატებული არასოდეს ყოფილა. ბუნების მოყვარული ახალგაზრდა კი გეტყვით, რომ დიდი სიამოვნებით ჩაებმება სასოფლო წარმოებაში. სოფლის მეურნეობაში დასაქმებულები მთელი მსოფლიოს მასშტაბით უჩივიან დაბალ შემოსავლებს, მათ შორის სლოვაკებიც,  თუმცა ისინი, ვინც ევროკავშირთან  თანამშრომლობის სხვადასხვა პროგრამებში მონაწილეობენ, აღიარებენ, რომ მათი შემოსავლები მნიშვნელოვნად გაიზარდა, სულ მცირე გაოთხმაგდა. სლოვაკი ფერმერების გამოცდილების შესახებ მოგვითხრო სლოვაკეთის აგრარული უნივერსიტეტის პროფესორმა მარია კადლეციკოვამ.




ევროკავშირთან დაახლოების გზაზე სოფლის მეურნეობის სექტორის ტრანსფორმაციის შესახებ  სლოვაკეთის სახელმწიფოს წარმომადგენლებმა და საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტრომ GLOBSEC-სა და ELVA-ს მიერ ორგანიზებულ შეხვედრაზე საზოგადოებას გამოცდილება გაუზიარეს. სლოვაკეთის სახელმწიფოს სლოვაკეთის აგრარული უნივერსიტეტის პროფესორი და საქართველოში FAO-ს ყოფილი წარმომადგენლები მარია კადლეციკოვა და მილან კოვაჩი წარმოადგენდნენ.

გამოცდილების გაზიარებისა და მონაცემების დაკვირვების შედეგად ირკვევა, რომ საქართველოს და სლოვაკეთის სოფლის მეურნეობა მსგავსი გამოწვევების წინაშე არიან. თუმცა სლოვაკეთს, როგორც ევროკავშირის წევრ ქვეყანას, მეტი პასუხისმგებლობა და ვალდებულება ეკისრება აგრარული პოლიტიკის სწორ გატარებასა და ფუნქციონირებაში. სლოვაკეთი 2004 წლიდან ევროკავშირის წევრია, შესაბამისად, გზა რომელსაც დღეს საქართველო გადის ევროკავშირთან მიახლოების თვალსაზრისით სლოვაკეთმა უკვე გაიარა. საინტერესოა თვალი გადავავლოთ მისი სოფლის მეურნეობის ძირითად მაჩვენებლებსა და განვითარების ბოლო ეტაპს.

სლოვაკეთი საქართველოსგან განსხვავებით, მიწის ფონდის სიმცირის მიუხედავად, მსხვილი მეურნეობებით ხასიათდება. კადლეციკოვას თქმით, არსებობენ 2 000-3 000 ჰა. მიწის ფართობის მქონე ფერმები და ასევე 30-40 ჰა. მიწის მფლობელი ფერმებიც; საშუალო მაჩვენებელი კი ქვეყნის მასშტაბით 80,7 ჰა.-ს შეადგენს, (ევროკავშირი - 16,1 ჰა). ქვეყანაში შექმნილი მთლიანი დამატებული ღირებულების 4,4%-ს ქმნის სოფლის მეურნეობა და აქ დასაქმებულთა 3,5%-ია ჩართული. მართალია სოფლის მეურნეობის წილი მშპ-ში მცირდება (2003 წელს - 4%, 2015 წელს - 2,9%), მაგრამ მცენარეული პროდუქტების წარმადობა 16%-ით გაიზარდა. ხოლო მეხცოველეობის პროდუქტების წარმოება 19%-ით შემცირდა.

სლოვაკეთი შეზღუდულია აგრარული პოლიტიკს დამოუკიდებლად განსაზღვრაში, რადგან ევროკავშირის წევრი ქვეყნები მოქმედებენ ერთიანი აგრარული პოლიტიკითა და ინდიკატორებით (CAP). ამიტომ პოლიტიკის მორგება ადგილობრივი პირობებისათვისშედარებით შეზღუდულია. CAP დროთა განმავლობაში იცვლება; ფასისმიერი დახმარების პოლიტიკა ჩანაცვლდა უფრო ეფექტიანი პირდაპირი გადახდების სისტემით. ე.ი. ფერმერებს დახმარება ეძლევათ არა ერთეული პროდუქციის გაყიდვისას დაფიქსირებულ ფასზე დანამატით, არამედ ფერმერის მფლობელობაში არსებული მიწის ფართობის მიხედვით ან ფერმერის ისტორიული საქმიანობის მიხედვით (ბიო-წარმოების, გარემოს დაცვითი სამუშაოების მიხედვით და ა.შ.).  ორგანულ სოფლის მეურნეობასა და ბიო ენერგიის გამოყენებას დიდი ყურადღება ექცევა. (CAP-ის შესახებ დამატებითი ინფორმაცია იხილეთ ბმულზე.)

არის ფერმერების ხელშეწყობის ბევრი პროგრამა, მათ შორის ახალგაზრდა ფერმერებისთვისაც. სლოვაკი ფერმერების მხოლოდ 8 %-ია 35 წელს ქვემოთ და ფერმერთა საშუალო ასაკი 50 წელია. მაგალითად, ახალგაზრდა ფერმერი სასოფლო-სამეურნეო საქმის დაწყებისას 50 000 ევროს იღებს. კადლეციკოვას თქმით, ამ პროგრამაში ელოდნენ სულ  დაახლოებით 300 მსურველს, მაგრამ რეალურად 1500 ახალგაზრდა ჩაერთო, - "მნიშვნელოვანია ახალგაზრდა ფერმერების უფრო მეტი ჩართულობა და ფერმერთა თაობის განახლება".

