„ჩვენი ძირითადი გამოწვევა ახალი საექსპორტო მიმართულებების პოვნა და ევროპის ბაზრის ათვისებაა”
„სიარპი ვუდი" ერთადერთი კომპანიაა საქართველოში, სადაც პროდუქციის წარმოება „ფინგერ ჯოინთ” ტექნოლოგიით ხდება
2019 წელს საქართველოდან ავეჯის ექსპორტი 2,387 მილიონ დოლარამდე დაეცა. ეს მაჩვენებელი 2012 წლის შემდეგ თითქმის 5-ჯერ არის შემცირებული(11,554 მლნ. დოლარი). განსაკუთრებით მკვეთრი ვარდნა ექსპორტში 2013-14 წლებში დაფიქსირდა. ძალიან დაბალია ექსპორტის მთლიან მოცულობაში ნატურალური ხის მასალისგან დამზადებული ავეჯის წილი. ამ სფეროს სპეციალისტები და ავეჯის მწარმოებლები აღნიშნავენ, რომ მიუხედავად რესურსების სიმცირისა, საქართველოს აქვს პოტენციალი იპოვოს თავისი ნიშა ევროკავშირის ბაზარზე. მათი შეფასებით, ეს ნიშა უნდა იყოს ადგილობრივად წარმოებული ხის მასალისგან დამზადებული მაღალი ხარისხის ავეჯი ან ავეჯის ნაწილები.
ქვეყანაში ამჟამად რამდენიმე კომპანია მუშაობს, რომელიც პროდუქცია ევროპის ქვეყნებში გააქვს. მათი წარმოების მასშტაბი დიდი არ არის და ცხადია, გაყიდვები ექსპორტის კლების ტენდენციას ვერ ცვლის. რადგან ნატურალური ხის ავეჯის წარმოება საქართველოში დიდი არ არის, შესაბამისად, ევროპის ბაზრისთვის მისი რეგულარულად მიწოდება ვერ ხერხდება, რაც დამკვეთთან გრძელვადიანი კონტრაქტის გაფორმების შესაძლებლობას გამორიცხავს. ამ დროს თავ იჩენს ტრანსპორტირების და ლოჯისტიკის პრობლემაც, რაც პროდუქტს აძვირებს.
თუმცა, არის ქართული კომპანია, რომელსაც ევროკავშირის ქვეყნებში ექსპორტის გაზრდის შესაძლებლობა აქვს და უცხოეთში ახალი დამკვეთის პოვნა სურს. ახალი კონტაქტების დამყარებაში სჭირდება დახმარება კომპანია "სიარპი ვუდს", რომელიც ნატურალური ხის მასალისგან ამზადებს ნახევარფაბრიკატებს ფინგერ ჯოინთ ტექნოლოგიით, ხის დეკორატიულ პანელებს, აგრეთვე, კოტეჯებს, დეკებს ტერასის და აუზისთვის, ხის პანელებს, ხის კონსტრუქციებს და სხვადასხვა სახეობის ავეჯს. კომპანია ერთადერთია საქართველოში, რომელიც პროდუქციას ფინგერ ჯოინთ ტექნოლოგიით ამზადებს. "სიარპი ვუდი” ქუთაისში მდებარეობს. ის 2009 წელს შეიქმნა. საწარმოში იყენებენ ხის მორის დამუშავების შედეგად მიღებულ მოკლე დეტალებს, რაც ჩვეულებრივი ხის საწარმოსთვის გამოუსადეგარია. მოჭრილი ხის დამუშავების შემდეგ მიღებული ნარჩენების დამუშავება და ახალ პროდუქციად გარდაქმნა მხოლოდ თანამედროვე ფინგერ-ჯოინთ ტექნოლოგიით შეიძლება. 
ხის დახერხვის შედეგად დარჩენილი მასალა საწარმოში დეტალების სახით შედის. მასალა, ხის ჯიშისა და ზომის მიხედვით, ჯერ საშრობ კამერაში თავსდება, სადაც განსაზღვრულ ტემპერატურულ რეჟიმზე ხდება გამოშრობა, რასაც მინიმუმ 21 დღიანი ციკლი სჭირდება. სხვადასხვა ხის ჯიშს განსხვავებული ტენიანობა აქვს, რომელიც 7%-დან 10%-მდე მერყეობს, ამიტომ კამერაში სხვადასხვა დროით ხდება მისი დაყოვნება.
დანადგარში გამომშრალი ხის დეტალები მუშავდება და კორძიანი ფორმებისგან სუფთავდება. სპეციალური წებოს მეშვეობით ხდება დამუშავებულ ხის დეტალების გრძივად შეწებება. ასეთი მეთოდით მიღებულ მასალას ლამილი ეწოდება. ლამილს უსვამენ წებოს, გრძივად ალაგებენ და დაახლოებით 60 გრადუს ტემპერატურაზე პრესავენ, ხის ჯიშის მიხედვით, დაახლოებით15 წთ-დან 1 სთ-მდე. ასე კეთდება როგორც ე.წ. დაფა-პანელი, ასევე, კოჭი. მიღებული ნამზადი სპეციალური ფირით იფარება გარე ფასადზე გამოყენების დროს, გარემო ზემოქმედებისგან- ნესტის, ყინვის, წვიმისა და მზისგან დაცული რომ იყოს.
