banner
07 დეკემბერი 2017 | 15:35 ენერგეტიკა

ელექტროენერგიის ბაზრის ლიბერალიზაციის საერთაშორისო გამოცდილება

ელექტროენერგიის ბაზრის ლიბერალიზაციის საერთაშორისო გამოცდილება

ევროპულ ენერგოგაერთიანებაში საქართველოს გაწევრიანებით აღებული ვალდებულებები ადგილობრივი ენერგობაზრის ლიბერალიზაციის პროცესისთვის აუცილებელი საკანონმდებლო ბაზის შემუშავებას გვავალდებულებს. საქართველოში ენერგობაზრის ლიბერალიზაცია ითვალისწინებს ენერგოგაერთიანების სტანდარტებთან დაახლოებას, ეს პროცესი კი დიდწილად ენერგობაზრებზე ეფექტური საბაზრო პრინციპების დანერგვით უნდა განხორციელდეს. ენერგობაზრების ლიბერალიზაციის კუთხით საქართველო პირველ ნაბიჯებს დგამს. ამ პროცესის წარმატება თუ წარუმატებლობა უამრავ ფაქტორთანაა დაკავშირებული, მათ შორის ენერგობაზრების არსებულ მდგომარეობაზე, მათ რეგიონალურ ინტეგრაციის ხარისხზე, ქვეყნის ზოგად საინვესტიციო გარემოზე და ა.შ.  

მსოფლიოში არსებობს ენერგობაზრების ლიბერალიზაციის სხვადასხვა ქვეყნებისა თუ სახელწიფოებრივ-ტერიტორიული ერთეულების გამოცდილებები, დაწყებული ბრიტანეთის წარმატებული, დამთავრებული კალიფორნიის შტატის წარუმატებელი მაგალითებით. ვინაიდან საქართველო ელ.ენერგიის ბაზრის ლიბერალიზაციის პროცესს აქტიურად იწყებს, ჩვენთვის საინტერესოა იმ ქვეყნების გამოცდილება, რომლებმაც უკვე გაიარეს მსგავსი პროცესი.

ელქტროენერგიის ბაზრის ლიბერალიზაციის პროცესები მსოფლიოს განვითარებად და განვითარებულ ქვეყნებში დაახლოებით 30 წლის წინ დაიწყო. მათ შორის ერთ-ერთი პირველი დიდი ბრიტანეთი იყო. ელ.ენერგიის ბაზრის ლიბერალიზაციის ბრიტანული მოდელი, რომლის განხორციელება მეოცე საუკუნის 80-იანი წლებიდან დაიწყო, მსოფლიოში მიჩნეულია ლიბერალიზაციის სტანდარტულ მოდელად. ბრიტანული მოდელი მოიცავს შემდეგ ძირითად კომპონენტებს:

  • ელ.ენერგიის მონოპოლიზირებული მიწოდების ლიბერალიზაცია;
  • ელ.ენერგიის ვაჭრობისთვის კონკურენტული ბაზრის შექმნა;
  • ელ.ენერგიის გენერირების რგოლის განცალკევება გადაცემისა და განაწილების სფეროებისგან.
  • ელ.ენერგიის ბაზარზე კონკურენტული ფასების მიმღები მექანიზმის შესაქნელად საბაზრო სტიმულების ჩამოყალიბება,;
  • ელ.ენერგიის სექტორში წარმოდგენილი სახელმწიფო აქტივების პრივატიზაცია.     

ელ.ენერგიის ბაზრის ლიბერალიზაციის ბრიტანული მოდელი გამორჩეულია თავისი ინტეგრაციის ხარისხით, ანუ ამ მოდელმა მოიცვა ელ.ენერგიის ბაზრის თითქმის ყველა მნიშვნელოვანი კომპონენტი. ბრიტანული მოდელის ერთ-ერთ მნიშვნელოვან წარმატებად უნდა ჩაითვალოს ელ.ენერგიის გენერირებისა და გადაცემის სფეროების განცალკევება, რამაც ბიძგი მისცა ელ.ენერგიის წარმოების სექტორში ახალი კერძო კომპანიების შესვლას, შესაბამისად, კონკურენციის გაჯანსაღებას. ბრიტანეთში, ელ.ენერგიის ბაზრის ლიბერალიზაციის პროცესის ფარგლებში, 2001 წელს შეიქმნა ადგილობრივი ( ინგლისი, უელსი და შოტლანდია) ელ.ენერგიის სავაჭრო საბითუმო ბაზარი. შედეგად კი, დღეს ბრიტანეთის ელ.ენერგიის გენერირების რგოლი თითქმის სრულად კონკურენტულ მდგომარეობაშია, ბრიტანელი ელ.ენერგიის საბოლოო მომხმარებელი დიდწილად უზრუნველყოფილია სტაბილური მომწოდებლის თავისუფალი არჩევანით.  

ბრიტანეთში, ელ.ენერგიის ბაზრის ლიბერალიზაციის პროცესის წარმატების ერთ-ერთი მთავარი განმსაზღვრელი ფაქტორი ელ.ენერგიის გენერირების სექტორში განხორციელებული კერძო ინვესტიციების ზრდა იყო. ამ სექტორში ინვესტიციების ზრდის გარეშე ვერ შეიქმნებოდა ელ.ენერგიის მწარმოებელი კომპანიების მრავალფეროვნება, რომელთა რიცხვიც დიდწილად განსაზღვრას გენერირების რგოლის კონკურენციის დონეს. შესაბამისად, შეიძლება ვთქვათ, რომ საქართველოს ელ.ენერგიის ბაზრის ლიბერალიზაციის წარმატება/წარუმატებლობა დიდწილად დამოკიდებული იქნება ელ.ენერგიის სექტორში განხორციელებული ინვესტიციების მოცულობაზე. მიუხედავად იმისა, რომ ელ.ენერგიის ბაზრის ლიბერალიზაცია, თავის მხრივ, მიზნად ისახავს ამავე სექტორში კერძო ინვესტიციების ზრდას,  საქართველოს შესაბამისმა სახელმწიფო სამსახურებმა აქტიურად უნდა გააგრძელონ მუშაობა ელ.ენერგიის გენერირების სექტროში ადგილობრივი თუ უცხოური ინვესტიციების მოსაზიდად. განსაკუთრებით კი იმ ფონზე, როდესაც 2013 წლიდან მოყოლებული საქართველოს ენერგეტიკის სექტორში პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების მოცულობა ყოველწლიურად, საშუალოდ, 40 მილიონი აშშ დოლარით მცირდება[1].

