DLA Piper არის საერთაშორისო იურიდიული კომპანია, რომელიც წარმოდგენილია 30-ზე მეტ ქვეყანაში, მათ შორის საქართველოში. კომპანიის საქმიანობა საქართველოში 2005 წლიდან იწყება. DLA Piper Georgia უცხოურ და ადგილობრივ კომპანიებს უწევს იურიდიულ მომსახურებას, ბიზნეს სამართლის, ტრანზაქციებისათვის საჭირო დოკუმენტაციების და სხვადასხვა სამართლებრივი გარემოს კვლევების სახით.

 ჩვენს პრაქტიკაში კლიენტთა უმრავლესობა ენერგეტიკის სექტორზე მოდის, რაც მოიცავს, ნავთობისა და გაზის წარმოებასა და ტრანსპორტირებას, მილსადენებს,  ელექტრო ენერგიის წარმოებას, განსაკუთრებით, ჰიდროელექტროსადგურებს. გარდა ამისა, დავასახელებდი უძრავი ქონების განვითარებას: სასტუმროები, ტურიზმისა და მასპინძლობის სექტორი, ასევე საცალო ვაჭრობა. მესამე უმნიშვნელოვანესი სექტორი არის ტელეკომუნიკაციები.

მე ვფიქრობ, საკითხი ორი მიმართულებით უნდა განვიხილოთ: პირველი, არის თუ არა გაზრდილი მოთხოვნა ჩვენს სერვისებზე როგორც ერთ-ერთ კონკურენტზე, იმიტომ რომ ძალიან ბევრი ადგილობრივი იურიდიული ფირმაა ბაზარზე. მეორე საკითხია, არის თუ არა ზრდა იმიტომ, რომ გაჩნდა მეტი ახალი ბიზნესი. ეს ასევე დამოკიდებულია იმაზე, თუ რას ვადარებთ. მაგალითად, ბოლო პერიოდში 2007 ან 2008 წელთან შედარებით მნიშვნელოვანი ზრდა არ დაფიქსირებულა. 2007-2008 წლები იყო ჩვენს საქმიანობაში ყველაზე აქტიური პერიოდი. 2005 – 2008 წლებში  საერთაშორისო ფინანსური სერვისების სექტორში, საბანკო სექტორსა და უძრავი ქონების სექტორში მაღალი აქტივობა დაფიქსირდა, რასაც მოყვა 2008 წლის ფინანსური კრიზისი. საქართველოზე, ისევე როგორც სხვა ქვეყნებზე, ამან იქონია გავლენა. ამგვარად,    სართაშორისო ინვესტიციების ჰიპერაქტიურობიდან გამომდინარე 2006-2008 წლებში ჩვენ გვქონდა მზარდი მოთხოვნა.

ამის შემდეგ იყო დიდი კლება, რომელიც გაგრძელდა რამდენიმე წელი. ხოლო, ბოლო 8 თვის განმავლობაში საქმიანობა მნიშვნელოვნად გაფართოვდა. ფინანსური კრიზისის შემდგომ, საქართველოში იყვნენ რუსი, უკრაინელი ინვესტორები ან ოლიგარქები, არ იყო გამჭირვალობა. დღეს ჩვენ ვხედავთ მეტ საერთაშორისო და ევროპულ კომპანიებს. არსებითად ახალი კომპანიები არიან ევროპის ქვეყნებიდან და ამერიკიდან. ჩვენ ამჟამად ვთანამშრომლობთ ჰოლანდიურ სადაზღვევო კომპანიათან.

ინვესტორები აფასებენ ეკონონომიკურ შესაძლებლობებს. ისინი მოდიან საქართველოში იმიტომ, რომ აქ ნამდვილად არის ასეთი შესაძლებლობები.