კომპანიას ფინგერ-ჯოინთ ტექნოლოგიით დამზადებული მასალები ამ დროისთვის ექსპორტზე დიდ ბრიტანეთში გადის. ქუთაისიდან ლონდონში ყოველ 40 დღეში 35 კუბ. მეტრი პროდუქცია იგზავნება. ამჟამად, კომპანიას მორიგი პარტია გასაგზავნად მზად აქვს და კოვიდ 19-ის გავრცელების გამო დაწესებული შეზღუდვების გაუქმებას ელოდება.
კომპანიის ხელმძღვანელი მანუჩარ ახვლედიანი ამბობს, რომ წარმოებას გაცილებით დიდი რესურსი აქვს, შეუძლია წარმადობა გაზარდოს, მაგრამ ახალი დამკვეთები ჯერჯერობით ვერ მოიძიეს.
მანუჩარ ახვლედიანი: „ჩვენი ძირითადი გამოწვევა არის საექსპორტო მიმართულებების პოვნა და ევროპის ბაზრის ათვისება. კონტაქტები, რაც ამჟამად გვაქვს, საკმარისი არ არის. პარტნიორებს ევროპაში ვეძებთ. ქვეყნის შიგნით დიდი პროექტებშიც ვმონაწილეობთ, სამშენებლო კომპანიებთან ვთანამშრომლობთ, მაგრამ ჩვენთვის უკეთესია, რომ ევროპაში გვქონდეს ექსპორტი, თანაც, უწყვეტ რეჟიმში. კომპანიას წარმადობის გაზრდის დაახლოებით 20-30% -იანი რესურსი აქვს. ეს მთლიანად რომ ამუშავდეს, ექსპორტით მოზიდული თანხები კომპანიას და მუშახელის ხარჯებს დაფარავს, სხვა პროექტებიდან შემოსული თანხა კი გაფართოებისთვის გამოთავისუფლდება.
მჭირდება გაყიდვების აგენტი, რომელიც კონკრეტულ ხელშეკრულებას დაამუშავებს და ინფორმაციას პოტენციურ მყიდველთან მიიტანს. შემდეგ, ამ პოტენციურ მყიდველთან უკვე მე დავიწყებ მუშაობას. კონტრაქტის გაფორმების შემთხვევაში აგენტს, ყოველ მიწოდებულ პროდუქტზე, რა თქმა უნდა, შესაბამის თანხას გადავუხდი. კონსულტანტები, ვისაც ვესაუბრები, ამბობენ, რომ ეცდებიან მზა პროდუქტი გაყიდონ. საქმე ისაა, რომ მზა პროდუქცია საწარმოში არ გვიდევს. გვაქვს მასალა და მისგან შეგვიძლია პროდუქცია დავამზადოთ. ამ პროდუქციის მყიდველის გვჭირდება. კარგი იქნება, ასეთი დამკვეთების მოძიებაზე გაყიდვების ჯგუფი უცხოეთში რომ მუშაობდეს. პროდუქტი უნდა იყოს სწორად შერჩეული, უნდა ვიცოდეთ, რა გვექნება შესასრულებელი. რა სურს დამკვეთს და მისი სურვილის მიხედვით დავიწყებთ დამზადებას. ასეთი დამკვეთის მოძიება ჩვენთვის რა თქმა უნდა, რთულია.
საწარმოში 1 საათში 1 კუბ. მეტრი პროდუქცია მზადდება. 8 საათიანი რეჟიმით თუ ვიმუშავებთ, თვეში დაახლოებით 192 კუბ. მეტრ მზა პროდუქტს მივიღებთ. აქედან 40 კუბ. მეტრი ბრიტანეთმა თუ იყიდა, დანარჩენი სარეალიზაციო დარჩება. სწორედ ამ პროდუქციის დამკვეთის მოძიებას ვაპირებთ. ხის სხვა ჯიშებიც დავამატეთ, რომ ფართო ასორტიმენტი გვქონდეს. ფინგერ ჯოინთ ტექნოლოგიით დამზადებული ნახევარფაბრიკატების, მაგიდის თავების(ვორქთოპების) გარდა, ხის კოტეჯებს ვამზადებთ. ნებისმიერ ქვეყანაში შეგვიძლია დაშლილ მდგომარეობაში წავიღოთ და კოტეჯი ადგილზე ავაწყოთ. შეგვიძლია, ავაშენოთ ეკო სახლები, მძლავრი კონსტრუქციები. გვაქვს სადურგლო, სადაც შეიძლება ნებისმიერი ნივთი დამზადდეს: ხის ავეჯი, კარი, სკამები, მაგიდები და სხვა.