ელ.ენერგიის ბაზრის ლიბერალიზაციასა და ეკონომიკის ამავე სექტორში განხორციელებულ კერძო ინვესტიციების დადებითი ურთიერკავშირის თვალსაჩინო მაგალითია არგენტინის 1991-2001 წლებში განხორციელებული ელ.ენერგიის ბაზრის ლიბერალიზაციის პროექტი. არგენტინის მაგალითი წარმოადგენს ერთგვარ დასტურს იმისას, რომ ელ.ენერგიის ბაზრის ლიბერალიზაცია შესაძლოა წარმატებით განხორციელდეს განვითარებად ქვეყნებში, მათ შორის საქართველოშიც. არგენტინაში ელ.ენერგიის ბაზრის ლიბერალიზაცია იყო საკმაოდ ინტენსიური და ამ პროცესმა დადებითად იმოქმედა ადგილობრივი ელ.ენერგიის წარმოების, გადაცემისა თუ მოხმარების ეფექტურობაზე და, ასევე, მნიშვნელოვნად შეამცირა ელ.ენერგიის ტარიფები საბოლოო მომხმარებლებისთვის. ლიბერალიზაციის პროცესი წარმატებით ხორციელდებოდა არგენტინის 2001 წლის ეკონომიკურ კრიზისამდე, რომელმაც მძიმე დარტყმა მიაყენა მთლიანად არგენტინის ეკონომიკას, მათ შორის ელ.ენერგიის სექტორს. მაკროეკონომიკურმა კრიზისმა ელ.ენერგიის გენერირების სექტორში მკვეთრად შეამცირა ინვესტიციების მოცულობა, შედეგად არასტაბილური გახდა კერძო კომპანიების მიერ ელ.ენერგიის გენერაცია, რამაც სახელმწიფოს მკვეთრი პირდაპირი ჩარევის აუცილებლობა წარმოშვა, ამ ფაქტმა კი ელ.ენერგიის ბაზრის კონკურენციის ხარისხი გააუარესა.       

არგენტინის ელ.ენერგიის ლიბერალიზაციის პროცესის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს დაბრკოლებად გადამცემ სისტემაზე ადგილობრივი პოლიტიკური გავლენის არსებობა იყო. ანუ, ელ.ენერგიის გადამცემი სისტემა ნაწილობრივ წარმოადგენდა პოლიტიკური გავლენის ინსტრუმენტს, რომლის საშუალებითაც შესაძლებელი იყო გავლენის მოხდენა სისტემაში ოპერირებადი კომპანიების შემოსავლებზე. კონკრეტული მაგალითი ყურადსაღებია საქართველოსთვის, რათა მომავალში არ დაიშვას პოლიტიკური გავლენის მოხდენა ელ.ენერგიის გადამცემ რგოლზე. მსგავსმა პოლიტიკურად მოტივირებულმა ჩარევამ ელ.ენერგიის ბაზარზე შესაძლებელია საქართველოში დაგეგმილი ელ.ენერგიის ბაზრის ლიბერალიზაციის პროცესის წარუმატებლობა განაპირობოს. აღსანიშნავია, რომ არგენტინაში ხსენებული პოლიტიკური ჩარევის პრობლემა პოსტ-კრიზისულ პერიოდშივე გამომჟღავნდა და შესაბამისი ზომებიც მიიღეს მის აღმოსაფხვრელად.

ელ.ბაზრის ლიბერალიზაცია ევროკავშირისა და ენერგოგაერთაინების ფარგლებში წარმოადგენს ბრიტანული მოდელის ვარიაციას. ენერგოგაერთიანების მაშტაბით ელ.ენერგიისა და ბუნებრივი აირის ბაზრების ლიბერალიზაციისთვის „მეორე ენერგოპაკეტი“ ვერ აღმოჩნდა ეფექტური სამართლებრივი რეგულაცია, შესაბამისად 2007 წელს ევროკომისიის მიერ შემუშავდა „მესამე ენერგოპაკეტი“, რომელიც ითვალისწინებს ელ.ენერგიისა და ბუნებრივი აირის ბაზრების ლიბერალიზაციას, ენერგიის უსაფრთხო მიწოდებას, მომხმარებლების თავისუფალ არჩევანს ენერგიის მომწოდებლების კუთხით და ენერგიის გენერირებას უფრო ეკოლოგიური ტექნოლოგიებით. „მესამე ენერგოპაკეტის“ მიხედვით მიუღებელია ენერგობაზრების სუბიექტების მონოპოლიური მდგომარეობა, მათ შორის „გაზპრომის“, ანუ თუ ქვეყანა ენერგოგაერთიანების წევრია, მან უნდა უზრუნველყოს ენერგორესურსების მომწოდებლების დივერსიფიცირება.

ენერგოგაერთიანების წევრი სახელმწიფოების მიხედვით განსხვავდება ელ.ენერგიის ბაზრის ლიბერალიზაციის ხარისხი. მაგალითად საფრანგეთი, როგორც ენერგოგაერთიანების წევრი ქვეყანა, ვერ გამოირჩევა ელ.ენერგიის ბაზრის ლიბერალიზაციის მაღალი დონით, ვინაიდან საფრანგეთში ენერგიის გენერირებას დიდწილად (80-90 %) სახელმწიფოს მფლობელობაში არსებული კომპანია (Électricité de France) ახდენს. საფრანგეთში ბოლო ათწლეულის განმავლობაში ატომური ენერგიის წილი მთლიან ელ.ენერგიის გენერირებაში დაახლოებით 70-80 %-ია, ეს ფაქტი კი ნაწილობრივ ხსნის იმას თუ რატომაა ადგილობრივი ელ.ენერგიის ბაზარზე სახელმწიფოს წილი მაღალი. ატომური ენერგიის გენერირების მაღალი წილი საფრანგეთში განაპირობებს შედარებით დაბალ ელ.ენერგიის ტარიფებს და ქვეყანას ელ.ენერგიის სტაბილური ექსპორტის საშუალებასაც აძლევს.