2004 წლიდან ევროკავშირში გაწევრიანების შემდეგ სლოვაკი ფერმერები ევროკავშირიდან პირდაპირ გადახდებს რეგულარულად იღებდნენ. მაგრამ ისინი უკმაყოფილებას გამოთქვამდნენ, რადგან მათზე მოდიოდა მხოლოდ დასავლეთ ევროპის ქვეყნების ფერმერებისათვის გამოყოფილი პირდაპირი გადახდების 25%, მაშინ როდესაც დასავლეთ ევროპის სხვა წევრი ქვეყნების ფერმერებისთვის - 100%. იყო დაპირება, რომ 2014 წლიდან ყველა ფერმერი მიიღებდა ევროკავშირთან გათანაბრებულ პირდაპირ გადახდებს, მაგრამ ფაქტია, რომ 2028 წლამდე ახალი წევრი ქვეყნების ფერმერები მიიღებენ პირდაპირი გადახდების მხოლოდ ნახევარს, ეს კი კადლეციკოვას მოსაზრებით, გამოწვეულია ახალი წევრი ქვეყნების ფერმერების დაბალი კონკურენტუნარიანობით. 2016 წლის იანვარში გამოქვეყნებული ევრობარომეტრის კვლევის მიხედვით სლოვაკების 80% ფიქრობს, რომ CAP-ის ფარგლებში ევროკავშირიდან გამოყოფილი დახმარება დაბალია ან საკმარისია. მხოლოდ 3%-ს მიაჩნია, რომ ევროკავშირის დახმარება საკმაოდ მოცულობითია.

ევროკავშირში გაწევრიანების შემდეგ ფერმერების პროდუქციაზე ფასები გაიზარდა, ასევე სოფლის მეურნეობაში დასაქმებულთა შემოსავლები გაიზარდა. ევროკომისიის კვლევის მიხედვით, 2004 წლიდან 2014 წლამდე სასოფლო სამეურნეო საქმიანობიდან მიღებული შემოსავლები 19%-ით გაიზარდა (2009-2010 წლების ჩავარდნის მიუხედავად). სასოფლო სამეურნეო საქმიანობიდან მიღებული შემოსავლების წილი საშუალო ანაზღაურებასთან მიმართებაში 2004 წლის 30%-იანი მაჩვენებლიდან 2012 წელს 60%-მდე გაიზარდა.[1] მიუხედავად ასეთი ზრდისა, სლოვაკი ფერმერები უკმაყოფილონი არიან, რომ სავაჭრო ქსელები უპირატესობას ანიჭებენ უცხოურ პროდუქციას. ამ ტენდენციის შესამცირებლად ხელისუფლება ადგილობრივი წარმოების პოპულარიზაციას ახორციელებს.

ევროკავშირთან ასოცირების გზაზე სლოვაკეთისათვის ყველაზე დიდი გამოწვევები: ინსტიტუტების მშენებლობა, საკვები პროდუქტებისა და ვეტერინარიის სამმართველოების ფუნქციონირების გამართვა, საკანონმდებლო ცვლილებები, ფერმერების ინფორმირება-კონსულტაციები და ევროპული ფონდების ეფექტიანი გამოყენება აღმოჩნდა. კადლეციკოვას შეფასებით, სურსათის უფრო მაღალი ხარისხისა და კონკურენტუნარიანობის მისაღწევად მეტი სახსრების უფრო ეფექტიანად გამოყენება იყო შესაძლებელი. "საკვები პროდუქტებით თვითუზრუნველყოფის კოეფიციენტი ევროკავშირში შესვლამდე 80% იყო, მაგრამ შემდეგ შეგვიმცირდა 40-45%-მდე. ეს გამოწვეული არ იყო პირდაპირ ევროკავშირთან თანამშრომლობით. მთავარია ის, რომ ჩვენ ვერ შევძელით ევროკავშირის ბაზრისათვის კონკურენცია გაგვეწია", - განაცხადა მარია კადლეციკოვამ.

ევროკავშირში შესვლამდე მომზადებული იყო აგრარული პოლიტიკა, რომლის მიზანი გაერთიანებაში  შესასვლელად ნიადაგის მომზადება და უვნებელი პროდუქციის წარმოების უზრუნველყოფა იყო. კვების მრეწველობის რესტრუქტურიზაცია-მოდერნიზაცია საკმაოდ რთული და ხარჯიანი აღმოჩნდა:

"ახალ სტანდარტებთან შესაბამისობაში მოსასვლელად საკმაოდ ბევრი თანხა დაიხარჯა, მხოლოდ სასაკლაო წარმოების რეკონსტრუქციისათვის დაგვჭირდა 200 მილიონი ევრო. სულ კი 570 მილიონი დაიხარჯა ამ მიმართულებით. გარდა ამისა, რა თქმა უნდა განხორციელდა, კერძო ინვესტიციებიც ბიზნესის მხრიდან, სხვანაირად ბიზნესს მოუწევდა ფუნქციონირების შეწყვეტა. ევროპული სტანდარტების და ნორმების დანერგვისათვის ჯამში 7,6 მილიარდი ევრო გადავიხადეთ. უზარმაზარი პრობლემა იყო წყლის სადინარებისა და კანალიზაციის სისტემის მოწყობა (ყველა ქალაქს უნდა ჰქონდეს დაბინძურებული წყლების გამწმენდი სისტემა). ამ პრობლემის მოგვარებისათვის ჩვენ ევროკავშირიდან მოვითხოვეთ გარდამავალი პერიოდი", - აღნიშნა კადლეციკოვამ.

კადლეციკოვამ სლოვაკეთში კოოპერატივების ნაკლებ პოპულარობაზე გაამახვილა ყურადღება: "კოოპერატივებთან დაკავშირებით ჩვენთან შემორჩენილია სოციალისტური დამოკიდებულება. ამიტომ დღეს დიდი საწარმოები უპირატესობას ანიჭებენ დასახელებას “სააქციო საზოგადოება”, ვიდრე - “კოოპერატივი”. ჩვენს სოფლის მეურნეობაში წარმოების პრობლემა არ დგას, უფრო მეტად წარმოებული პროდუქციის რეალიზაცია აწყდება ერთგვარ სირთულეებს. ასევე, კოოპერატივების რაოდენობა ყოველწლიურად მცირდება. მაგალითად, 2004-2010 პერიოდში კოოპერატივების რაოდენობა 13%-ით შემცირდა[2]. ძველი თაობის ფერმერები კვლავ გამოიყენებენ ამ ტერმინს, თუმცა თანამდეროვე თაობებში იგი იცვლება. სახელმწიფო არ ერევა საწარმოს მიერ ამა თუ იმ ფორმის არჩევაში, ყველა ორგანიზაციული სტრუქტურა ფუნქციონირებს თანაბარ პირობებში. საქართველოს ვურჩევდი შეიქმნას სარეალიზაციო კოოპერატივები, ეს დაეხმარება სოფლის მეურნეობას განვითარებაში, ამჟამად სლოვაკეთშიც მუშავდება პროექტი, რათა ფერმერებში სარეალიზაციო ტიპის კოოპერატივებისადმი ნდობა გაიზარდოს."

