banner
16 აგვისტო 2020 | 14:06 სოფლის მეურნეობა

მცირე ფერმერების პრობლემების სრული ჯაჭვი- ნიადაგის ანალიზიდან მოსავლის რეალიზაციამდე

მცირე ფერმერების პრობლემების სრული ჯაჭვი- ნიადაგის ანალიზიდან მოსავლის რეალიზაციამდე

„მწვანილისა და ბოსტნეულის მოყვანის ტექნოლოგია მამა-პაპისგან ვიცით. სიახლე ჩვენ არ გვისწავლია”

წყალტუბოში ადგილობრივი ფერმერების ძირითადი საქმიანობა სასათბურე მეურნეობებში მწვანილისა და ბოსტნეულის მოყვანაა. საბჭოთა დროიდან ისინი ტრადიციულად თესავდნენ ოხრახუშს, ქინძს და კამას, ხოლო ბოსტნეულის სახეობებიდან - კიტრს და პომიდორს, შედარებით მცირე რაოდენობით ბულგარულ წიწაკას. მოყვანილი მოსავალი უმეტესად რუსეთში იყიდებოდა. ბოლო წლებში რუსეთში მწვანილის ბაზარი ირანიდან, აზერბაიჯანიდან და შუა აზიიდან განხორციელებულმა იმპორტმა დაიკავა, ამიტომ იმერეთში მოყვანილ მწვანილზე მოთხოვნამ იკლო და ფასიც დაეცა. შექმნილმა სიტუაციამ პროდუქტის რეალიზაციისთვის ახალი ბაზრის ძიების და განსაკუთრებით, ევროკავშირში ექსპორტის აუცილებლობა გააჩინა. მაგრამ ევროპა მაღალი სტანდარტის საექსპორტო პროდუქციის წარმოებას მოითხოვს, რაც ხარისხიან და მზარდ წარმოებას გულისხმობს. ამ სტანდარტის მიღწევა წყალტუბოში მცხოვრები ფერმერებისთვის ჯერჯერობით შეუძლებელია. ადგილობრივი მოსახლეობის უმრავლესობას მცირე ფერმერები შეადგენენ, რომლებიც თანამედროვე ტექნოლოგიებისა და შესაბამისი ცოდნის დეფიციტს განიცდიან. მწირი ფინანსების გამო, მათ არც საერთაშორისო სტანდარტის სერთიფიცირების გავლის შესაძლებლობა აქვთ.  

იმის მიუხედავად, რომ ბოლო დროს ბაზარზე ბოსტნეულის ახალ სახეობებზე გაჩნდა მოთხოვნა, ფერმერები კვლავაც მათთვის ტრადიციულ სახეობებს თესავენ, რაც შემდეგ მოსავლის გაყიდვის პრობლემას ქმნის. მცირე ფერმერებს პრობლემები აქვთ პროდუქციის მოყვანის ყველა ეტაპზე- ნიადაგის ანალიზიდან მოსავლის რეალიზაციამდე. მათი პრობლემების შესახებ დეტალურად ქვემოთ მოგიყვებით: 

ერთფეროვანი მოსავალი და რეალიზაციის პრობლემა 

თორნიკე შარვაშიძე(მცირე ფერმერი სოფელი ოფშკვითიდან): „უცხო და ახალი სახეობის ბოსტნეულს იშვიათად შემთხვევაში ვთესავთ. რასაც ჩვენი წინაპრები ტრადიციულად, წლების განმავლობაში თესავდნენ. ისევ ის მოგვყავს. გაზაფხულიდან შემოდგომამდე სათბურში ფერმერების 99%-ს მოჰყავს კიტრი, პომიდორი და ბულგარული. ასევე, ცოტა ნესვიც. ზამთარში ვთესავთ ქინძს, ოხრახუშს, კამას და ნიახურს. წელს ზამთარში სალათის ფურცელი დავთესე, რადგან მწვანილს შარშანდელ სეზონზე დაბალი ფასი ჰქონდა. წაგებაზე არ მიმუშავია, მაგრამ, მწვანილის გაყიდვიდან სარგებელიც ბევრიც არაფერი იყო. ამიტომ მწვანილი წელს ნაწილობრივ სალათის ფურცლით ჩავანაცვლე. სათბურში სალათის ფურცლის მოყვანას ნაკლები დანახარჯები აქვს, რადგან მისი სარეველისგან გასუფთავებისთვის მუშახელის დაქირავება არ მჭირდება. ამ სამუშაოს ჩვენი ოჯახის წევრები ასრულებენ. სარწყავი სისტემაც მოწესრიგებული მაქვს, ამიტომ სათბურში სინესტეს ვინარჩუნებ, რაც სალათის ფურცელს აუცილებლად სჭირდება. სარწყავი სისტემის უქონლობის გამო, ეს ბოსტნეული ჩვენ რეგიონში ბევრს ვერ მოჰყავს, ამიტომ ზამთარში მას მაღალი ფასი აქვს, მოთხოვნა არის და გაყიდვა არ ჭირს. მწვანილის მოსაკრეფად კი 20-25 მუშის დაქირავება მაინც მჭირდება, რაც დანახარჯს 30-40%-ით ზრდის. სულ 6 ჰექტარზე მაქვს სათბური. სალათის ფურცელი ერთ სათბურში რომ მოილევა, მეორეში ვთესავ. მთლიან ფართობზე ერთდროულად არ ვრგავ, შემდეგ რეალიზაცია, რომ არ გამიჭირდეს. 

- ზამთარში სათბურში უმეტესად მწვანილი მოგყავთ?

-დიახ, იმის გამო, რომ ზამთარში გადამყიდველები მწვანილს რუსეთის და უკრაინის ბაზარზე გასატანად გარანტირებულად ყიდულობენ. ფასი შეიძლება დაბალი იყოს, მაგრამ გასაყიდი მაინც არ დამრჩება. წელს რუკოლას მოყვანა უნდა ვცადო. ბოლო დროს მასზე დიდი მოთხოვნა გაჩნდა, ფასიც კარგი აქვს, ამიტომ წელს სათბურში პირველად დავთესავ".  

შალვა კეპულაძე(მცირე ფერმერი, სოფელი ოფშკვითი): „შემოდგომიდან მაისის ჩათვლით სათბურში ქინძი, კამა და ოხრახუში მომყავს. გადამყიდველების მხრიდან მოთხოვნა უფრო მეტად ამ სამი სახის მწვანილზე. ისინი იმ დროს ელოდებიან, როცა ჩვენთან ფასი დაეცემა, ექსპორტზე გასატანი მწვანილი რაც შეიძლება იაფად რომ იყიდონ. შარშან კილოგრამი მწვანილის ფასი 2 ლარამდე ჩამოვიდა, მაგრამ არის პერიოდი, როცა ფასი 7-8 ლარამდეც იმატებს, ეს იმ დროს ხდება, როცა მოსავალი მცირეა. 