გერმანია ელ.ენერგიის ბაზრის ლიბერალიზაციის კუთხით იკავებს შუალედურ პოზიციას ბრიტანეთის ლიბერალურ და საფრანგეთის შედარებით ცენტრალიზებულ ბაზრებს შორის, თუმცა თითოეული გერმანელი მომხმარებელი უზრუნველყოფილია ელ.ენერგიის მომწოდებლის თავისუფალი არჩევის უფლებით და სტაბილური მიწოდებით.

ენერგოგაერთიანების წევრი უმეტესი ქვეყანა, საქართველოსთან შედარებით, ხასიათდება ბაზრის ლიბერალიზაციის უფრო მაღალი დონით. გარდა ამისა, წევრ ქვეყნებს შორის უფრო მაღალია ენერგობაზრების  ქვეყანათაშორისი ინტეგრაციის ხარისხი და დღემდე აქტიურად მიმდინარეობს საერთო ენერგობაზრის ჩამოყალიბების მიმართულებით მუშაობა. საერთო ევროპულ ენერგობაზართან ინტეგრაციის კუთხით ენერგოგაერთიანების ქვეყნებიდან საქართველოს გეოგრაფიული დაშორება ჩვენთვის წარმოადგენს ობიექტურ დაბრკოლებას, თუმცა თურქეთის გავლით ჩვენ გვრჩება ევროპულ ელ.ენერგიის სისტემაში ჩართვის შანსი.

როგორც საერთაშორისო გამოცდილება გვიჩვენებს, სწორი ენერგოპოლიტიკის განხორციელების შემთხვევაში, ელ.ენერგიის ბაზრის ლიბერალიზაცია დადებითად აისახება ელ.ენერგიის სისტემის ეფექტურ და ეკოლოგიურ ფუნქციონირებაზე. ენერგობაზრების ლიბერალიზაცია, როგორც საქართველოს ევროპული არჩევანის ერთ-ერთი კომპონენტი, ადგილობრივ ენერგოსისტემას გახდის უფრო გამჭვირვალეს, ლიბერალურს, დივერსიფიცირებულს, სტაბილურს და ეკოლოგიურად ორიენტირებულს. თუმცა, მსგავსი შედეგების მისაღწევად, ენერგოსექტორში კერძო ინვესტიციების მოზიდვის კუთხით, აუცილებელია საქართველოში სტაბილური მაკროეკონომიკური გარემოს არსებობა. ასევე, აუცილებელია ენერგოსექტორის ლიბერალიზაციის პროცესისადმი კომპლექსური მიდგომა, რომლის მიხედვითაც, პირველ რიგში უნდა გამოირიცხოს სექტორის თითოეულ რგოლზე პოლიტიკური გავლენა, რომელიც საბაზრო პრინციპების დამკვიდრებას შეუშლის ხელს. და ბოლოს, შესაბამისი სახელწიფო სამსახურების მიერ კიდევ უფრო ინტენსიურადაა საჭირო მუშაობა კონკრეტულად ენერგეტიკის სექტორში ადგილობრივი თუ საერთაშორისო კერძო ინვესტიციების მოზიდვის კუთხით.      

 

[1] წყარო: საქსტატი.





წაკითხულია
6777
ელ. ფოსტის გაგზავნა

ამავე თემაზე:

შემცირდება თუ არა მთავრობის პირდაპირი ჩარევა ელეტროენერგიის ბაზარზე ?

შემცირდება თუ არა მთავრობის პირდაპირი ჩარევა ელეტროენერგიის ბაზარზე ?

საქართველოს მთავრობის დადგენილების მიხედვით „ელექტროენერგეტიკული სისტემის კომერციული ოპერატორი“ (ესკო) აღარ იქნება ის სუბიექტი, რომელიც მომავალ ინვესტორებზე ელ.ენერგიის შესყიდვის გარანტიებს გასცემს.

08 თებერვალი 2018 | 11:52 ვრცლად
ელექტროენერგიის ბაზრის ლიბერალიზაცია, პერსპექტივები და გამოწვევები

ელექტროენერგიის ბაზრის ლიბერალიზაცია, პერსპექტივები და გამოწვევები

ენერგობაზრის ლიბერალიზაცია გულისხმობს ენერგიის წარმოების, გადაცემისა და განაწილების სეგმენტში საბაზრო პრინციპების დამკვიდრებას. როგორც ევროპული და საერთაშორისო გამოცდილება გვიჩვენებს, ენერგობაზრის ლიბერალიზაცია, საბოლოო ჯამში, დადებითი შედეგის მომტანია სტ

27 ნოემბერი 2017 | 14:50 ენერგეტიკა ვრცლად
ევროპული გამოცდილება საფოსტო ბაზრის ლიბერალიზაციის პროცესში

ევროპული გამოცდილება საფოსტო ბაზრის ლიბერალიზაციის პროცესში

საქართველოსა და ევროკავშირს შორის დადებული ასოცირების შეთანხმებით ქართულმა მხარემ აიღო საქართველოს საფოსტო ბაზრის გაუმჯობესების ვალდებულება, რაც გულისხმობს ლიბერალიზებული ბაზრის პრინციპების გათვალისწინებასა და კონკურენციის ხელშეწყობას. კერძოდ, შეთანხმების

08 სექტემბერი 2017 | 15:37 კანონმდებლობა ვრცლად

ბლოგი

„კაპიტალი განსაზღვრავს წარმოებით ურთიერთობებს,“ – კარლ მარქსის ამ ზეცნობილი ფრაზით გილოცავთ კაპიტალიზმის კრიტიკოსებს თქვენი კერპის 200 წლის იუბილეს, და მსურს განვავრცო, რომ იდეოლოგიური განსხვავების მიუხედავად, არა თუ ვეთანხმები, მეტიც, მიმაჩნია, რომ სწორედ კაპიტალი უდევს საფუძვლად არა მხოლოდ წარმოებით, არამედ ნებისმიერი სახის ურთიერთობას სოციუმში, რომელიც პროგრესსა და განვითარებაზეა ორიენტირებული.