ქართველი ფერმერების მსგავსად, სლოვაკ ფერმერებს ეშინოდათ, რომ ევროკავშირის მდიდარი ფერმერები დაინტერესდებოდნენ სლოვაკური მიწების ათვისებით. ამიტომ ადგილობრივი მოსახლეობა ითხოვდა მიწის უცხოელებზე გასხვისების შეზღუდვას. მიუხედავად ამისა, დღეს 130 ათასი ჰა. უცხოელებს ეკუთვნით. კონსტიტუციაში დაგეგმილია ცვლილების შეტანა, რომ აღარ მოხდეს უცხოელებზე მიწის გაყიდვა და ასევე დაუშვებელი იქნება სასოფლო სამეურნეო მიწის სხვა მიზნით გამოყენება. კადლეციკოვას თქმით: "ამჟამად თითქმის ყოველდღიურად 74 ჰა. სასოფლო მიწა "იკარგება", რადგან აქ მიმდინარეობს ადმინისტრაციული შენობების, საწყობების, სახლების, ინდუსტრიული კომპლექსების მშენებლობა. "  

მილან კოვაჩმა ყურადღება გაამახვილა საქართველოში სურსათის უვნებლობის კუთხით მომხდარ ცვლილებებზე. მისი შეფასებით სურსათის უვნებლობის მიმართულებით 2009 წლის შემდეგ მდგომარეობა საგრძნობლად გაუმჯობესებულია. სლოვაკი ფერმერებისათვის მაღალი სტანდარტების დანერგვა სასურსათო წარმოებაში და უვნებლობის მაჩვენებლების დაკმაყოფილება არანაკლებ მტკივნეული იყო, ხშირი იყო შეუსაბამობები და დარღვევები, თუმცა დროთა განმავლობაში დარღვევების რიცხვი მცირდება.





[1]ევროკომისია, "სლოვაკეთი და CAP",  მაისი 2014
[2] NÉMETHOVÁJ., DUBCOVÁ A., KRAMÁREKOVÁ H.  "THE IMPACTS OF THE EUROPEAN UNION’S COMMON AGRICULTURAL POLICY ON AGRICULTURE IN SLOVAKIA", 2014


ავტორი: მარიამ ლუკაშვილი (ISET-ის მაგისტრი)

წაკითხულია
6055
ელ. ფოსტის გაგზავნა

ამავე თემაზე:

სასოფლო-სამეურნეო მიწების კონსოლიდაციის  სახელმწიფო სტრატეგიის აუცილებლობის შესახებ

სასოფლო-სამეურნეო მიწების კონსოლიდაციის სახელმწიფო სტრატეგიის აუცილებლობის შესახებ

მიწის ნახევარზე მეტი ჯერ კიდევ აუთვისებელი და გამოუყენებელია, ანუ მას ეკონომიკაში წვლილი არ შეაქვს. დაუმუშავებელი და დაქუცმაცებული მიწების, გამოუყენებელი ან არაეფექტიანად გამოყენებული რესურსების საკითხს, სამწუხაროდ, საკმარისი ყურადღება არ ეთმობა. პრობლემა

20 ივნისი 2017 | 12:13 კვლევა/რეკომენდაცია ვრცლად
საქართველოს მთავრობა აგროსფეროში უცხოურ ინვესტიციებზე შეზღუდვების დაწესებას გეგმავს

საქართველოს მთავრობა აგროსფეროში უცხოურ ინვესტიციებზე შეზღუდვების დაწესებას გეგმავს

მიწის კანონმდებლობა, რომლის ცვლილებას პარლამენტი უახლოეს მომავალში გეგმავს, საქართველოს სოფლის მეურბეობაში ინვესტიციებს დააბრკოლებს.

13 ივნისი 2017 | 17:33 სოფლის მეურნეობა ვრცლად
ფერმერები დაბალხარისხიან აგროპრეპარატებს უჩივიან

ფერმერები დაბალხარისხიან აგროპრეპარატებს უჩივიან

ფერმერები მათი საქმიანობის შემაფერხებელ ერთ-ერთ ფაქტორად (ტექნოლოგიების, ცოდნის, კვალიფიკაციის, ფინანსებზე ხელმისაწვდომობის) პესტიციდებისა და აგროქიმიკატების ხარისხს ასახელებენ. ფერმერის მოსავლის შემცირება შეიძლება გამოიწვიოს არა მარტო მცენარეთა დაცვის სა

25 მაისი 2017 | 19:01 სოფლის მეურნეობა ვრცლად
ქართული თხილი ხარისხის არასტაბილურობის გამო ფასებით კონკურენტებს ჩამორჩება

ქართული თხილი ხარისხის არასტაბილურობის გამო ფასებით კონკურენტებს ჩამორჩება

თხილის პირველად მწარმოებლებთან, გადამამუშავებელ ქარხნებთან და ექსპორტიორ კომპანიებთან საუბრისას ირკვევა, რომ თხილის სექტორში ყველაზე დიდი პრობლემა თხილის ხარისხის უზრუნველყოფა და შენარჩუნებაა.