ზაფხულის სეზონზე სათბურში კიტრი და პომიდორი მომყავს. ხოლო ღია გრუნტზე ბულგარულ წიწაკას ვთესავ. ზაფხულში სათბურში ძალიან ცხელა. ჩვენთან ამ დროს ცხელი ქარი იცის, ამიტომ სათბურში ბულგარული წიწაკის მოყვანა მიძნელდება. თავისუფალი ფართი მაქვს და თუ შემსყიდველი იქნება, მეტის მოყვანაც შემიძლია. თანაც, ღია გრუნტზე ბოსტნეულს უკეთესი გემოვნური თვისებები აქვს. სასტუმროები და რესტორნები უმეტესად წითელ ბულგარულ წიწაკას ყიდულობენ. როგორც ამბობენ, ტურისტები უფრო ამ სახეობას ითხოვენ. 

შარშან რუკოლას დათესვას ვაპირებდი, მაგრამ ოჯახის წევრებმა გადამაფიქრებინეს. არ ვიცოდით, როგორ გაიყიდებოდა, ამიტომ ვერ გავრისკეთ. წელს მისი მოყვანა უკვე გადაწყვეტილი მაქვს. ბოლო 2-3 წელია რუსეთიდან რუკოლაზე დიდი მოთხოვნა გაჩნდა. მჟაუნა, რასაც ადრე წვნიანში გამოსაყენებლად ყიდულობდნენ, ახლა რულკოლათი ჩაანაცვლეს. ჩვენთან ის რამდენიმე ფერმერს ჰქონდა დათესილი და ზამთარში კილოგრამი 25 ლარად გაყიდეს. წელს აუცილებლად დავთესავ მწვანილსაც, ერთ სათბურში კამას, მეორეში- ოხრახუშს. ტექნოლოგია კარგად მაქვს შემუშავებული, კარგი მოსავალი მომყავს და იმედი მაქვს, გავყიდი”. 

ბოსტნეულის რეალიზაცია წყალტუბოელ ფერმერებს განსაკუთრებით ზაფხულში უჭირთ, როცა მოსავალი ქვეყნის ყველა რეგიონში შემოსულია და ბაზარზე მისი რაოდენობა პიკს აღწევს. 

თორნიკე შარვაშიძე: „ჩვენთან მოსავალი იმ დროს შემოდის, როცა მარნეულში მოყვანილი ბოსტნეული უკვე ჭარბად არის ბაზარზე. ქვემო ქართლში მოყვანილ შედარებით იაფ პროდუქტს კონკურენციას ვერ ვუწევთ. იქაურ ფერმერებს ბოსტნეული ღია გრუნტზე და დიდი რაოდენობით მოჰყავთ. ჩვენ შედარებით მცირე ფართობზე ვთესავთ, მიტომ იძულებული ვართ მოგების მინიმალურ მარჟაზე ვიმუშაოთ. ახლა ქუთაისი ბაზარზე დიდი რაოდენობით ბულგარული წიწაკა მარნეულიდან შემოვიდა, ამიტომ კილოგრამს 70 თეთრადაც ვერ ვყიდი. დიდ კონკურენციას გვიწევს „პლანტას” სათბური, რომელიც ბოსტნეულს ძალიან დაბალ ფასში, ხშირად თვითღირებულებაზე იაფად ყიდის. რატომ აკეთებენ ამას, არ ვიცი. ალბათ, რაღაც გათვლა აქვთ. 

გადამყიდველები მოდიან სოფელში და 15-20%-ით დაბალ ფასს გთავაზობენ. ბოსტნეული ზოგჯერ საბითუმო ბაზარში ჩვენ თვითონ მიგვაქვს, მაგრამ, როცა ბაზარში მარნეულიდან შემოტანილი პროდუქტის სიჭარბეა, შეიძლება მთელი დღე იდგე და ვერაფერი გაყიდო. ამ დროს უკან გვიხდება პროდუქტის წამოღება და მთელი დღეც იკარგება. თანაც ფერმერებს შორს ერთიანობა არ არსებობს. შეიძლება ერთ სარეალიზაციო ფასზე ვიყოთ შეთანხმებული, მაგრამ ჩემ მეზობელს უცბად კლიენტი გამოუჩნდეს და პროდუქტი 20 თეთრით იაფად გაატანოს”.

შალვა კეპულაძე: „წელს კიტრის დიდი მოსავალი მოვიდა. რესტორნები და სასტუმროები რადგან დაკეტილი იყო, მოთხოვნა დაეცა. ჩემგან კიტრი გადამყიდველებს ბათუმში მიჰქონდათ, კილოგრამში 10 თეთრს მიხდიდნენ. ქუთაისის ბაზარში მე თვითონ რომ წამეღო, შეიძლება ვერ გამეყიდა, ამიტომ სახლიდან იაფად გაყიდვა ვამჯობინე. შარშან ივნისსა და ივლისში არ იყო დიდი რეალიზაცია, მაგრამ მერე აგვისტო ტურისტულად დატვირთული იყო და ბოსტნეული კარგად გაიყიდა. სვანეთში და რაჭაში მიჰქონდათ აქედან კიტრი და პომიდორი. დიდი მოთხოვნა იყო ბულგარულ წიწაკასა და ბადრიჯანზეც”. 

თორნიკე შარვაშიძე: „წელს პომიდორმა გაამართლა. კარგი ფასი ჰქონდა, იმიტომ, რომ იმპორტი შედარებით მცირე იყო. ჩვენ რეგიონშიც პომიდვრის ნარგავები ბევრ ფერმერს გაუფუჭდა. ისე გამოვიდა, რომ წელს იმას გაუმართლა, ვისაც პომიდვრის მოსავალი გადაურჩა.

- რომელი სახეობის ბოსტნეული მოიყვანოთ, ამას როგორ ირჩევთ?

-წინა წლებში რომელიმე ბოსტნეულს თუ დაბალი ფასი ჰქონდა, ფერმერი მეორე წელს ცდილობს, ის აღარ მოიყვანოს. სხვაც შესაბამისად ასე ფიქრობს, ყველას ისევ ერთი და იგივე სახეობების მოყვანა უწევს და რეალიზაციის პრობლემაც ყოველწლიურად მეორდება. ვერ ვახერხებთ, რომ რომელიმე პროდუქტზე სტაბილურად ვიმუშაოთ. თუ ბუნება გაგვიმართლებს და მარტსა და აპრილში თბილი ამინდები იქნება, შეიძლება ბოსტნეულის პირველი მოსავალი ადრე გაზაფხულზე გქონდეს. მაგრამ თუ ამ პერიოდში დაბალი ტემპერატურაა, ბოსტნეული შეიძლება მოიყინოს და შრომა წყალში ჩაიყაროს, ამიტომ ვერ გავრისკავთ. ადრიან გაზაფხულზე ისევ მწვანილი მირჩევნია მოვიყვანო, აღდგომის დღესასწაულის დღეებში ის გარანტირებულად მაინც გაიყიდება. თუმცა, ისეც მომხდარა, რომ მაგ დროს მწვანილი იაფი ყოფილა და ზარალი მინახავს, რადგან მოსაკრეფად მუშახელს ვქირაობდი. 

-გვიან შემოდგომაზე რომ მოიყვანო კიტრი და პომიდორი, როცა მაღალი ფასი აქვს?