2019 წლამდე გადადოს საპენსიო რეფორმის დაწყება და მოამზადოს წინაპირობები კონსერვატიული (და არა სოციალურ-ლიბერალური) მოდელის შემოღებისთვის, იმ დათქმით, რომ დაგროვებითი და საბაზისო პენსიების სქემები ყოველთვის ერთმანეთის პარალელურად იარსებებს

40-წუთიანი დამქანცველი ჯანჯღარის შემდეგ, მწვერვალზე სრულიად ახალი, თვალუწვდენელი სივრცე გადაიშალა ჩვენს თვალწინ, როდესაც სოფელ გოგაშენში ამოვაღწიეთ

ახალქალაქს მორიგი დაგეგმილი ტრენინგის ფარგლებში ვესტუმრეთ. ამ ნაყოფიერ მიწაზე მშრომელი ფერმერები ცხოვრობენ. სწორედ აქ მოდის ქართულ ბაზარზე არსებული კარტოფილის, ბოსტნეულისა და მარცვლეულის დიდი ნაწილი. ბოლო პერიოდში ჩვენ მიერ ჩატარებული ტრენინგებიდან ეს შეხვედრა ყველაზე ინტერაქციული აღმოჩნდა. გამაკვირვა მათმა ცხოველმა ინტერესმა სიახლისადმი. ისინი მაქსიმალურად ცდილობდნენ მათთვის საინტერესო საკითხზე მიეღოთ რაც შეიძლება მეტი ინფორმაცია.

გასულ კვირას მაკედონიაში ნაციონალისტურად განწყობილ ადამიანთა ჯგუფი პარლამენტშიშეიჭრა. 200-კაციანი ბრბო, რომელთა შორისნიღბიანი მამაკაცები იყვნენ, სასტიკად გაუსწორდაწამყვანი მაკედონიური ოპოზიციურიპარტიის და ეთნიკური ალბანელების პარტიის ლიდერებს, მათ შორის ქალბატონს. ეს ორი პარტია აპირებდა ახალი უმრავლესობის შექმნას მაკედონიის პარლამენტში, რომლის სპიკერად ეთნიკურად ალბანელი პოლიტიკოსი აირჩიეს. პარლამენტში შეჭრილები, რომლებიც ქვეყნის ყოფილი პრემიერ-მინისტრისმომხრეები იყვნენ, ამ ფაქტის ასეთი სისხლიანი გზით ჩაშლას ცდილობდნენ.

მარტვილის რაიონის გამგებლის მოადგილე ყველაზე ძლიერ ოპონირებას გვიწევდა. მისი პირველივე ქმედება „ჰაკა“-ს ჰგავდა, რომელსაც გააფთრებული ახალზელანდიელი მორაგბეები მოწინააღმდეგე გუნდის მორალურად გასატეხად იყენებენ.

კონფლიქტის დაწყებიდან მეექვსე წელს ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა ჩაურევლობის პოლიტიკა დაარღვია და ასადის რეჟიმის წინააღმდეგ იერიში პირველად 7 აპრილს, გამთენიისას მიიტანა.

ესტონური წარმატებული პოტიკის მაგალითების მოძიება შესაძლებელია თითქმის ნებისმიერ სფეროში, დაწყებული სახელმწიფო მმართველობიდან, დამთავრებული განათლების პოლიტიკით.

უცხო ქვეყნების კანონებისა თუ რეფორმების კოპირება განვითარების ერთი-ერთი პოპულარული და საქართველოშიც ხშირად გამოყენებადი რეცეპტია. ლოგიკა მარტივია - „საჭირო არ არის ველოსიპედის ახლიდან გამოგონება“. თუმცა, ეს მიდგომა ხშირად არ ამართლებს.

ევროკავშირთან სავაჭრო სივრცის გაფართოების შედეგად ყველა მოსალოდნელი დადებით ეფექტი მიიღწევა გრძელვადიან პერიოდში (5-10 წელიწადი), ხოლო ხარჯების გაღება გვიწევს დღეს, რათა შესაბამისობაში მოვიდეთ ევროკავშირის კანონმდებლობასთანდა საბაზრო მოთხოვნებთან. ისედაც დაძაბულ სოციალურ და პოლიტიკურ ფონზე ამან შესაძლოა საფრთხე შეუქმნას რეფორმების წარმატებით განხორციელებას. შესაბამისად, დაახლოების პროცესი უნდა იყოს თანმიმდევრული და პრიორიტეტები გათვლილი ისე, რომ ბიზნესს ჰქონდეს ზრდის სტიმული; ასევე, მნიშვნელოვანია ექსპორტზე ორიენტირებული დარგების კონკურენტუნარიანობის ამაღლება წახალისდეს. მეორე მხრივ, საქართველოში ევროკავშირის სტანდარტების დანერგვა მეწარმეობასა და ზოგადად ქვეყნის საინვესტიციო სივრცეში პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების მოზიდვას და ევროპულ ბაზარზე წვდომას ხელს შეუწყობს. DCFTA-ს სარგებლის სრულად ასათვისებლად, ასევე, აუცილებელია სამუშაო ძალის ბაზრის ცვლილება, რომელიც ამჟამად თავმოყრილია ძირითადად დაბალმწარმოებლურ დარგებში.