20 მარტი 2017 | 19:00 სოფლის მეურნეობა ვრცლად

ბლოგი

„კაპიტალი განსაზღვრავს წარმოებით ურთიერთობებს,“ – კარლ მარქსის ამ ზეცნობილი ფრაზით გილოცავთ კაპიტალიზმის კრიტიკოსებს თქვენი კერპის 200 წლის იუბილეს, და მსურს განვავრცო, რომ იდეოლოგიური განსხვავების მიუხედავად, არა თუ ვეთანხმები, მეტიც, მიმაჩნია, რომ სწორედ კაპიტალი უდევს საფუძვლად არა მხოლოდ წარმოებით, არამედ ნებისმიერი სახის ურთიერთობას სოციუმში, რომელიც პროგრესსა და განვითარებაზეა ორიენტირებული.

2019 წლამდე გადადოს საპენსიო რეფორმის დაწყება და მოამზადოს წინაპირობები კონსერვატიული (და არა სოციალურ-ლიბერალური) მოდელის შემოღებისთვის, იმ დათქმით, რომ დაგროვებითი და საბაზისო პენსიების სქემები ყოველთვის ერთმანეთის პარალელურად იარსებებს

40-წუთიანი დამქანცველი ჯანჯღარის შემდეგ, მწვერვალზე სრულიად ახალი, თვალუწვდენელი სივრცე გადაიშალა ჩვენს თვალწინ, როდესაც სოფელ გოგაშენში ამოვაღწიეთ

ახალქალაქს მორიგი დაგეგმილი ტრენინგის ფარგლებში ვესტუმრეთ. ამ ნაყოფიერ მიწაზე მშრომელი ფერმერები ცხოვრობენ. სწორედ აქ მოდის ქართულ ბაზარზე არსებული კარტოფილის, ბოსტნეულისა და მარცვლეულის დიდი ნაწილი. ბოლო პერიოდში ჩვენ მიერ ჩატარებული ტრენინგებიდან ეს შეხვედრა ყველაზე ინტერაქციული აღმოჩნდა. გამაკვირვა მათმა ცხოველმა ინტერესმა სიახლისადმი. ისინი მაქსიმალურად ცდილობდნენ მათთვის საინტერესო საკითხზე მიეღოთ რაც შეიძლება მეტი ინფორმაცია.

გასულ კვირას მაკედონიაში ნაციონალისტურად განწყობილ ადამიანთა ჯგუფი პარლამენტშიშეიჭრა. 200-კაციანი ბრბო, რომელთა შორისნიღბიანი მამაკაცები იყვნენ, სასტიკად გაუსწორდაწამყვანი მაკედონიური ოპოზიციურიპარტიის და ეთნიკური ალბანელების პარტიის ლიდერებს, მათ შორის ქალბატონს. ეს ორი პარტია აპირებდა ახალი უმრავლესობის შექმნას მაკედონიის პარლამენტში, რომლის სპიკერად ეთნიკურად ალბანელი პოლიტიკოსი აირჩიეს. პარლამენტში შეჭრილები, რომლებიც ქვეყნის ყოფილი პრემიერ-მინისტრისმომხრეები იყვნენ, ამ ფაქტის ასეთი სისხლიანი გზით ჩაშლას ცდილობდნენ.

მარტვილის რაიონის გამგებლის მოადგილე ყველაზე ძლიერ ოპონირებას გვიწევდა. მისი პირველივე ქმედება „ჰაკა“-ს ჰგავდა, რომელსაც გააფთრებული ახალზელანდიელი მორაგბეები მოწინააღმდეგე გუნდის მორალურად გასატეხად იყენებენ.

კონფლიქტის დაწყებიდან მეექვსე წელს ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა ჩაურევლობის პოლიტიკა დაარღვია და ასადის რეჟიმის წინააღმდეგ იერიში პირველად 7 აპრილს, გამთენიისას მიიტანა.

ესტონური წარმატებული პოტიკის მაგალითების მოძიება შესაძლებელია თითქმის ნებისმიერ სფეროში, დაწყებული სახელმწიფო მმართველობიდან, დამთავრებული განათლების პოლიტიკით.

უცხო ქვეყნების კანონებისა თუ რეფორმების კოპირება განვითარების ერთი-ერთი პოპულარული და საქართველოშიც ხშირად გამოყენებადი რეცეპტია. ლოგიკა მარტივია - „საჭირო არ არის ველოსიპედის ახლიდან გამოგონება“. თუმცა, ეს მიდგომა ხშირად არ ამართლებს.

ევროკავშირთან სავაჭრო სივრცის გაფართოების შედეგად ყველა მოსალოდნელი დადებით ეფექტი მიიღწევა გრძელვადიან პერიოდში (5-10 წელიწადი), ხოლო ხარჯების გაღება გვიწევს დღეს, რათა შესაბამისობაში მოვიდეთ ევროკავშირის კანონმდებლობასთანდა საბაზრო მოთხოვნებთან. ისედაც დაძაბულ სოციალურ და პოლიტიკურ ფონზე ამან შესაძლოა საფრთხე შეუქმნას რეფორმების წარმატებით განხორციელებას. შესაბამისად, დაახლოების პროცესი უნდა იყოს თანმიმდევრული და პრიორიტეტები გათვლილი ისე, რომ ბიზნესს ჰქონდეს ზრდის სტიმული; ასევე, მნიშვნელოვანია ექსპორტზე ორიენტირებული დარგების კონკურენტუნარიანობის ამაღლება წახალისდეს. მეორე მხრივ, საქართველოში ევროკავშირის სტანდარტების დანერგვა მეწარმეობასა და ზოგადად ქვეყნის საინვესტიციო სივრცეში პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების მოზიდვას და ევროპულ ბაზარზე წვდომას ხელს შეუწყობს. DCFTA-ს სარგებლის სრულად ასათვისებლად, ასევე, აუცილებელია სამუშაო ძალის ბაზრის ცვლილება, რომელიც ამჟამად თავმოყრილია ძირითადად დაბალმწარმოებლურ დარგებში.