-ახალი დამკვეთები რომ გამოჩნდნენ და წარმოება გაიზარდოს, თქვენ ნედლეულის საკმარისი რესურსი გექნებათ? ხის ავეჯის სხვა მწარმოებლები მუდმივად ხის ნედლეულის დეფიციტზე საუბრობენ...
-წარმოებაში ე.წ. შავად ნამზად ხის დეტალს ვიყენებთ, რომლის მოძიებაც ადგილობრივ ბაზარზე ხდება. ეს ნამზადი ხის დამუშავების შედეგად ნარჩენი საშეშე მასალის გადამუშავებით მიიღება. ხის საამქროები მას ამუშავებენ და გვაბარებენ. ანუ მათ შეუძლიათ ეს ნარჩენი ფულად აქციონ. ნამზადი განსაზღვრული ზომის უნდა იყოს. იმ სახეობის მასალას ვიძენთ, რაზეც მოთხოვნა არის. 6-7 სხვადასხვა ჯიშის მასალას ვყიდულობთ. მათ შორის მუხას, აკაციას, წაბლს, კაკალს, წიფელს. ასევე, შეგვიძლია შევისყიდოთ ვერხვიც, თუ მოთხოვნა იქნება. ჩვენი მომწოდებლები არიან ხის დამამუშავებელი საწარმოები, რომლებიც არის კახეთში, თბილისში, სვანეთში, იმერეთში. ზოგჯერ, როცა ქართულ ბაზარზე ნედლეულის დეფიციტი იქმნება, ნამზადი უცხოეთიდან შემოგვაქვს. პრობლემას ისიც ქმნის, რომ ერთი მომწოდებლის მიერ ნედლეულის დიდი რაოდენობით დამზადება ვერ ხდება. ამიტომ მცირე მოცულობით ნედლეულის მრავალჯერადად შეძენა გვიხდება.
უფრო მეტად გვაქვს ავეჯის სამასალე ნედლეულის პრობლემა. ავეჯისთვის საჭირო სამასალე ხე არ შეიძლება წლის ნებისმიერ დროს მოიჭრას. ის კონკრეტულ დროს უნდა იყოს მოჭრილი. ამიტომ ლოდინი გვიწევს, ხე საჭირო მდგომარეობაში რომ მოვიდეს. დრო კი ჩვენზე ცუდად მუშაობს. ვფიქრობ, წიფლის ნედლეულის მოპოვება პრობლემა ნაკლებად იქნება, რადგან საქართველოში მასობრივად ხდება მისი დამუშავება. მუხის ნედლეულის იმპორტი იქნება საჭირო. წაბლის ნედლეული კითხვის ნიშნის ქვეშ არის, რადგან საქართველოში მხოლოდ საკარანტინო ჭრა ხდება და დაზიანებულ ხეს სამასალედ ვერ გამოვიყენებთ. რაც შეეხება კაკალს, მარაგები ჯერ არის შემორჩენილი.
-რამდენად კონკურენტუნარიანია თქვენი პროდუქცია უცხოეთში?
-კაკლის მასალისგან დამზადებული ერთი ვორქთოპს, რომლის ზომა დაახლოებით 2 კვ. მეტრია, ჩვენ არაუმეტეს 120$ -ად ვყიდით. ხოლო დიდ ბრიტანეთში ონლაინ 690-750 ფუნტ სტერლინგად იყიდება. ეს საექსპორტო პროდუქტია და ძვირი ღირს. ამიტომ ჩვენი წარმოების კაკლის მასალის კარი კონკურენციას ვერ გაუწევს მაგალითად, მდფ-ის კარს. მუხის და აკაციის მასალისგან დამზადებული იატაკი, რომელიც 100%-ით ნატურალური მასალაა, კონკურენციას ვერ გაუწევს ლამინატის იატაკს.
-დიდ ბრიტანეთში ტრანსპორტირება როგორ ხდება?
-საქართველოში რთულია კომპანიის პოვნა, რომელიც პროდუქციას ბრიტანეთში წაიღებს. ამიტომ ბრიტანელი დამკვეთი გადამზიდავს თვითონ გზავნის. ერთი კონტეინერი ტვირთის აქედან წაღება 2500 ევრო ჯდება, იქაური გადამზიდავი კი 1800 ევროდ გთავაზობს. პროდუქტი დამკვეთის ტრანსპორტით როცა მიდის, მის უსაფრთხოებაზე მაინც მე ვარ პასუხისმგებელი. მყიდველი საწყობში შეტანის და დასაწყობების შემდეგ აწერს მიღება- ჩაბარების აქტზე ხელს. შესაბამისად, თანხის ჩარიცხვაც გვიან ხდება. ამიტომ უკეთესი იქნებოდა ტვირთს საქართველოდან ჩვენ თვითონ ვგზავნიდეთ.
სტატიის ავტორი: ნონა ქვლივიძე
სტატია მომზადებულია ლიეტუვას საგარეო საქმეთა სამინისტროს და „თანამშრომლობის განვითარების და დემოკრატიის ხელშეწყობის ფონდის" ფინანსური მხარდაჭერით.