მე ძალიან კარგად არ ვიცნობ მაგამედ სარიევს. მაქსიმუმ ორჯერ შევხვედრივარ, პირველად მარნეულში და მეორედ ერთი კვირის წინ გარდაბნის მუნიციპალიტეტში ამჯერადაც ევროკავშირთან სავაჭრო ხელშეკრულების (DCFTA) შესაძლებლობების შესახებ ტრეინინგზე. მაგამედი არც ოლიმპიური ჩემპიონია და მისი ფოტოები არც საჯარო თავშეყრის ადგილებშია გამოფენილი, თუმცა ის რომ საუკეთესო მოქალაქეა, ამ ფაქტს წყალი არ გაუვა!

კეთილდღეობის ეკონომიკის ერთ-ერთი პრინციპია, რომ ზოგიერთ გადასახადს შესაძლოა უკუგავლენა ჰქონდეს ინდივიდების მოტივაციაზე- შექმნან დოვლათი. თუმცა, თუ გადასახადებიდან მიღებული თანხა საკმარისი არ არის ხარისხიანი ინფრასტრუქტურისა და საჯარო სერვისების დასაფინანსებლად, ამანაც შეიძლება დააზარალოს ეკონომიკა.

ინსტიტუტების განვითარებას არა მარტო პროფესიონალების, პოლიტიკური და ეკონომიკური ელიტების სწორად მიმართული შრომა და გადაწყვეტილებები, არამედ მოსახლეობის დამოკიდებულებებისა და ფასეულობების შეცვლაც სჭირდება.

ფერმერებთან ჩვენი შეხვედრის დროს სულიად მოულოდნელად აღმოვაჩინეთ მსმენელებს შორის ორი “თინეიჯერი” ბიჭი; მომავალი ფერმერები მამასთან ერთად გამალებით იწერდნენ პრეზენტაციის დროს მიწოდებულ ყველა ინფორმაციას თაფლის წარმოების არსებული შესაძლებლობების, პრობლემებისა და გამოწვევების შესახებ.

მას შემდეგ, რაც საქართველომ დამოუკიდებლობა მოიპოვა, მთავრობები, პოლიტიკური პარტიები, ექსპერტები, თუ იდეოლოგები გვპირდებიან საქართველოს ეკონომიკურ გაბრწყინებას, რეცეპტად კი ბორჯომის გაყიდვიდან დაწყებული დაბალი გადასახადებით დამთავრებული არაერთ იდეას თუ თეორიას ასახელებენ. ასე გრძელდება 25 წელია და, მართალია, 90-იანი წლების სიდუჭირიდან მოსახლეობის დიდი ნაწილი გამოვიდა, გაბრწყინებამდე ჯერ კიდევ ბევრი გვიკლია.

გუგენჰაიმში აგნეს მარტინმა, MoMA-ს თანამედროვე ხელოვნების ფილიალმა (PS1) ნიუ-იორკში, ჩიკაგოს ხელოვნების ინსტიტუტმა და ჩიკაგოს თანამედროვე ხელოვნების მუზეუმმა კიდევ ერთხელ დამარწმუნა, რომ არ არსებობს გამოხატვის უღირსი საგნები, აღქმები, მოვლენები თუ ამ მოვლენების ინტერპრეტაციები.

სამი წლის წინ ამერიკელმა ჟურნალისტმა ენ ბერნარდმა National Geographic-ისთვის მომზადებულ რეპორტაჟში შემდეგი სიტყვები დაწერა: „თუ დაეცემა დამასკო, დაეცემა სირიაც.“ ომის დაწყებიდან, თითქმის, ექვსი წლის თავზე პრეზიდენტ ბაშარ ალ-ასადის ციტადელად ქცეული სირიის დედაქალაქი გადარჩა, ხოლო ალეპომ, სიდიდით მეორე უძველესმა ქალაქმა და ომამდელი სირიის ბიზნესცენტრმა, დაცემა 2012 წლიდან (სამოქალაქო ომის დაწყებიდან ერთ წელიწადში) დაიწყო, თუმცა, მაინც ბევრს გაუძლო გარდა რუსეთის ავიაიერიშისა.

ციდან ალბათ ყველაზე კარგად ჩანს გერმანული რაციონალიზმი, მიწის და განახლებადი ენერგიიის ათვისება (გუშინ მხოლოდ მიუნხენიდან ფრანკფურტამდე მგზავრობისას 500-ზე მეტი ქარის წისქვილი დავთვალე), ტყის ფართობების და სასოფლო-სამეურნეო სავარგულების ეს რაღაც განსხვავებული სიმეტრიით მონაცვლეობა და, მთლიანობაში, ეს განსხვავებულად დავარცხნილი რელიეფი.

გაძვირებული საიმპორტო ავტომობილების ფასი (გამოწვეული აქციზის ზრდით), სავარაუდოდ, გაახანგრძლივებს საქართველოში არსებული ავტომობილების „ექსპლუატაციის“ ვადას. შესაბამისად, ტექნიკური შემოწმების შემოღების ვადებისა და პირობების გაურკვევლობის პირობებში, შესაძლოა, ტექნიკურად არც ისე სახარბიელო მგომარეობაში მყოფმა ქართულმა ავტოპარკმა გაიხანგრძლივოს მავნე აირებისა და უსიამოვნო ინდუსტრიული ხმების „გამობოლქვის“ პერიოდი.

В шестидесятые годы прошлого века Ферруччо получил от продажи тракторов бόльший доход, чем планировалось, и исполнил свою мечту: поставил в свой гараж новенькую «феррари». Вторая часть этой истории намного интереснее. «Феррари» не оправдала ожиданий Ферруччо. Ферруччо, не раздумывая, явился прямо к Энцо Феррари, чтобы обсудить недостатки машины, он высказал свое мнение и предложил помощь в решении проблем...

გასული საუკუნის სამოციან წლებში ფერუჩომ ტრაქტორების გაყიდვით დაგეგმილზე მეტი შემოსავალი მიიღო და ოცნებაც აისრულა: საკუთარ ფარეხში ახალთახალი «ფერარი» დააყენა. ამ ისტორიის მეორე ნაწილი გაცილებით საინტერესოა.