მე ძალიან კარგად არ ვიცნობ მაგამედ სარიევს. მაქსიმუმ ორჯერ შევხვედრივარ, პირველად მარნეულში და მეორედ ერთი კვირის წინ გარდაბნის მუნიციპალიტეტში ამჯერადაც ევროკავშირთან სავაჭრო ხელშეკრულების (DCFTA) შესაძლებლობების შესახებ ტრეინინგზე. მაგამედი არც ოლიმპიური ჩემპიონია და მისი ფოტოები არც საჯარო თავშეყრის ადგილებშია გამოფენილი, თუმცა ის რომ საუკეთესო მოქალაქეა, ამ ფაქტს წყალი არ გაუვა!

კეთილდღეობის ეკონომიკის ერთ-ერთი პრინციპია, რომ ზოგიერთ გადასახადს შესაძლოა უკუგავლენა ჰქონდეს ინდივიდების მოტივაციაზე- შექმნან დოვლათი. თუმცა, თუ გადასახადებიდან მიღებული თანხა საკმარისი არ არის ხარისხიანი ინფრასტრუქტურისა და საჯარო სერვისების დასაფინანსებლად, ამანაც შეიძლება დააზარალოს ეკონომიკა.

ინსტიტუტების განვითარებას არა მარტო პროფესიონალების, პოლიტიკური და ეკონომიკური ელიტების სწორად მიმართული შრომა და გადაწყვეტილებები, არამედ მოსახლეობის დამოკიდებულებებისა და ფასეულობების შეცვლაც სჭირდება.

ფერმერებთან ჩვენი შეხვედრის დროს სულიად მოულოდნელად აღმოვაჩინეთ მსმენელებს შორის ორი “თინეიჯერი” ბიჭი; მომავალი ფერმერები მამასთან ერთად გამალებით იწერდნენ პრეზენტაციის დროს მიწოდებულ ყველა ინფორმაციას თაფლის წარმოების არსებული შესაძლებლობების, პრობლემებისა და გამოწვევების შესახებ.

მას შემდეგ, რაც საქართველომ დამოუკიდებლობა მოიპოვა, მთავრობები, პოლიტიკური პარტიები, ექსპერტები, თუ იდეოლოგები გვპირდებიან საქართველოს ეკონომიკურ გაბრწყინებას, რეცეპტად კი ბორჯომის გაყიდვიდან დაწყებული დაბალი გადასახადებით დამთავრებული არაერთ იდეას თუ თეორიას ასახელებენ. ასე გრძელდება 25 წელია და, მართალია, 90-იანი წლების სიდუჭირიდან მოსახლეობის დიდი ნაწილი გამოვიდა, გაბრწყინებამდე ჯერ კიდევ ბევრი გვიკლია.

გუგენჰაიმში აგნეს მარტინმა, MoMA-ს თანამედროვე ხელოვნების ფილიალმა (PS1) ნიუ-იორკში, ჩიკაგოს ხელოვნების ინსტიტუტმა და ჩიკაგოს თანამედროვე ხელოვნების მუზეუმმა კიდევ ერთხელ დამარწმუნა, რომ არ არსებობს გამოხატვის უღირსი საგნები, აღქმები, მოვლენები თუ ამ მოვლენების ინტერპრეტაციები.

სამი წლის წინ ამერიკელმა ჟურნალისტმა ენ ბერნარდმა National Geographic-ისთვის მომზადებულ რეპორტაჟში შემდეგი სიტყვები დაწერა: „თუ დაეცემა დამასკო, დაეცემა სირიაც.“ ომის დაწყებიდან, თითქმის, ექვსი წლის თავზე პრეზიდენტ ბაშარ ალ-ასადის ციტადელად ქცეული სირიის დედაქალაქი გადარჩა, ხოლო ალეპომ, სიდიდით მეორე უძველესმა ქალაქმა და ომამდელი სირიის ბიზნესცენტრმა, დაცემა 2012 წლიდან (სამოქალაქო ომის დაწყებიდან ერთ წელიწადში) დაიწყო, თუმცა, მაინც ბევრს გაუძლო გარდა რუსეთის ავიაიერიშისა.

ციდან ალბათ ყველაზე კარგად ჩანს გერმანული რაციონალიზმი, მიწის და განახლებადი ენერგიიის ათვისება (გუშინ მხოლოდ მიუნხენიდან ფრანკფურტამდე მგზავრობისას 500-ზე მეტი ქარის წისქვილი დავთვალე), ტყის ფართობების და სასოფლო-სამეურნეო სავარგულების ეს რაღაც განსხვავებული სიმეტრიით მონაცვლეობა და, მთლიანობაში, ეს განსხვავებულად დავარცხნილი რელიეფი.

გაძვირებული საიმპორტო ავტომობილების ფასი (გამოწვეული აქციზის ზრდით), სავარაუდოდ, გაახანგრძლივებს საქართველოში არსებული ავტომობილების „ექსპლუატაციის“ ვადას. შესაბამისად, ტექნიკური შემოწმების შემოღების ვადებისა და პირობების გაურკვევლობის პირობებში, შესაძლოა, ტექნიკურად არც ისე სახარბიელო მგომარეობაში მყოფმა ქართულმა ავტოპარკმა გაიხანგრძლივოს მავნე აირებისა და უსიამოვნო ინდუსტრიული ხმების „გამობოლქვის“ პერიოდი.

В шестидесятые годы прошлого века Ферруччо получил от продажи тракторов бόльший доход, чем планировалось, и исполнил свою мечту: поставил в свой гараж новенькую «феррари». Вторая часть этой истории намного интереснее. «Феррари» не оправдала ожиданий Ферруччо. Ферруччо, не раздумывая, явился прямо к Энцо Феррари, чтобы обсудить недостатки машины, он высказал свое мнение и предложил помощь в решении проблем...

გასული საუკუნის სამოციან წლებში ფერუჩომ ტრაქტორების გაყიდვით დაგეგმილზე მეტი შემოსავალი მიიღო და ოცნებაც აისრულა: საკუთარ ფარეხში ახალთახალი «ფერარი» დააყენა. ამ ისტორიის მეორე ნაწილი გაცილებით საინტერესოა.