-შარშან სექტემბრიდან ნოემბრამდე მქონდა კიტრი, იმიტომ რომ თბილი შემოდგომა იყო. ამინდმა შემიწყო ხელი. მაგრამ თუ სიცივე იქნება, ნაყოფი გაფუჭდება. მოსავალს რომ აიღებ, შემდეგ, გამოთავისუფლებულ ნაკვეთზე მწვანილი უნდა დათესო. გვიანობამდე ბოსტნეული რომ დატოვო, მერე მწვანილი ვერ მოასწრებს შემოსვლას, ზამთარში შეიძლება კარგი ფასი ჰქონდეს და ამ დროს მოსავალი არ გქონდეს. ბოსტნეული ახალი ტექნოლოგიით რომ მოიყვანოს ვინმემ, ასეთი რამ აქ არ ხდება. ყველას ერთნაირი პროცედურებით მოჰყავს. ვინც დაიცავს წესებს, დროულად ჩაატარებს პროცედურებს, კარგი მოსავალი ექნება, თუ დააგვიანებს, ნაკლებს მოიყვანს. ტექნოლოგია მამა-პაპისგან ვიცით. სიახლე ჩვენ არ გვისწავლია”.

სათბურების გათბობის და გაგრილების პრობლემა 

თორნიკე შარვაშიძე: „ზამთარში სათბურში ბოსტნეულის დათესვას აზრი არ აქვს, იმიტომ რომ გათბობა სჭირდება. გათბობის გარეშე მხოლოდ მწვანილი მოდის. საბჭოთა პერიოდში სათბურის გასათბობად ნავთს ვიყენებდით. შემდეგ მამაჩემმა სათბობად თხილის ნაჭუჭის გამოყენება დაიწყო. მერე ნაჭუჭიც იმდენად გააძვირეს, მისი ყიდვა დაგვჭირდა და შეშით გათბობაზე გადავედით. იმ წელს კიტრის და პომიდვრის მოყვანა იმდენად ძვირი დაგვიჯდა, რომ მოვხვდით, სათბურის გათბობა არ გვიღირდა. ჩვენი ბაზარი ისეთი არასტაბილურია, რომ გათბობის სისტემაში ინვესტიციის ჩადებას ვერ ვბედავთ. ეს დიდი რისკია და შეიძლება ვალებში აღმოვჩნდეთ. 

ზაფხულში ძალიან რთულია მწვანილის მოყვანა. თესლი შეიძლება ვერ აღმოცენდეს. აგვისტოში მწვანილს ყოველთვის მაღალი ფასი აქვს, ამიტომ როცა ზაფხულში მინდა მოყვანა, იმ სათბურში ვთესავ, რომელსაც გვერდები ეხსნება, ამ დროს ვენტილაცია ხდება და შიგნით შედარებით დაბალი ტემპერატურაა. 

მცირე ფერმერისთვის გაგრილების სისტემის მოწყობაც პრობლემას წარმოადგენს. ზაფხულში მინის სათბურს, სადაც მწვანილი მოჰყავთ, ფერმერები სახურავზე კირქვისა და ცემენტის ნაზავს ასხურებენ, რის შედეგად, სათბურში ჰაერის ტემპერატურა დაახლოებით 10 გრადუსით მცირდება.  

სათესლე მასალის ხარისხი

ფერმერები უხარისხო სათესლე მასალის პრობლემასაც აწყდებიან. მათ, ამ თვალსაზრისითაც, ყოველ სეზონზე ექსპერიმენტების ჩატარება უწევთ. 

თორნიკე შარვაშიძე: „ხშირია შემთხვევა, როცა ქვეყანაში შემოტანილი სათესლე მასალა უხარისხოა. გასულ წელს კიტრის თესლი შემოიტანეს, რომელმაც ნაყოფი არ გამოიღო და ფერმერებს მისი მთლიანად მოთხრა მოუხდათ. ამ შემთხვევას დაპირისპირებაც მოყვა. ზოგიერთმა ფერმერმა ბულგარული წიწაკის და კიტრის ახალი სახეობები დათესა, რომელიც უფრო კარგად იყიდება. ვიცი, რომ ერთ მათგანს კიტრის თესლი თურქეთიდან შემოაქვს, მაგრამ სახელს არ ამბობს. კონკურენციას ერიდებიან, ამიტომ სად შეიძინეს და რა ჰქვია, არ ამხელენ”. 

შალვა კეპულაძე: „ხარისხიანი სათესლე მასალის შეძენა პრობლემაა. მაგალითად, რუკოლას თესლი არ იშოვება. აქ არსებულ მაღაზიებში მეუბნებიან, გამოვიწერთო, მაგრამ არ ვიცი როგორი იქნება. კამის და ოხრახუშის თესლი რომ კარგი იქნება, ამის გარანტიას ვერ მაძლევენ. თითქმის ყველა სახეობაზე ასეა. წინა წელს კამის თესლი ვიყიდე, მითხრეს, რომ სიცივეს გაუძლებდა. მაგრამ ასე არ აღმოჩნდა. შეიძლება თესლი ისეთი გამოდგეს, რომ მწვანილი არ გაიზარდოს. კამის და ოხრახუშის თესლი, რომელიც რუსეთიდან და უკრაინიდან შემოდის, დაბალფასიანია, მაგრამ ზამთრის სიცივეს უკეთ უძლებს, ვიდრე ევროპიდან იმპორტირებული”. 

ხარისხიანი პესტიციდების და კონსულტანტების დეფიციტი

კარგი მოსავლის მიღებას ხელს უხარისხო პესტიციდების გამოყენებაც უშლის. რეგიონებში მცირე ფერმერები კვალიფიციური კონსულტანტების დეფიციტზე ჩივიან.  

თორნიკე შარვაშიძე: „რადგან დიდი ხნის განმავლობაში ბოსტნეულს ერთი და იგივე სახეობას ვთესავთ, შესაწამლი პრეპარატების მიმართ რეზისტენტული გახდნენ. მცენარეებს ისეთი დაავადებები გაუჩნდა, რაც ადრე არ იყო. ამ უცნობი დაავადებების რაოდენობა ათმაგად არის გაზრდილი. შხამქიმიკატებს ერთ კონკრეტულ ადგილას არ ვყიდულობთ. ერთ წელს თუ კარგი არ გამოდგა, მეორე წელს სხვა მაღაზიაში მივდივარ, რომ სხვა სახეობის შხამქიმიკატი ვცადო. ასე, სულ ძიებაში ვართ. შხამქიმიკატი შეიძლება ერთ წელს გამომადგეს, მეორე წელს აღარ ივარგოს. ასე მუდმივად ექსპერიმენტებს ვატარებთ.

-ის თუ იცით, პესტიციდები რა დოზით უნდა გამოიყენოთ?

-ადრე მეგონა, შხამქიმიკატებს რაც უფრო დიდი დოზით გამოვიყენებდი, უფრო კარგ პროდუქტს მივიღებდი. მაგრამ კარგი მოსავალი ვერ მივიღე და გავიგე, რომ დოზა ზუსტად უნდა იცოდე. 

ძალიან ჭირს კვალიფიციური აგრონომი, რომელიც ჩემნაირ ფერმერს დაეხმარება. არ არსებობს სპეციალისტი, ვინც გვეტყვის, რა სჭირს მცენარეს და როგორ ვუშველოთ. საკონსულტაციო ცენტრში დაზიანებული ბულგარული წიწაკაც მივიტანე, მცენარის ფოთოლი და ფესვი ვაჩვენე, მათი რეკომენდაციით, უამრავი პრეპარატი შევიძინე, მაგრამ უშედეგოდ. იყო შემთხვევა, რომ ჩემ გვერდით ფერმერს სამკურნალო პრეპარატი მისცეს, მე სხვა პრობლემით მივედი, მაგრამ იგივე პრეპარატი გამომატანეს. ზუსტ დიაგნოზს ვერ სვამენ, შესაბამისად, ეფექტიც ნაკლებია”.  