მაგალითად, ჰოლანდიური კომპანია, შემოვიდა საქართველოს სადაზღვევო ბაზარზე და შეისყიდა ქართული კომპანიის 49%. თქვენი აზრით, რატომ გააკეთა ეს? იმიტომ რომ საქართველოს მთავრობას აქვს ვალდებულება ადაპტირდეს ევროკავშირის კანონმდებლობასთან. ყველა ავტომობილის მფლობელი ვალდებული იქნება დააზღვიოს საკუთარი მანქანა, როგორც ეს ევროკავშირშია. ამგვარად, ეს რეგულაცია, აფართოებს სადაღვევო ბაზარს და ქმნის ახალ შესაძლებლობებს სადაზღვევო კომპანიებისათვის. როგორც კი მთავრობა მიიღებს ამ მოთხოვნებს, ქართული სადაზღვევო კომპანია გააფართოებს თავის ბიზნესს ჰოლანიურ კომპანიასთან ერთად. მეორე მაგალითია ავტომობილების ტექნიკური შემოწმება. ევროკავშირის მიერ შემოთავაზებულია ინსტიტუტის შექმნა, რომელიც გაუწევს ინსპექციას ავტომობილებს, რათა შეამცირონ დაბინძურება. მოგეხსენებათ, ეს დიდი პრობლემაა თბილისისთვის. მსოფლიოში უამრავი კომპანიაა, რომლებიც აკონტროლებენ ავტომობილების გამართულობას სხვადასხვა ქვეყნებში. ამგვარად, ისინიც დაინტერესდებიან ქვეყნით. ეს არის მაგალითი იმისა,  თუ როგორ მოქმედებს ინვესტიციებზე რეგულაციების ცვლილება. ამგვარი პოზიტიური ცვლილებები ქმნიან ბიზნესის კეთების დამატებით შესაძლებლობებს.

რაც შეეხება ბარიერებს, ქვეყანაში არ არსებობს არანაირი ბარიერი და დაბრკოლება იმისათვის, რომ ჩამოხვიდე და ინვესტირება გააკეთო.  ადვილია კომპანიის დაფუძნება, მიწის შეძენა და ტრანზაქციების განხორციელება უკრაინისგან, რუსეთისგან, უზბეკეთისგან, აზერბაიჯანისგან ან სომხეთისგან განსხვავებით. მაგალითად, კონტრაქტების კანონი და რეკლამის კანონი არის საკმაოდ მოქნილი. ზემოთ ჩამოთვლილ ქვეყნებს აქვთ ყველანაირი სახის ბარიერი ინვესტიციების შემოსვლისას.

ინვესტორებისთვის უდიდესი პრობლემაა ასევე კვალიფიციური მუშახელის სიმცირე. სამუშაო ძალა არ არის საკმარისად კარგად მომზადებული, რაც განათლების დაბალ ხარისხზე მიუთითებს.

დიახ ვეთანხმები, სასამართლო სისტემა და ფინანსებზე ხელმისაწვდომობა ნამდვილად არის ორი უდიდესი შემაფერხებელი ფაქტორი. ფინანსების სიმცირე და ხელმისაწვდომობა უფრო მეტად პრობლემურია ქართული კომპანიებისთვის. უცხოური ბიზნესების უმრავლესობა ფინანსებს მოიზიდავს საერთაშორისო ფინანსური ბაზრებიდან ან საკუთარი წყაროებიდან. თუმცა, შიდა კაპიტალის ბაზრები უნდა განვითარდეს და უნდა შემუშავდეს ისეთი პოლიტიკა, რომელიც გამოიწვევს ბანკების მიერ საპროცენტო განაკვეთების შემცირებას. ეს პოლიტიკა შეიძლება იყო "სტაფილოს და ჯოხის" მექანიზმზე აგებული, რაც ნიშნავს ერთდროულად ძლიერ ზეწოლას (ჯოხი) და წამახალისებელ ჯილდოს (სტაფილო). ამგვარი პოლიტიკა ბანკებს საპროცენტო განაკვეთების შემცირების სტიმულს მისცემს.

ეს არ არის ძირითადი ბარიერი რა თქმა უნდა. ლტოლვილთა სამინისტროს ან კულტურის სამინისტროს არ აქვს გავლენა ბიზნესზე. ხოლო თუ მთავრობის ხარჯები არარაციონალურად არის გაზრდილი ეს უკვე პრობლემაა.

ეს ჩვეულებრივი მოვლენაა სხვა ქვეყნებში. ამერიკაში უძრავი ქონების ფასები დოლარში არის გამოცხადებული, ისრაელში - შეკელში და თურქეთში - ლირაში. ფასები ეროვნულ ვალუტაში უნდა გამოცხადდეს და უცხოელ ინვესტორებს მოუწევთ ამასთან შეგუება. ეს, რა თქმა უნდა,  შექმნის განხვავებულ სავალუტო რისკებს, რაც გავლენას მოახდენს ხალხის ქცევაზე.

არ ვთვლი, რომ ამას ექნება შესამჩნევი უარყოფითი ეფექტი ინვესტორებზე, იმიტომ რომ არ იცვლება მათი უფლება თავისუფლად შემოიტანონ ვალუტა, თავისუფლად მოხადინონ დოლარის ლარში კონვერტაცია. ვალუტის კონვერტაცია არის თავისუფალი და მე ვერ ვხედავ დიდ პრობლემას დედოლარიზაციაში.


ქეთევან მელქაძე