სადღეგრძელოებზე ჩემმა ბლოგმა იმაზე გაცილებით მეტი ვნებები და კონტრასტული რეაქციები გამოიწვია, ვიდრე ველოდი: მკვეთრად უარყოფითი ძირითადად უფროსი თაობის მხრიდან და მკვეთრად დადებითი ახალგაზრდა და საშუალო ასაკის ხალხის მხრიდან. მკვეთრად უარყოფითი დამოკიდებულების მქონე ადამიანებმა დაიწყეს პირადად ჩემი და ჩემი ქართველობის ლანძღვა კომენტარებში თუ პირად მიმოწერაში, ხოლო მკვეთრად დადებითი დამოკიდებულების მქონე ადამიანებმა -- ჩემი ქება მაღალი მოქალაქეობრივი თვითშეგნების გამო, რამაც გადამაწყვეტინა მეთქვა (ამჯერად უკვე საბოლოოდ), რატომ არ ვეთანხმები არცერთ მხარეს. როცა ვნებები დუღს, როგორც ამბობენ, ჭეშმარიტება ორთქლდება (არა, იმის თქმა არ მინდა, რომ მე ვიცი ჭეშმარიტება).

ბოლო შვიდი წელია ქართულ სუფრაზე არ ვყოფილვარ, სანამ გუშინ ძირითადად ახალგაზრდებისგან შემდგარ ჯგუფთან ერთად არწივის ხეობაში და ხორნაბუჯზე ლაშქრობის შემდეგ ერთ რესტორანში მათთან ერთად არ აღმოვჩნდი. მოკლედ, ამ ადამიანების ასაკმა და განათლებამ მაფიქრებინა, რომ ეს ხალხი არ დალევდა იმ სადღეგრძელოებს, რის გამოც ქართულ სუფრებს გავურბივარ. მოლოდინი არ გამართლდა. ამ სუფრაზეც შეისვა „საქართველოს გაუმარჯოს”, ჩვენი სიყვარულის (იგულისხმება სუფრაზე მსხდომნი), მეგობრობის და ხვალინდელი დღის სადღეგრძელოები. ამ სადღეგრძელოებს გვთავაზობდა ერთ-ერთი ჩვენი თანამოლაშქრე ბიჭი, რომელმაც თქვა მე თამადა არ ვარო, თუმცა ტრადიციული თამადისგან მხოლოდ იმით განსხვავდებოდა, რომ დალევას არ გვაძალებდა.

პანკისი - სტერეოტიპების მსხვერპლი ულამაზესი კუთხე

გამარჯობა, მინდა ეს ბლოგი დავწერო ქართული მატყლის პრობლემაზე და თხრობა დავიწყო ახლო წარულიდან, ასევე გაგაცნოთ მატყლის პრობლემის მოგვარების უელსური მოდელი.

უიმედო და არაინფორმირებული გურულები 6 ივლისს ლანჩხუთის მინუციპალიტეტის სოფელ ჯურუყვეთში ვნახე. არაინფორმირებული ევროინტეგრაციის პროცესებზე, უიმედო თავიანთი სოციალური მდგომარეობით.

აბორტის უფლება ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი პოსტულატია ადამიანის უფლების კონვენციაში. გაეროს CEDAW-ს კომიტეტის დეკლარაციაში წერია: „გაეროს წევრმა ქვეყნებმა ხელი უნდა შეუწყოს ჯანდაცვის სფეროში ქალის მიმართ ყველანარი დისკრიმინაციის აღმოფხვრას, ქალის და კაცის უფლება თანაბრად უნდა იყოს დაცული და ქალებს უნდა ქონდეთ წვდომა ჯანდაცვის სერვისებზე, ოჯახის დაგეგმარების ჩათვლით“.

Brexit -ის მოწინააღმდეგები მოსახლეობას აფრთხილებდნენ უპირატესად ეკონომიკური შედეგების თაობაზე: ბრიტანეთის ფინანსთა სამინისტროს პროგნოზით, Brexit-ის შემდგომ ყოველი ბრიტანული ოჯახი 4300 ფუნტს დაკარგავს წელიწადში 2020 წლისათვის იქნება სავარაუდოდ, 100 მილიარდი ფუნტის ეკონომიკური ზარალი. 950 000 სამუშო ადგილს შეექმნება საფრთხე. პროფესიული გაერთიანებების ვარაუდი უფრო დრამატულია: 4 მილიონი სამუშაო ადგილი საფრთხის ქვეშაა, განსაკუთრებით კი, ექსპორტთან დაკავშირებულ სფეროებში, საავტომობილო და ქიმიურ ინდუსტრიაში. ბევრი ფირმა კონტინენტურ ევროპაში გადავა. შემცირდება პირდაპირი ინვესტიციები.

ბატონი სერგო ქალაქ თელავიდან თან რეალური პიროვნებაა და თან კრებითი სახელია იმ ადამიანებისა, რომლებიც ევროინტეგრაციის მიმართულებით ინფორმაციულ შიმშილს განიცდიან.

გერმანიაში მმართველი კოალიციის პარტიების: CDU -სა და CSU- ს ცალკეული პოლიტიკოსები სკეპტიკურად არიან განწყობილნი, რამდენად გონივრულია საქართველოსთვის ვიზალიბერალიზაციის მინიჭების თაობაზე ევროკომისიის გეგმა. მათ არგუმენტად მოჰყავთ ქართული კრიმინალური დაჯგუფებების მზარდი მასშტაბი და გავლენები ევროპაში, ამასთან, საქართველოს მოქალაქეების მიერ ლტოლვილის სტატუსის ბოროტად გამოყენების ტენდენციად ქცეული ფაქტები. ეს არგუმენტები რეალობაში საფუძველს მოკლებული როდია, მაგრამ სწორედ ამ თემის წამოწევა საქართველოს სახელმწიფოსათვის ეგზისტენციალურად მნიშვნელოვანი საკითხის გადამწყვეტ ფაზაში აღაშფოთებს ქართულ საზოგადოებას:

„სურსათის უვნებლობა ევროკავშირმა რომ არ მოგვთხოვოს, ისე არ უნდა გვქონდეს“? - ეს რეპლიკა მესტიაში ჯერ კიდევ “გაუხურებელი” ტრენინგის მიმდინარეობის დროს ადგილობრივმა ზაზა დევდარიანმა “გვესროლა”.