შალვა კეპულაძე: „მაღაზიაში პროფესიონალი კონსულტანტი არ ჰყავთ. როგორც წესი, ერთი ჩვეულებრივი ფულიანი ადამიანი აკეთებს მაღაზიას, გამყიდველად მოჰყავს თავისი ნათესავი ან ოჯახის ახლობელი, რომელსაც საჭირო გამოცდილება და ცოდნა არ აქვს. ევროპული მაღალი ხარისხის შხამქიმიკატები ჩვენთან არ არის, ამიტომ იძულებულები ვართ, ნათესები ნაცადი პრეპარატებით შევწამლოთ, რაც ხშირად უხარისხოა. გვირჩევნია ძვირი გადავიხადოთ და მაღალი ხარისხის შხამქიმიკატი შევიძინოთ, რომ გადახდილი ფული წყალში გადაყრილი არ აღმოჩნდეს. 

ფერმერების გაერთიანება და სერთიფიცირება 

ფერმერები ფიქრობენ, რომ გასაღების სტაბილური ბაზრის მოძიებას მხოლოდ გაერთიანების შემთხვევაში შეძლებენ. ისინი მიიჩნევენ, რომ ყველაზე მომგებიანად მოსავლის რეალიზაცია ევროპის ბაზარზე შეიძლება.

თორნიკე შარვაშიძე: „პირველ რიგში, ხარისხიანი პროდუქტის მოყვანაზე უნდა ვიფიქროთ, რომლის რეალიზაცია არ გაგიჭირდება. ახალი ბაზრის მოძიებისთვის მნიშვნელოვანია ხარისხიანი პროდუქტის მოყვანა და ფერმერების გაერთიანება. უნდა ვეცადოთ, რომ გვყავდეს სტაბილური მყიდველი, რომელსაც უწყვეტად მივაწვდით პროდუქტს. სერთიფიცირება აუცილებელია თუ წინსვლა და განვითარება გვინდა, ერთ ადგილზე რომ არ გავჩერდეთ, ისე, როგორც ახლა ვართ. ასევე, გვჭირდება ახალი ტექნოლოგიების შესახებ ცოდნის გაღრმავება. ბოსტნეულის მოყვანის სწორი წესი უნდა დავნერგოთ, სხვაგვარად ევროპულ ბაზარზე ვერ შევალთ”. 

შალვა კეპულაძე: „გამოსავალს ახალი ბაზრების მოძიებაში ვხედავ. მწვანილის რეალიზაციის დიდი პოტენციალი არსებობს ბალტიისპირეთის ქვეყნებში. ჩვენ ბოსტნეულს განსაკუთრებული გემოვნური თვისებები აქვს და ტრანსპორტირებას კარგად უძლებს. ბალტიისპირეთში დამკვეთი გვყავდა, მაგრამ პროდუქცია ვერ მივაწოდეთ. სატრანსპორტო კომპანიამ გვითხრა, რომ თვითმფრინავში თავისუფალი ადგილი არ იყო. რამდენჯერმე ვცადეთ, მაგრამ არ გამოვიდა და თავი დავანებეთ. ევროპამდე ტრანსპორტირება საავტომობილო გზითაც შეიძლება მოხდეს, მაგრამ ამას შესაბამისი აღჭურვილობა სჭირდება. გერმანიიდან და ჰოლანდიიდან იყვნენ ბიზნესმენები ჩამოსული, მოეწონათ ჩვენი მწვანილი, მაგრამ მათთან თანამშრომლობა იმის გამო არ შედგა, რომ საერთაშორისო სტანდარტის სერთიფიცირება არ გვქონდა გავლილი. პროდუქტს შეფუთვა არ ჰქონდა და შესაბამისი ეტიკეტირება, რასაც ევროპული სტანდარტი ითხოვს. 

ევროპაში ექსპორტისთვის საკმარისი მოცულობის პროდუქცია ჯერ არ გვაქვს. თუმცა, ფერმერები თუ დაინახავენ, რომ ევროპაში ექსპორტს სარგებელი მოაქვს, ასოციაციის და კლასტერის სახით გაერთიანდებიან. ვაპირებთ შევქმნათ იმერეთის ბოსტნეულის მწარმოებელთა ასოციაცია. ჩვენ სოფელში 600-მდე ფერმერია. ეს ხალხი რომ გაერთიანდეს, იმდენი პროდუქტი შეგროვდება, რომ უწყვეტ მიწოდებას შევძლებთ.     

იმ სტანდარტების შექმნისთვის, რასაც ევროპა ითხოვს, ფინანსებია საჭირო. ჩვენ საკმარისი ფინანსური და ინტელექტუალური რესურსი არ გვაქვს. შესაბამისი სტანდარტის პროდუქტი რომ მივიღოთ, ზუსტად ამისთვის გვჭირდება კვალიფიციური აგრონომი, კარგი საკონსულტაციო ცენტრი, ხარისხიანი ევროპული შხამქიმიკატები. გვჭირდება სახელმწიფოს და დონორების მხარდაჭერა, რომ ერთობლივი ძალისხმევით Global Gap-ის დანერგვა მოვახერხოთ. რესტორნებთან და სასტუმროებთან გარანტირებული კონტრაქტები რომ გვქონდეს, ამისთვისაც ხარისხის სერთიფიკატი არის საჭირო. ეს ყველაფერი ერთობლივად შეგვიქმნის რეალიზაციის გარანტირებულ ბაზარს და სტაბილურ შემოსავალს მივიღებთ”. 

სტატიის ავტორი: ნონა ქვლივიძე

სტატია მომზადებულია ლიეტუვას საგარეო საქმეთა სამინისტროს და „თანამშრომლობის განვითარების და დემოკრატიის ხელშეწყობის ფონდის" ფინანსური მხარდაჭერით. 



წაკითხულია
12310
ელ. ფოსტის გაგზავნა

ამავე თემაზე:


ბლოგი

„კაპიტალი განსაზღვრავს წარმოებით ურთიერთობებს,“ – კარლ მარქსის ამ ზეცნობილი ფრაზით გილოცავთ კაპიტალიზმის კრიტიკოსებს თქვენი კერპის 200 წლის იუბილეს, და მსურს განვავრცო, რომ იდეოლოგიური განსხვავების მიუხედავად, არა თუ ვეთანხმები, მეტიც, მიმაჩნია, რომ სწორედ კაპიტალი უდევს საფუძვლად არა მხოლოდ წარმოებით, არამედ ნებისმიერი სახის ურთიერთობას სოციუმში, რომელიც პროგრესსა და განვითარებაზეა ორიენტირებული.