სადღეგრძელოებზე ჩემმა ბლოგმა იმაზე გაცილებით მეტი ვნებები და კონტრასტული რეაქციები გამოიწვია, ვიდრე ველოდი: მკვეთრად უარყოფითი ძირითადად უფროსი თაობის მხრიდან და მკვეთრად დადებითი ახალგაზრდა და საშუალო ასაკის ხალხის მხრიდან. მკვეთრად უარყოფითი დამოკიდებულების მქონე ადამიანებმა დაიწყეს პირადად ჩემი და ჩემი ქართველობის ლანძღვა კომენტარებში თუ პირად მიმოწერაში, ხოლო მკვეთრად დადებითი დამოკიდებულების მქონე ადამიანებმა -- ჩემი ქება მაღალი მოქალაქეობრივი თვითშეგნების გამო, რამაც გადამაწყვეტინა მეთქვა (ამჯერად უკვე საბოლოოდ), რატომ არ ვეთანხმები არცერთ მხარეს. როცა ვნებები დუღს, როგორც ამბობენ, ჭეშმარიტება ორთქლდება (არა, იმის თქმა არ მინდა, რომ მე ვიცი ჭეშმარიტება).

ბოლო შვიდი წელია ქართულ სუფრაზე არ ვყოფილვარ, სანამ გუშინ ძირითადად ახალგაზრდებისგან შემდგარ ჯგუფთან ერთად არწივის ხეობაში და ხორნაბუჯზე ლაშქრობის შემდეგ ერთ რესტორანში მათთან ერთად არ აღმოვჩნდი. მოკლედ, ამ ადამიანების ასაკმა და განათლებამ მაფიქრებინა, რომ ეს ხალხი არ დალევდა იმ სადღეგრძელოებს, რის გამოც ქართულ სუფრებს გავურბივარ. მოლოდინი არ გამართლდა. ამ სუფრაზეც შეისვა „საქართველოს გაუმარჯოს”, ჩვენი სიყვარულის (იგულისხმება სუფრაზე მსხდომნი), მეგობრობის და ხვალინდელი დღის სადღეგრძელოები. ამ სადღეგრძელოებს გვთავაზობდა ერთ-ერთი ჩვენი თანამოლაშქრე ბიჭი, რომელმაც თქვა მე თამადა არ ვარო, თუმცა ტრადიციული თამადისგან მხოლოდ იმით განსხვავდებოდა, რომ დალევას არ გვაძალებდა.

პანკისი - სტერეოტიპების მსხვერპლი ულამაზესი კუთხე

გამარჯობა, მინდა ეს ბლოგი დავწერო ქართული მატყლის პრობლემაზე და თხრობა დავიწყო ახლო წარულიდან, ასევე გაგაცნოთ მატყლის პრობლემის მოგვარების უელსური მოდელი.

უიმედო და არაინფორმირებული გურულები 6 ივლისს ლანჩხუთის მინუციპალიტეტის სოფელ ჯურუყვეთში ვნახე. არაინფორმირებული ევროინტეგრაციის პროცესებზე, უიმედო თავიანთი სოციალური მდგომარეობით.

აბორტის უფლება ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი პოსტულატია ადამიანის უფლების კონვენციაში. გაეროს CEDAW-ს კომიტეტის დეკლარაციაში წერია: „გაეროს წევრმა ქვეყნებმა ხელი უნდა შეუწყოს ჯანდაცვის სფეროში ქალის მიმართ ყველანარი დისკრიმინაციის აღმოფხვრას, ქალის და კაცის უფლება თანაბრად უნდა იყოს დაცული და ქალებს უნდა ქონდეთ წვდომა ჯანდაცვის სერვისებზე, ოჯახის დაგეგმარების ჩათვლით“.

Brexit -ის მოწინააღმდეგები მოსახლეობას აფრთხილებდნენ უპირატესად ეკონომიკური შედეგების თაობაზე: ბრიტანეთის ფინანსთა სამინისტროს პროგნოზით, Brexit-ის შემდგომ ყოველი ბრიტანული ოჯახი 4300 ფუნტს დაკარგავს წელიწადში 2020 წლისათვის იქნება სავარაუდოდ, 100 მილიარდი ფუნტის ეკონომიკური ზარალი. 950 000 სამუშო ადგილს შეექმნება საფრთხე. პროფესიული გაერთიანებების ვარაუდი უფრო დრამატულია: 4 მილიონი სამუშაო ადგილი საფრთხის ქვეშაა, განსაკუთრებით კი, ექსპორტთან დაკავშირებულ სფეროებში, საავტომობილო და ქიმიურ ინდუსტრიაში. ბევრი ფირმა კონტინენტურ ევროპაში გადავა. შემცირდება პირდაპირი ინვესტიციები.

ბატონი სერგო ქალაქ თელავიდან თან რეალური პიროვნებაა და თან კრებითი სახელია იმ ადამიანებისა, რომლებიც ევროინტეგრაციის მიმართულებით ინფორმაციულ შიმშილს განიცდიან.

გერმანიაში მმართველი კოალიციის პარტიების: CDU -სა და CSU- ს ცალკეული პოლიტიკოსები სკეპტიკურად არიან განწყობილნი, რამდენად გონივრულია საქართველოსთვის ვიზალიბერალიზაციის მინიჭების თაობაზე ევროკომისიის გეგმა. მათ არგუმენტად მოჰყავთ ქართული კრიმინალური დაჯგუფებების მზარდი მასშტაბი და გავლენები ევროპაში, ამასთან, საქართველოს მოქალაქეების მიერ ლტოლვილის სტატუსის ბოროტად გამოყენების ტენდენციად ქცეული ფაქტები. ეს არგუმენტები რეალობაში საფუძველს მოკლებული როდია, მაგრამ სწორედ ამ თემის წამოწევა საქართველოს სახელმწიფოსათვის ეგზისტენციალურად მნიშვნელოვანი საკითხის გადამწყვეტ ფაზაში აღაშფოთებს ქართულ საზოგადოებას:

„სურსათის უვნებლობა ევროკავშირმა რომ არ მოგვთხოვოს, ისე არ უნდა გვქონდეს“? - ეს რეპლიკა მესტიაში ჯერ კიდევ “გაუხურებელი” ტრენინგის მიმდინარეობის დროს ადგილობრივმა ზაზა დევდარიანმა “გვესროლა”.