პილოტმა დაშვება გამოაცხადა. ქვევით თვალი მომჭრა აღმოსავლეთსა და უდაბნოს კლიმატისთვის უჩვეულო სიმწვანემ, რომელიც თელ-ავივის აეროპორტის ზოლამდე მთელი 20 წუთის განმავლობაში არ დასრულებულა. გაოცებამ დროებით გადამავიწყა „აირზენას“ ღარიბული, უგემური მენიუ და ლამაზი, მაგრამ უჟმური და მოძველბიჭო სტიუარდესა. - ყვავის ყველაფერი, - მითხრა სიამაყით გვერდით მჯდომმა შუახნის მამაკაცმა, რომელიც საქართველოდან ისტორიულ სამშობლოში ღრმა ბავშვობაში გადასახლდა.

ცოტა ხნის წინ გავრცელდა ინფორმაცია "ჩერნომორენერგოს" დირექტორის, ასლან ბასარიას განცხადების შესახებ, რომელსაც ენგურჰესის დირექტორის ლევან მებონიაც ადასტურებს და რომლის მიხედვით ენგურჰესის მიერ გამომუშავებული არცერთი კილოვატი ამ ეტაპზე საქართველოს არ მიეწოდება და მთლიანად აფხაზეთს მიაქვს, ხოლო ზამთრისა და გაზაფხულის პერიოდში წაღებული ელექტროენერგიის რაოდენობა გამომუშავებულის 80%-ს შეადგენს.

არავის უკვირს ის ფაქტი, რომ რადიკალური ისლამის წარმომადგენელები მკაცრად აკრიტიკებენ დემოკრატიას, რადგან ის შარიათის სულთან შეუთავსებელ პოლიტიკურ პრაქტიკად, ზნეობრივი გარყვნილებისა და ქაოსის წყაროდ მიაჩნიათ. საკვირველი ისაა, რომ დემოკრატიას რელიგიის სახელით ქრისტიანებიც არ წყალობენ.

გასული წლის ბოლოს საქართველოს გაზმომარაგების გაზრდის საკითხმა არათუ აქტუალურობა შეიძინა, არამედ გადააჭარბა ყველანაირ მოლოდინს და უკვე ერთგვარ მძაფრსიუჟეტიან სერიალად იქცა “გაზპრომის” მთავარ როლში მონაწილეობით.

ქართველ მორწმუნეთა და სასულიერო პირთა გარკვეულ წრეში სიტყვა „ლიბერალიზმი“ ძალიან უარყოფითი რენომეთი სარგებლობს. ჩემი აზრით, ამას სამი უმთავრესი მიზეზი აქვს. პირველი, ესაა რუსული რელიგიური ლიტერატურა, რომლებიც „რომის მესამე იმპერიის“ სულისკვეთების მქონე ავტორების მიერაა დაწერილი, რომლებსაც ყველანაირი ლიბერალური აზრი, რომელიც ეჭვის ქვეშ აყენებს რუსული იმპერიის მართლმადიდებლურ მისიას, თავად მართლმადიდებლობის საწინააღმდეგო ძალად მიაჩნიათ; მეორე, ზოგიერთი ლიბერალის აგრესიული, ანტიეკლესიური პოზიცია, რომელიც სულაც არ გამომდინარეობს კლასიკური პოლიტიკური ლიბერალიზმის ბუნებიდან და აქედან გამომდინარე, თავად ამ ლიბერალის ბრალია და არა ლიბერალიზმის; მესამე, ზოგადად ლიბერალიზმის მოწინააღმდეგენი კარგად არ იცნობენ კლასიკური, პოლიტიკური ლიბერალიზმის ბუნებას.

ახალციხის რაიონში მცხოვრებ ერთ-ერთ მეფუტკრეს, რომელიც ევროპაში ქართული თაფლის ექსპორტისთვის საჭირო მოთხოვნებზე ინფორმაციას ეძებდა, სურსათის ეროვნულ სააგენტოში "ურჩიეს", რომ ევროკავშირში თაფლის შეტანაზე ფუჭ ოცნებას თავი დაანებოს და ცოტა უფრო პრაგმატულ-მიწიერი საქმით დაკავდეს.

ახლო აღმოსავლეთსა და სირიაში შექმნილი ვითარება შედეგია ცივილიზაციურ - რელიგიური კონფლიქტების გაღვივების, რომლებიც ემყარება საუკუნეების მანძილზე ჩამოყალიბებულ ეთნო-რელიგიურ რწმენებს და რომელთა გაღვივება ხდება გლობალური და რეგიონული პროცესების ფონზე.

კოლონიალიზმის ეპოქაში ევროპელები ცდილობდნენ ანდებში ოქროს ქალაქისთვის მიეგნოთ, მაგრამ ელდორადოც და ინკების პაიტიტიც მხოლოდ ლეგენდად დარჩა, ისევე როგორც საყდრისის 5-ათასწლოვანი მაღარო, რომლის შესახებაც უკვე ვეღარაფერს შევიტყობთ.

ხანგრძლივი დავა ე.წ. მოსმენების კანონთან დაკავშირებით დასრულებულია, ვეტოც დაძლეულია და დიდი ძმაც მზადყოფნაშია, რომ მუდამ გვიყუროს, გვისმინოს და განაჩენი გამოიტანოს.

მრავალი ქვეყნის გამოცდილების მიხედვით, სწორედ სადაზღვევო სფეროა ის სეგმენტი, რომელსაც შეუძლია რომ თავისი შემოსავლებიდან საგზაო უსაფრთხოებისთვის დაფინანსება გამოყოს და ეს თანხა ტრანსპარენტულად დახარჯოს გზების კეთილმოწყობასა და საგზაო უსაფრთხოებაზე მიმართულ სხვა კონკრეტულ პროექტებზე.