2019 წლამდე გადადოს საპენსიო რეფორმის დაწყება და მოამზადოს წინაპირობები კონსერვატიული (და არა სოციალურ-ლიბერალური) მოდელის შემოღებისთვის, იმ დათქმით, რომ დაგროვებითი და საბაზისო პენსიების სქემები ყოველთვის ერთმანეთის პარალელურად იარსებებს

40-წუთიანი დამქანცველი ჯანჯღარის შემდეგ, მწვერვალზე სრულიად ახალი, თვალუწვდენელი სივრცე გადაიშალა ჩვენს თვალწინ, როდესაც სოფელ გოგაშენში ამოვაღწიეთ

ახალქალაქს მორიგი დაგეგმილი ტრენინგის ფარგლებში ვესტუმრეთ. ამ ნაყოფიერ მიწაზე მშრომელი ფერმერები ცხოვრობენ. სწორედ აქ მოდის ქართულ ბაზარზე არსებული კარტოფილის, ბოსტნეულისა და მარცვლეულის დიდი ნაწილი. ბოლო პერიოდში ჩვენ მიერ ჩატარებული ტრენინგებიდან ეს შეხვედრა ყველაზე ინტერაქციული აღმოჩნდა. გამაკვირვა მათმა ცხოველმა ინტერესმა სიახლისადმი. ისინი მაქსიმალურად ცდილობდნენ მათთვის საინტერესო საკითხზე მიეღოთ რაც შეიძლება მეტი ინფორმაცია.

გასულ კვირას მაკედონიაში ნაციონალისტურად განწყობილ ადამიანთა ჯგუფი პარლამენტშიშეიჭრა. 200-კაციანი ბრბო, რომელთა შორისნიღბიანი მამაკაცები იყვნენ, სასტიკად გაუსწორდაწამყვანი მაკედონიური ოპოზიციურიპარტიის და ეთნიკური ალბანელების პარტიის ლიდერებს, მათ შორის ქალბატონს. ეს ორი პარტია აპირებდა ახალი უმრავლესობის შექმნას მაკედონიის პარლამენტში, რომლის სპიკერად ეთნიკურად ალბანელი პოლიტიკოსი აირჩიეს. პარლამენტში შეჭრილები, რომლებიც ქვეყნის ყოფილი პრემიერ-მინისტრისმომხრეები იყვნენ, ამ ფაქტის ასეთი სისხლიანი გზით ჩაშლას ცდილობდნენ.

მარტვილის რაიონის გამგებლის მოადგილე ყველაზე ძლიერ ოპონირებას გვიწევდა. მისი პირველივე ქმედება „ჰაკა“-ს ჰგავდა, რომელსაც გააფთრებული ახალზელანდიელი მორაგბეები მოწინააღმდეგე გუნდის მორალურად გასატეხად იყენებენ.

კონფლიქტის დაწყებიდან მეექვსე წელს ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა ჩაურევლობის პოლიტიკა დაარღვია და ასადის რეჟიმის წინააღმდეგ იერიში პირველად 7 აპრილს, გამთენიისას მიიტანა.

ესტონური წარმატებული პოტიკის მაგალითების მოძიება შესაძლებელია თითქმის ნებისმიერ სფეროში, დაწყებული სახელმწიფო მმართველობიდან, დამთავრებული განათლების პოლიტიკით.

უცხო ქვეყნების კანონებისა თუ რეფორმების კოპირება განვითარების ერთი-ერთი პოპულარული და საქართველოშიც ხშირად გამოყენებადი რეცეპტია. ლოგიკა მარტივია - „საჭირო არ არის ველოსიპედის ახლიდან გამოგონება“. თუმცა, ეს მიდგომა ხშირად არ ამართლებს.

ევროკავშირთან სავაჭრო სივრცის გაფართოების შედეგად ყველა მოსალოდნელი დადებით ეფექტი მიიღწევა გრძელვადიან პერიოდში (5-10 წელიწადი), ხოლო ხარჯების გაღება გვიწევს დღეს, რათა შესაბამისობაში მოვიდეთ ევროკავშირის კანონმდებლობასთანდა საბაზრო მოთხოვნებთან. ისედაც დაძაბულ სოციალურ და პოლიტიკურ ფონზე ამან შესაძლოა საფრთხე შეუქმნას რეფორმების წარმატებით განხორციელებას. შესაბამისად, დაახლოების პროცესი უნდა იყოს თანმიმდევრული და პრიორიტეტები გათვლილი ისე, რომ ბიზნესს ჰქონდეს ზრდის სტიმული; ასევე, მნიშვნელოვანია ექსპორტზე ორიენტირებული დარგების კონკურენტუნარიანობის ამაღლება წახალისდეს. მეორე მხრივ, საქართველოში ევროკავშირის სტანდარტების დანერგვა მეწარმეობასა და ზოგადად ქვეყნის საინვესტიციო სივრცეში პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების მოზიდვას და ევროპულ ბაზარზე წვდომას ხელს შეუწყობს. DCFTA-ს სარგებლის სრულად ასათვისებლად, ასევე, აუცილებელია სამუშაო ძალის ბაზრის ცვლილება, რომელიც ამჟამად თავმოყრილია ძირითადად დაბალმწარმოებლურ დარგებში.

მე ძალიან კარგად არ ვიცნობ მაგამედ სარიევს. მაქსიმუმ ორჯერ შევხვედრივარ, პირველად მარნეულში და მეორედ ერთი კვირის წინ გარდაბნის მუნიციპალიტეტში ამჯერადაც ევროკავშირთან სავაჭრო ხელშეკრულების (DCFTA) შესაძლებლობების შესახებ ტრეინინგზე. მაგამედი არც ოლიმპიური ჩემპიონია და მისი ფოტოები არც საჯარო თავშეყრის ადგილებშია გამოფენილი, თუმცა ის რომ საუკეთესო მოქალაქეა, ამ ფაქტს წყალი არ გაუვა!

კეთილდღეობის ეკონომიკის ერთ-ერთი პრინციპია, რომ ზოგიერთ გადასახადს შესაძლოა უკუგავლენა ჰქონდეს ინდივიდების მოტივაციაზე- შექმნან დოვლათი. თუმცა, თუ გადასახადებიდან მიღებული თანხა საკმარისი არ არის ხარისხიანი ინფრასტრუქტურისა და საჯარო სერვისების დასაფინანსებლად, ამანაც შეიძლება დააზარალოს ეკონომიკა.

ინსტიტუტების განვითარებას არა მარტო პროფესიონალების, პოლიტიკური და ეკონომიკური ელიტების სწორად მიმართული შრომა და გადაწყვეტილებები, არამედ მოსახლეობის დამოკიდებულებებისა და ფასეულობების შეცვლაც სჭირდება.

ფერმერებთან ჩვენი შეხვედრის დროს სულიად მოულოდნელად აღმოვაჩინეთ მსმენელებს შორის ორი “თინეიჯერი” ბიჭი; მომავალი ფერმერები მამასთან ერთად გამალებით იწერდნენ პრეზენტაციის დროს მიწოდებულ ყველა ინფორმაციას თაფლის წარმოების არსებული შესაძლებლობების, პრობლემებისა და გამოწვევების შესახებ.

მას შემდეგ, რაც საქართველომ დამოუკიდებლობა მოიპოვა, მთავრობები, პოლიტიკური პარტიები, ექსპერტები, თუ იდეოლოგები გვპირდებიან საქართველოს ეკონომიკურ გაბრწყინებას, რეცეპტად კი ბორჯომის გაყიდვიდან დაწყებული დაბალი გადასახადებით დამთავრებული არაერთ იდეას თუ თეორიას ასახელებენ. ასე გრძელდება 25 წელია და, მართალია, 90-იანი წლების სიდუჭირიდან მოსახლეობის დიდი ნაწილი გამოვიდა, გაბრწყინებამდე ჯერ კიდევ ბევრი გვიკლია.