პილოტმა დაშვება გამოაცხადა. ქვევით თვალი მომჭრა აღმოსავლეთსა და უდაბნოს კლიმატისთვის უჩვეულო სიმწვანემ, რომელიც თელ-ავივის აეროპორტის ზოლამდე მთელი 20 წუთის განმავლობაში არ დასრულებულა. გაოცებამ დროებით გადამავიწყა „აირზენას“ ღარიბული, უგემური მენიუ და ლამაზი, მაგრამ უჟმური და მოძველბიჭო სტიუარდესა. - ყვავის ყველაფერი, - მითხრა სიამაყით გვერდით მჯდომმა შუახნის მამაკაცმა, რომელიც საქართველოდან ისტორიულ სამშობლოში ღრმა ბავშვობაში გადასახლდა.

ცოტა ხნის წინ გავრცელდა ინფორმაცია "ჩერნომორენერგოს" დირექტორის, ასლან ბასარიას განცხადების შესახებ, რომელსაც ენგურჰესის დირექტორის ლევან მებონიაც ადასტურებს და რომლის მიხედვით ენგურჰესის მიერ გამომუშავებული არცერთი კილოვატი ამ ეტაპზე საქართველოს არ მიეწოდება და მთლიანად აფხაზეთს მიაქვს, ხოლო ზამთრისა და გაზაფხულის პერიოდში წაღებული ელექტროენერგიის რაოდენობა გამომუშავებულის 80%-ს შეადგენს.

არავის უკვირს ის ფაქტი, რომ რადიკალური ისლამის წარმომადგენელები მკაცრად აკრიტიკებენ დემოკრატიას, რადგან ის შარიათის სულთან შეუთავსებელ პოლიტიკურ პრაქტიკად, ზნეობრივი გარყვნილებისა და ქაოსის წყაროდ მიაჩნიათ. საკვირველი ისაა, რომ დემოკრატიას რელიგიის სახელით ქრისტიანებიც არ წყალობენ.

გასული წლის ბოლოს საქართველოს გაზმომარაგების გაზრდის საკითხმა არათუ აქტუალურობა შეიძინა, არამედ გადააჭარბა ყველანაირ მოლოდინს და უკვე ერთგვარ მძაფრსიუჟეტიან სერიალად იქცა “გაზპრომის” მთავარ როლში მონაწილეობით.

ქართველ მორწმუნეთა და სასულიერო პირთა გარკვეულ წრეში სიტყვა „ლიბერალიზმი“ ძალიან უარყოფითი რენომეთი სარგებლობს. ჩემი აზრით, ამას სამი უმთავრესი მიზეზი აქვს. პირველი, ესაა რუსული რელიგიური ლიტერატურა, რომლებიც „რომის მესამე იმპერიის“ სულისკვეთების მქონე ავტორების მიერაა დაწერილი, რომლებსაც ყველანაირი ლიბერალური აზრი, რომელიც ეჭვის ქვეშ აყენებს რუსული იმპერიის მართლმადიდებლურ მისიას, თავად მართლმადიდებლობის საწინააღმდეგო ძალად მიაჩნიათ; მეორე, ზოგიერთი ლიბერალის აგრესიული, ანტიეკლესიური პოზიცია, რომელიც სულაც არ გამომდინარეობს კლასიკური პოლიტიკური ლიბერალიზმის ბუნებიდან და აქედან გამომდინარე, თავად ამ ლიბერალის ბრალია და არა ლიბერალიზმის; მესამე, ზოგადად ლიბერალიზმის მოწინააღმდეგენი კარგად არ იცნობენ კლასიკური, პოლიტიკური ლიბერალიზმის ბუნებას.

ახალციხის რაიონში მცხოვრებ ერთ-ერთ მეფუტკრეს, რომელიც ევროპაში ქართული თაფლის ექსპორტისთვის საჭირო მოთხოვნებზე ინფორმაციას ეძებდა, სურსათის ეროვნულ სააგენტოში "ურჩიეს", რომ ევროკავშირში თაფლის შეტანაზე ფუჭ ოცნებას თავი დაანებოს და ცოტა უფრო პრაგმატულ-მიწიერი საქმით დაკავდეს.

ახლო აღმოსავლეთსა და სირიაში შექმნილი ვითარება შედეგია ცივილიზაციურ - რელიგიური კონფლიქტების გაღვივების, რომლებიც ემყარება საუკუნეების მანძილზე ჩამოყალიბებულ ეთნო-რელიგიურ რწმენებს და რომელთა გაღვივება ხდება გლობალური და რეგიონული პროცესების ფონზე.

კოლონიალიზმის ეპოქაში ევროპელები ცდილობდნენ ანდებში ოქროს ქალაქისთვის მიეგნოთ, მაგრამ ელდორადოც და ინკების პაიტიტიც მხოლოდ ლეგენდად დარჩა, ისევე როგორც საყდრისის 5-ათასწლოვანი მაღარო, რომლის შესახებაც უკვე ვეღარაფერს შევიტყობთ.

ხანგრძლივი დავა ე.წ. მოსმენების კანონთან დაკავშირებით დასრულებულია, ვეტოც დაძლეულია და დიდი ძმაც მზადყოფნაშია, რომ მუდამ გვიყუროს, გვისმინოს და განაჩენი გამოიტანოს.

მრავალი ქვეყნის გამოცდილების მიხედვით, სწორედ სადაზღვევო სფეროა ის სეგმენტი, რომელსაც შეუძლია რომ თავისი შემოსავლებიდან საგზაო უსაფრთხოებისთვის დაფინანსება გამოყოს და ეს თანხა ტრანსპარენტულად დახარჯოს გზების კეთილმოწყობასა და საგზაო უსაფრთხოებაზე მიმართულ სხვა კონკრეტულ პროექტებზე.