პირველად გადავწყვიტე ნახევრად პირადული და შეიძლება ცოტა არ იყოს თვითმაამებლური ჩანაწერის გასაჯაროება

უჩა სეთური, ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტის (IDFI) ექსპერტი

"მორიგი ბლეფი" - ასე აფასებდნენ დღეს პროგრამას "აწარმოე საქართველოში"

სტრატეგიულად მნიშნელოვანი გეოგრაფიული მდებარეობის გამო საქართველოს მთელს კავკასიაში და მის ფარგლებს გარეთაც საკვანძო სატრანზიტო ფუნქცია აკისრია. ამის გამო, სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურის და სატრანსპორტო საშუალებების გაუმჯობესება აუცილებელი წინაპირობაა ქვეყნის ეკონომიკური და სოციალური განვითარებისთვის.

ევროპასთან ასოცირების შესახებ შეთანხმებაში განსაკუთრებული ყურადღება ექცევა სატრანსპორტო საშუალებების უსაფრთხოების პირობების დაცვას: ავტომობილის გამართულობას, მძღოლების კვალიფიკაციას და მათ მიერ სამუშაო და დასვენების საათების მკაცრ დაცვას.

ერთხელ ერთმა ჩემმა ნაცნობმა ჟურნალისტმა, რომელიც შარშან კოლუმბიის უნივერსიტეტის ტრენინგზე გავიცანი, სოციალურ ქსელ Twitter-ზე დაწერა, რომ ამერიკის შეერთებული შტატების მადლობელია, რადგან მან, ნეპალელი ემიგრანტების შვილმა, მისი წილი ამერიკული ოცნება უკვე აიხდინა.

ადვოკატირება

"კვლევითი ჟურნალისტიკის და ადვოკატირების ცენტრი" ახორციელებს პროექტს, რომლის ფარგლებშიც ვეხმარებით მცირე და საშუალო ბიზნესს

შეხვედრა საღამოს 6 საათზე , www.eugeorgia.info-ს ოფისში დავნიშნეთ. ჩვენი ჯგუფი პირველად უნდა შეხვედროდა ახალციხის რაიონში, სოფელ ანდრიაწმინდაში მცხოვრებ მეყველეს - გალინა ინასარიძეს და მის შვილს - რუსლანს. თავდაპირველად, შეხვედრის მიზანი ერთმანეთის გაცნობ

რჩეული სტატიები

ამერიკული ლურჯი მოცვი, რომელიც გურიისა და აჭარის მაღალმთიანეთის კლიმატურ პირობებს კარგად შეეგუა, უნიკალური თვისებების გამო მსოფლიო ბაზარზე დიდი მოთხოვნით სარგებლობს. საქართველოში მოყვანილი 12 ტონა ლურჯი მოცვი დიდი ბრიტანეთის ბაზარზე წელს პირველად შევიდ

ევროკავშირის წარმომადგენლებმა საქართველოში თაფლის წარმოების ინდუსტრია შეამოწმეს და მიიჩნიეს, რომ სწორედ თაფლია ის ერთ-ერთი სტრატეგიული პროდუქტი, რომელსაც თხილისა და ღვინის კვალდაკვალ ევროკავშირის ბაზარზე შესვლის რეალური პერსპექტივა აქვს.

ევროკავშირში 1 კგ ბიო ჟოლოს საცალო ფასი 100 ევროს აჭარბებს, თუმცა, როცა კენკრის ბაღის გაშენება გადაწყვიტა, გიორგი კორელი, ძირითადად, მაინც ადგილობრივი ბაზრით მოიხიბლა. როგორც ახალგაზრდა ფერმერი ამბობს, ჟოლო საქართველოში საკმაოდ მოთხოვნადი პროდუქტია და ყოვ

მეწარმე წლიურ მოგებაზე მე-4 წლიდან გადის, ხოლო მე-6 წლიდან მიღებული მოგება პლანტაციის გაშენების და მოვლის მთლიან ხარჯებს აჭარბებს

ევროკავშირი სოფლად მცხოვრები მოსახლეობისთვის ახალ საგრანტო პროგრამას იწყებს. ევროპის სამეზობლო პროგრამა სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარებისთვის - ENPARD-ის ფარგლებში დაფინანსებას მიიღებს ის, ვისაც სოფლად აგროწარმოების ალტერნატიული ეკონომიკური საქმი

1 კგ - 30 ლარი- ამ ფასად შეგიძლიათ იყიდოთ სატაცური წელს ქართულ საცალო ქსელებში. ცხოვრების დონის გათვალისწინებით, ბოსტნეულს თამამად შეუძლია დელიკატესებს შორის თავისი ადგილი დაიკავოს. თუმცა, როგორც ექსპერტები აცხადებენ, ფასს არც მისი თვისებები ჩამორჩება.

პაატა მოგელაშვილს ხეხილის ბაღი 20 ჰა-ზე გორის რაიონის სოფელ ვარიანში აქვს გაშენებული. მეურნეობას უკვე რამდენიმე წელია ძმებთან ერთად უძღვება. ბაღი გააახლეს - "სინაფის" და "ჩემპიონის" ვაშლის ნერგები თანამედროვე ჯიშებით - "გრანი სმიტით", "ჯონათი" და "გოლდენ

რუსეთის სამხედრო თეორეტიკოსების მიერ შექმნილ “მომავლის ომის” მოდელს განსაკუთრებული აქტუალობა შესძინა უკრაინის კრიზისმა, რადგან კრემლმა სწორედ აღნიშნული მოდელის გამოყენებით მოახდინა უკრაინის ტერიტორიის ნაწილის ანექსია და შექმნა დესტაბილიზაციის კერები.

ქალი მეწარმეების ხელშეწყობის მიზნით, ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკი საქართველოში ახალ პროგრამას იწყებს. EUGeorgia.info დაინტერესდა, რამდენად ხელსაყრელია პირობები და რას ფიქრობენ პროგრამასთან დაკავშირებით თავად ქალი მეწარმეები.

„ღვინის პირველი პარტია დანიაში 2006 წელს გავიტანეთ. შემდეგ დანიას ინგლისი, საფრანგეთი, იტალია და შვედეთი დაემატა.

banner
banner
banner