გუგენჰაიმში აგნეს მარტინმა, MoMA-ს თანამედროვე ხელოვნების ფილიალმა (PS1) ნიუ-იორკში, ჩიკაგოს ხელოვნების ინსტიტუტმა და ჩიკაგოს თანამედროვე ხელოვნების მუზეუმმა კიდევ ერთხელ დამარწმუნა, რომ არ არსებობს გამოხატვის უღირსი საგნები, აღქმები, მოვლენები თუ ამ მოვლენების ინტერპრეტაციები.

სამი წლის წინ ამერიკელმა ჟურნალისტმა ენ ბერნარდმა National Geographic-ისთვის მომზადებულ რეპორტაჟში შემდეგი სიტყვები დაწერა: „თუ დაეცემა დამასკო, დაეცემა სირიაც.“ ომის დაწყებიდან, თითქმის, ექვსი წლის თავზე პრეზიდენტ ბაშარ ალ-ასადის ციტადელად ქცეული სირიის დედაქალაქი გადარჩა, ხოლო ალეპომ, სიდიდით მეორე უძველესმა ქალაქმა და ომამდელი სირიის ბიზნესცენტრმა, დაცემა 2012 წლიდან (სამოქალაქო ომის დაწყებიდან ერთ წელიწადში) დაიწყო, თუმცა, მაინც ბევრს გაუძლო გარდა რუსეთის ავიაიერიშისა.

ციდან ალბათ ყველაზე კარგად ჩანს გერმანული რაციონალიზმი, მიწის და განახლებადი ენერგიიის ათვისება (გუშინ მხოლოდ მიუნხენიდან ფრანკფურტამდე მგზავრობისას 500-ზე მეტი ქარის წისქვილი დავთვალე), ტყის ფართობების და სასოფლო-სამეურნეო სავარგულების ეს რაღაც განსხვავებული სიმეტრიით მონაცვლეობა და, მთლიანობაში, ეს განსხვავებულად დავარცხნილი რელიეფი.

გაძვირებული საიმპორტო ავტომობილების ფასი (გამოწვეული აქციზის ზრდით), სავარაუდოდ, გაახანგრძლივებს საქართველოში არსებული ავტომობილების „ექსპლუატაციის“ ვადას. შესაბამისად, ტექნიკური შემოწმების შემოღების ვადებისა და პირობების გაურკვევლობის პირობებში, შესაძლოა, ტექნიკურად არც ისე სახარბიელო მგომარეობაში მყოფმა ქართულმა ავტოპარკმა გაიხანგრძლივოს მავნე აირებისა და უსიამოვნო ინდუსტრიული ხმების „გამობოლქვის“ პერიოდი.

В шестидесятые годы прошлого века Ферруччо получил от продажи тракторов бόльший доход, чем планировалось, и исполнил свою мечту: поставил в свой гараж новенькую «феррари». Вторая часть этой истории намного интереснее. «Феррари» не оправдала ожиданий Ферруччо. Ферруччо, не раздумывая, явился прямо к Энцо Феррари, чтобы обсудить недостатки машины, он высказал свое мнение и предложил помощь в решении проблем...

გასული საუკუნის სამოციან წლებში ფერუჩომ ტრაქტორების გაყიდვით დაგეგმილზე მეტი შემოსავალი მიიღო და ოცნებაც აისრულა: საკუთარ ფარეხში ახალთახალი «ფერარი» დააყენა. ამ ისტორიის მეორე ნაწილი გაცილებით საინტერესოა.

სადღეგრძელოებზე ჩემმა ბლოგმა იმაზე გაცილებით მეტი ვნებები და კონტრასტული რეაქციები გამოიწვია, ვიდრე ველოდი: მკვეთრად უარყოფითი ძირითადად უფროსი თაობის მხრიდან და მკვეთრად დადებითი ახალგაზრდა და საშუალო ასაკის ხალხის მხრიდან. მკვეთრად უარყოფითი დამოკიდებულების მქონე ადამიანებმა დაიწყეს პირადად ჩემი და ჩემი ქართველობის ლანძღვა კომენტარებში თუ პირად მიმოწერაში, ხოლო მკვეთრად დადებითი დამოკიდებულების მქონე ადამიანებმა -- ჩემი ქება მაღალი მოქალაქეობრივი თვითშეგნების გამო, რამაც გადამაწყვეტინა მეთქვა (ამჯერად უკვე საბოლოოდ), რატომ არ ვეთანხმები არცერთ მხარეს. როცა ვნებები დუღს, როგორც ამბობენ, ჭეშმარიტება ორთქლდება (არა, იმის თქმა არ მინდა, რომ მე ვიცი ჭეშმარიტება).

ბოლო შვიდი წელია ქართულ სუფრაზე არ ვყოფილვარ, სანამ გუშინ ძირითადად ახალგაზრდებისგან შემდგარ ჯგუფთან ერთად არწივის ხეობაში და ხორნაბუჯზე ლაშქრობის შემდეგ ერთ რესტორანში მათთან ერთად არ აღმოვჩნდი. მოკლედ, ამ ადამიანების ასაკმა და განათლებამ მაფიქრებინა, რომ ეს ხალხი არ დალევდა იმ სადღეგრძელოებს, რის გამოც ქართულ სუფრებს გავურბივარ. მოლოდინი არ გამართლდა. ამ სუფრაზეც შეისვა „საქართველოს გაუმარჯოს”, ჩვენი სიყვარულის (იგულისხმება სუფრაზე მსხდომნი), მეგობრობის და ხვალინდელი დღის სადღეგრძელოები. ამ სადღეგრძელოებს გვთავაზობდა ერთ-ერთი ჩვენი თანამოლაშქრე ბიჭი, რომელმაც თქვა მე თამადა არ ვარო, თუმცა ტრადიციული თამადისგან მხოლოდ იმით განსხვავდებოდა, რომ დალევას არ გვაძალებდა.

პანკისი - სტერეოტიპების მსხვერპლი ულამაზესი კუთხე

გამარჯობა, მინდა ეს ბლოგი დავწერო ქართული მატყლის პრობლემაზე და თხრობა დავიწყო ახლო წარულიდან, ასევე გაგაცნოთ მატყლის პრობლემის მოგვარების უელსური მოდელი.

უიმედო და არაინფორმირებული გურულები 6 ივლისს ლანჩხუთის მინუციპალიტეტის სოფელ ჯურუყვეთში ვნახე. არაინფორმირებული ევროინტეგრაციის პროცესებზე, უიმედო თავიანთი სოციალური მდგომარეობით.

აბორტის უფლება ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი პოსტულატია ადამიანის უფლების კონვენციაში. გაეროს CEDAW-ს კომიტეტის დეკლარაციაში წერია: „გაეროს წევრმა ქვეყნებმა ხელი უნდა შეუწყოს ჯანდაცვის სფეროში ქალის მიმართ ყველანარი დისკრიმინაციის აღმოფხვრას, ქალის და კაცის უფლება თანაბრად უნდა იყოს დაცული და ქალებს უნდა ქონდეთ წვდომა ჯანდაცვის სერვისებზე, ოჯახის დაგეგმარების ჩათვლით“.