პირველად გადავწყვიტე ნახევრად პირადული და შეიძლება ცოტა არ იყოს თვითმაამებლური ჩანაწერის გასაჯაროება

უჩა სეთური, ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტის (IDFI) ექსპერტი

"მორიგი ბლეფი" - ასე აფასებდნენ დღეს პროგრამას "აწარმოე საქართველოში"

სტრატეგიულად მნიშნელოვანი გეოგრაფიული მდებარეობის გამო საქართველოს მთელს კავკასიაში და მის ფარგლებს გარეთაც საკვანძო სატრანზიტო ფუნქცია აკისრია. ამის გამო, სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურის და სატრანსპორტო საშუალებების გაუმჯობესება აუცილებელი წინაპირობაა ქვეყნის ეკონომიკური და სოციალური განვითარებისთვის.

ევროპასთან ასოცირების შესახებ შეთანხმებაში განსაკუთრებული ყურადღება ექცევა სატრანსპორტო საშუალებების უსაფრთხოების პირობების დაცვას: ავტომობილის გამართულობას, მძღოლების კვალიფიკაციას და მათ მიერ სამუშაო და დასვენების საათების მკაცრ დაცვას.

ერთხელ ერთმა ჩემმა ნაცნობმა ჟურნალისტმა, რომელიც შარშან კოლუმბიის უნივერსიტეტის ტრენინგზე გავიცანი, სოციალურ ქსელ Twitter-ზე დაწერა, რომ ამერიკის შეერთებული შტატების მადლობელია, რადგან მან, ნეპალელი ემიგრანტების შვილმა, მისი წილი ამერიკული ოცნება უკვე აიხდინა.

ადვოკატირება

"კვლევითი ჟურნალისტიკის და ადვოკატირების ცენტრი" ახორციელებს პროექტს, რომლის ფარგლებშიც ვეხმარებით მცირე და საშუალო ბიზნესს

შეხვედრა საღამოს 6 საათზე , www.eugeorgia.info-ს ოფისში დავნიშნეთ. ჩვენი ჯგუფი პირველად უნდა შეხვედროდა ახალციხის რაიონში, სოფელ ანდრიაწმინდაში მცხოვრებ მეყველეს - გალინა ინასარიძეს და მის შვილს - რუსლანს. თავდაპირველად, შეხვედრის მიზანი ერთმანეთის გაცნობ

რჩეული სტატიები

ამერიკული ლურჯი მოცვი, რომელიც გურიისა და აჭარის მაღალმთიანეთის კლიმატურ პირობებს კარგად შეეგუა, უნიკალური თვისებების გამო მსოფლიო ბაზარზე დიდი მოთხოვნით სარგებლობს. საქართველოში მოყვანილი 12 ტონა ლურჯი მოცვი დიდი ბრიტანეთის ბაზარზე წელს პირველად შევიდ

ევროკავშირის წარმომადგენლებმა საქართველოში თაფლის წარმოების ინდუსტრია შეამოწმეს და მიიჩნიეს, რომ სწორედ თაფლია ის ერთ-ერთი სტრატეგიული პროდუქტი, რომელსაც თხილისა და ღვინის კვალდაკვალ ევროკავშირის ბაზარზე შესვლის რეალური პერსპექტივა აქვს.

ევროკავშირში 1 კგ ბიო ჟოლოს საცალო ფასი 100 ევროს აჭარბებს, თუმცა, როცა კენკრის ბაღის გაშენება გადაწყვიტა, გიორგი კორელი, ძირითადად, მაინც ადგილობრივი ბაზრით მოიხიბლა. როგორც ახალგაზრდა ფერმერი ამბობს, ჟოლო საქართველოში საკმაოდ მოთხოვნადი პროდუქტია და ყოვ

მეწარმე წლიურ მოგებაზე მე-4 წლიდან გადის, ხოლო მე-6 წლიდან მიღებული მოგება პლანტაციის გაშენების და მოვლის მთლიან ხარჯებს აჭარბებს

ევროკავშირი სოფლად მცხოვრები მოსახლეობისთვის ახალ საგრანტო პროგრამას იწყებს. ევროპის სამეზობლო პროგრამა სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარებისთვის - ENPARD-ის ფარგლებში დაფინანსებას მიიღებს ის, ვისაც სოფლად აგროწარმოების ალტერნატიული ეკონომიკური საქმი

1 კგ - 30 ლარი- ამ ფასად შეგიძლიათ იყიდოთ სატაცური წელს ქართულ საცალო ქსელებში. ცხოვრების დონის გათვალისწინებით, ბოსტნეულს თამამად შეუძლია დელიკატესებს შორის თავისი ადგილი დაიკავოს. თუმცა, როგორც ექსპერტები აცხადებენ, ფასს არც მისი თვისებები ჩამორჩება.

პაატა მოგელაშვილს ხეხილის ბაღი 20 ჰა-ზე გორის რაიონის სოფელ ვარიანში აქვს გაშენებული. მეურნეობას უკვე რამდენიმე წელია ძმებთან ერთად უძღვება. ბაღი გააახლეს - "სინაფის" და "ჩემპიონის" ვაშლის ნერგები თანამედროვე ჯიშებით - "გრანი სმიტით", "ჯონათი" და "გოლდენ

რუსეთის სამხედრო თეორეტიკოსების მიერ შექმნილ “მომავლის ომის” მოდელს განსაკუთრებული აქტუალობა შესძინა უკრაინის კრიზისმა, რადგან კრემლმა სწორედ აღნიშნული მოდელის გამოყენებით მოახდინა უკრაინის ტერიტორიის ნაწილის ანექსია და შექმნა დესტაბილიზაციის კერები.

ქალი მეწარმეების ხელშეწყობის მიზნით, ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკი საქართველოში ახალ პროგრამას იწყებს. EUGeorgia.info დაინტერესდა, რამდენად ხელსაყრელია პირობები და რას ფიქრობენ პროგრამასთან დაკავშირებით თავად ქალი მეწარმეები.

„ღვინის პირველი პარტია დანიაში 2006 წელს გავიტანეთ. შემდეგ დანიას ინგლისი, საფრანგეთი, იტალია და შვედეთი დაემატა.

banner
banner
banner