Brexit -ის მოწინააღმდეგები მოსახლეობას აფრთხილებდნენ უპირატესად ეკონომიკური შედეგების თაობაზე: ბრიტანეთის ფინანსთა სამინისტროს პროგნოზით, Brexit-ის შემდგომ ყოველი ბრიტანული ოჯახი 4300 ფუნტს დაკარგავს წელიწადში 2020 წლისათვის იქნება სავარაუდოდ, 100 მილიარდი ფუნტის ეკონომიკური ზარალი. 950 000 სამუშო ადგილს შეექმნება საფრთხე. პროფესიული გაერთიანებების ვარაუდი უფრო დრამატულია: 4 მილიონი სამუშაო ადგილი საფრთხის ქვეშაა, განსაკუთრებით კი, ექსპორტთან დაკავშირებულ სფეროებში, საავტომობილო და ქიმიურ ინდუსტრიაში. ბევრი ფირმა კონტინენტურ ევროპაში გადავა. შემცირდება პირდაპირი ინვესტიციები.

ბატონი სერგო ქალაქ თელავიდან თან რეალური პიროვნებაა და თან კრებითი სახელია იმ ადამიანებისა, რომლებიც ევროინტეგრაციის მიმართულებით ინფორმაციულ შიმშილს განიცდიან.

გერმანიაში მმართველი კოალიციის პარტიების: CDU -სა და CSU- ს ცალკეული პოლიტიკოსები სკეპტიკურად არიან განწყობილნი, რამდენად გონივრულია საქართველოსთვის ვიზალიბერალიზაციის მინიჭების თაობაზე ევროკომისიის გეგმა. მათ არგუმენტად მოჰყავთ ქართული კრიმინალური დაჯგუფებების მზარდი მასშტაბი და გავლენები ევროპაში, ამასთან, საქართველოს მოქალაქეების მიერ ლტოლვილის სტატუსის ბოროტად გამოყენების ტენდენციად ქცეული ფაქტები. ეს არგუმენტები რეალობაში საფუძველს მოკლებული როდია, მაგრამ სწორედ ამ თემის წამოწევა საქართველოს სახელმწიფოსათვის ეგზისტენციალურად მნიშვნელოვანი საკითხის გადამწყვეტ ფაზაში აღაშფოთებს ქართულ საზოგადოებას:

„სურსათის უვნებლობა ევროკავშირმა რომ არ მოგვთხოვოს, ისე არ უნდა გვქონდეს“? - ეს რეპლიკა მესტიაში ჯერ კიდევ “გაუხურებელი” ტრენინგის მიმდინარეობის დროს ადგილობრივმა ზაზა დევდარიანმა “გვესროლა”.

პილოტმა დაშვება გამოაცხადა. ქვევით თვალი მომჭრა აღმოსავლეთსა და უდაბნოს კლიმატისთვის უჩვეულო სიმწვანემ, რომელიც თელ-ავივის აეროპორტის ზოლამდე მთელი 20 წუთის განმავლობაში არ დასრულებულა. გაოცებამ დროებით გადამავიწყა „აირზენას“ ღარიბული, უგემური მენიუ და ლამაზი, მაგრამ უჟმური და მოძველბიჭო სტიუარდესა. - ყვავის ყველაფერი, - მითხრა სიამაყით გვერდით მჯდომმა შუახნის მამაკაცმა, რომელიც საქართველოდან ისტორიულ სამშობლოში ღრმა ბავშვობაში გადასახლდა.

ცოტა ხნის წინ გავრცელდა ინფორმაცია "ჩერნომორენერგოს" დირექტორის, ასლან ბასარიას განცხადების შესახებ, რომელსაც ენგურჰესის დირექტორის ლევან მებონიაც ადასტურებს და რომლის მიხედვით ენგურჰესის მიერ გამომუშავებული არცერთი კილოვატი ამ ეტაპზე საქართველოს არ მიეწოდება და მთლიანად აფხაზეთს მიაქვს, ხოლო ზამთრისა და გაზაფხულის პერიოდში წაღებული ელექტროენერგიის რაოდენობა გამომუშავებულის 80%-ს შეადგენს.

არავის უკვირს ის ფაქტი, რომ რადიკალური ისლამის წარმომადგენელები მკაცრად აკრიტიკებენ დემოკრატიას, რადგან ის შარიათის სულთან შეუთავსებელ პოლიტიკურ პრაქტიკად, ზნეობრივი გარყვნილებისა და ქაოსის წყაროდ მიაჩნიათ. საკვირველი ისაა, რომ დემოკრატიას რელიგიის სახელით ქრისტიანებიც არ წყალობენ.

გასული წლის ბოლოს საქართველოს გაზმომარაგების გაზრდის საკითხმა არათუ აქტუალურობა შეიძინა, არამედ გადააჭარბა ყველანაირ მოლოდინს და უკვე ერთგვარ მძაფრსიუჟეტიან სერიალად იქცა “გაზპრომის” მთავარ როლში მონაწილეობით.

ქართველ მორწმუნეთა და სასულიერო პირთა გარკვეულ წრეში სიტყვა „ლიბერალიზმი“ ძალიან უარყოფითი რენომეთი სარგებლობს. ჩემი აზრით, ამას სამი უმთავრესი მიზეზი აქვს. პირველი, ესაა რუსული რელიგიური ლიტერატურა, რომლებიც „რომის მესამე იმპერიის“ სულისკვეთების მქონე ავტორების მიერაა დაწერილი, რომლებსაც ყველანაირი ლიბერალური აზრი, რომელიც ეჭვის ქვეშ აყენებს რუსული იმპერიის მართლმადიდებლურ მისიას, თავად მართლმადიდებლობის საწინააღმდეგო ძალად მიაჩნიათ; მეორე, ზოგიერთი ლიბერალის აგრესიული, ანტიეკლესიური პოზიცია, რომელიც სულაც არ გამომდინარეობს კლასიკური პოლიტიკური ლიბერალიზმის ბუნებიდან და აქედან გამომდინარე, თავად ამ ლიბერალის ბრალია და არა ლიბერალიზმის; მესამე, ზოგადად ლიბერალიზმის მოწინააღმდეგენი კარგად არ იცნობენ კლასიკური, პოლიტიკური ლიბერალიზმის ბუნებას.

ახალციხის რაიონში მცხოვრებ ერთ-ერთ მეფუტკრეს, რომელიც ევროპაში ქართული თაფლის ექსპორტისთვის საჭირო მოთხოვნებზე ინფორმაციას ეძებდა, სურსათის ეროვნულ სააგენტოში "ურჩიეს", რომ ევროკავშირში თაფლის შეტანაზე ფუჭ ოცნებას თავი დაანებოს და ცოტა უფრო პრაგმატულ-მიწიერი საქმით დაკავდეს.

ახლო აღმოსავლეთსა და სირიაში შექმნილი ვითარება შედეგია ცივილიზაციურ - რელიგიური კონფლიქტების გაღვივების, რომლებიც ემყარება საუკუნეების მანძილზე ჩამოყალიბებულ ეთნო-რელიგიურ რწმენებს და რომელთა გაღვივება ხდება გლობალური და რეგიონული პროცესების ფონზე.

კოლონიალიზმის ეპოქაში ევროპელები ცდილობდნენ ანდებში ოქროს ქალაქისთვის მიეგნოთ, მაგრამ ელდორადოც და ინკების პაიტიტიც მხოლოდ ლეგენდად დარჩა, ისევე როგორც საყდრისის 5-ათასწლოვანი მაღარო, რომლის შესახებაც უკვე ვეღარაფერს შევიტყობთ.

ხანგრძლივი დავა ე.წ. მოსმენების კანონთან დაკავშირებით დასრულებულია, ვეტოც დაძლეულია და დიდი ძმაც მზადყოფნაშია, რომ მუდამ გვიყუროს, გვისმინოს და განაჩენი გამოიტანოს.

მრავალი ქვეყნის გამოცდილების მიხედვით, სწორედ სადაზღვევო სფეროა ის სეგმენტი, რომელსაც შეუძლია რომ თავისი შემოსავლებიდან საგზაო უსაფრთხოებისთვის დაფინანსება გამოყოს და ეს თანხა ტრანსპარენტულად დახარჯოს გზების კეთილმოწყობასა და საგზაო უსაფრთხოებაზე მიმართულ სხვა კონკრეტულ პროექტებზე.

პირველად გადავწყვიტე ნახევრად პირადული და შეიძლება ცოტა არ იყოს თვითმაამებლური ჩანაწერის გასაჯაროება

უჩა სეთური, ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტის (IDFI) ექსპერტი

"მორიგი ბლეფი" - ასე აფასებდნენ დღეს პროგრამას "აწარმოე საქართველოში"

სტრატეგიულად მნიშნელოვანი გეოგრაფიული მდებარეობის გამო საქართველოს მთელს კავკასიაში და მის ფარგლებს გარეთაც საკვანძო სატრანზიტო ფუნქცია აკისრია. ამის გამო, სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურის და სატრანსპორტო საშუალებების გაუმჯობესება აუცილებელი წინაპირობაა ქვეყნის ეკონომიკური და სოციალური განვითარებისთვის.

ევროპასთან ასოცირების შესახებ შეთანხმებაში განსაკუთრებული ყურადღება ექცევა სატრანსპორტო საშუალებების უსაფრთხოების პირობების დაცვას: ავტომობილის გამართულობას, მძღოლების კვალიფიკაციას და მათ მიერ სამუშაო და დასვენების საათების მკაცრ დაცვას.

ერთხელ ერთმა ჩემმა ნაცნობმა ჟურნალისტმა, რომელიც შარშან კოლუმბიის უნივერსიტეტის ტრენინგზე გავიცანი, სოციალურ ქსელ Twitter-ზე დაწერა, რომ ამერიკის შეერთებული შტატების მადლობელია, რადგან მან, ნეპალელი ემიგრანტების შვილმა, მისი წილი ამერიკული ოცნება უკვე აიხდინა.

ადვოკატირება

"კვლევითი ჟურნალისტიკის და ადვოკატირების ცენტრი" ახორციელებს პროექტს, რომლის ფარგლებშიც ვეხმარებით მცირე და საშუალო ბიზნესს

შეხვედრა საღამოს 6 საათზე , www.eugeorgia.info-ს ოფისში დავნიშნეთ. ჩვენი ჯგუფი პირველად უნდა შეხვედროდა ახალციხის რაიონში, სოფელ ანდრიაწმინდაში მცხოვრებ მეყველეს - გალინა ინასარიძეს და მის შვილს - რუსლანს. თავდაპირველად, შეხვედრის მიზანი ერთმანეთის გაცნობ

რჩეული სტატიები

ამერიკული ლურჯი მოცვი, რომელიც გურიისა და აჭარის მაღალმთიანეთის კლიმატურ პირობებს კარგად შეეგუა, უნიკალური თვისებების გამო მსოფლიო ბაზარზე დიდი მოთხოვნით სარგებლობს. საქართველოში მოყვანილი 12 ტონა ლურჯი მოცვი დიდი ბრიტანეთის ბაზარზე წელს პირველად შევიდ

ევროკავშირის წარმომადგენლებმა საქართველოში თაფლის წარმოების ინდუსტრია შეამოწმეს და მიიჩნიეს, რომ სწორედ თაფლია ის ერთ-ერთი სტრატეგიული პროდუქტი, რომელსაც თხილისა და ღვინის კვალდაკვალ ევროკავშირის ბაზარზე შესვლის რეალური პერსპექტივა აქვს.

ევროკავშირში 1 კგ ბიო ჟოლოს საცალო ფასი 100 ევროს აჭარბებს, თუმცა, როცა კენკრის ბაღის გაშენება გადაწყვიტა, გიორგი კორელი, ძირითადად, მაინც ადგილობრივი ბაზრით მოიხიბლა. როგორც ახალგაზრდა ფერმერი ამბობს, ჟოლო საქართველოში საკმაოდ მოთხოვნადი პროდუქტია და ყოვ

მეწარმე წლიურ მოგებაზე მე-4 წლიდან გადის, ხოლო მე-6 წლიდან მიღებული მოგება პლანტაციის გაშენების და მოვლის მთლიან ხარჯებს აჭარბებს

ევროკავშირი სოფლად მცხოვრები მოსახლეობისთვის ახალ საგრანტო პროგრამას იწყებს. ევროპის სამეზობლო პროგრამა სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარებისთვის - ENPARD-ის ფარგლებში დაფინანსებას მიიღებს ის, ვისაც სოფლად აგროწარმოების ალტერნატიული ეკონომიკური საქმი

1 კგ - 30 ლარი- ამ ფასად შეგიძლიათ იყიდოთ სატაცური წელს ქართულ საცალო ქსელებში. ცხოვრების დონის გათვალისწინებით, ბოსტნეულს თამამად შეუძლია დელიკატესებს შორის თავისი ადგილი დაიკავოს. თუმცა, როგორც ექსპერტები აცხადებენ, ფასს არც მისი თვისებები ჩამორჩება.

პაატა მოგელაშვილს ხეხილის ბაღი 20 ჰა-ზე გორის რაიონის სოფელ ვარიანში აქვს გაშენებული. მეურნეობას უკვე რამდენიმე წელია ძმებთან ერთად უძღვება. ბაღი გააახლეს - "სინაფის" და "ჩემპიონის" ვაშლის ნერგები თანამედროვე ჯიშებით - "გრანი სმიტით", "ჯონათი" და "გოლდენ

რუსეთის სამხედრო თეორეტიკოსების მიერ შექმნილ “მომავლის ომის” მოდელს განსაკუთრებული აქტუალობა შესძინა უკრაინის კრიზისმა, რადგან კრემლმა სწორედ აღნიშნული მოდელის გამოყენებით მოახდინა უკრაინის ტერიტორიის ნაწილის ანექსია და შექმნა დესტაბილიზაციის კერები.

ქალი მეწარმეების ხელშეწყობის მიზნით, ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკი საქართველოში ახალ პროგრამას იწყებს. EUGeorgia.info დაინტერესდა, რამდენად ხელსაყრელია პირობები და რას ფიქრობენ პროგრამასთან დაკავშირებით თავად ქალი მეწარმეები.

„ღვინის პირველი პარტია დანიაში 2006 წელს გავიტანეთ. შემდეგ დანიას ინგლისი, საფრანგეთი, იტალია და შვედეთი დაემატა.

banner
banner
banner