პესტიციდების და სასუქების მოხმარებაზე კონტროლის შედეგს ქვეყანა 2020 წელს იგრძნობს
„სურსათის ეროვნულმა სააგენტომ უნდა შეიმუშავოს პესტიციდების მდგრადი მართვის ეროვნული სამოქმედო გეგმა და განსაზღვროს, როგორ აკონტროლოს პესტიციდების გამოყენება და როგორ შეამციროს პესტიციდების მოხმარება, მისი გამოყენებით გამოწვეული რისკი და ზარალი“.
საქართველომ უახლოესი 10 წლის განმავლობაში პესტიციდების მდგრადი გამოყენების საკითხი ევროკავშირის მოთხოვნებთან შესაბამისობაში უნდა მოიყვანოს.
ერთი შეხედვით ისეთი სასარგებლო ხილი და ბოსტნეული, როგორიც საზამთრო, ნესვი, კიტრი, სტაფილო, ან კარტოფილია, ზოგჯერ შესაძლოა, სულაც არ იყოს უსაფრთხო. მაია ლეშკაშელმა გასულ წელს გახდომის მიზნით საქართველოში ძალიან პოპულარული მეთოდი -საზამთროს დიეტა გამოიყენა: რამდენიმე დღის განმავლობაში ის საზამთროს გარდა არაფერს ჭამდა. თუმცა, შედეგი, რომელიც მან რამდენიმედღიანი დიეტის შემდეგ მიიღო, ორგანიზმის გაწმენდის საპირისპირო აღმოჩნდა: "მუცლის არეში ტკივილები და თავბრუსხვევა დამეწყო. ძალიან დავსუსტდი. იძულებული გავხდი, ექიმისთვის მიმემართა. ექიმმა მითხრა, რომ ჩემი ცუდად ყოფნის სავარაუდო მიზეზი საზამთროს მეშვეობით დიდი დოზით ნიტრატების, ან პესტგიციდების ნარჩენების მიღება იყო. სწორედ იმ პერიოდში ერთ-ერთი ტელევიზიით გასულ სიუჟეტში საზამთრო ლაბორატორიაში შეამოწმეს. აღმოჩნდა, რომ ნიტრატების კონცენტრაცია საზამთროში დასაშვებ ნორმას ბევრად აღემატებოდა. როგორც ექიმმა მითხრა, ნიტრატი კუჭნაწლავში მოხვედრის შემდეგ ნიტრიტად - აზოტოვანი მჟავის მარილად გარდაიქმნება, რეაქციაში შედის ჰემოგლობინთან და ხელს უშლის უჯრედების ჟანგბადით მომარაგებას. ეს ხდება მაშინ, როცა ის ადამიანის ორგანიზმში დიდი რაოდენობით ხვდება. ჩემს შემთხვევაში სწორედ ასე მოხდა: დიეტის გამო დიდი რაოდენობით საზამთრო მივიღე და ალბათ, ორგანიზმში ბევრი აზოტოვანი მჟავის მარილი დამიგროვდა. ადამიანისთვის დღეში დასაშვები ნორმა მაქსიმუმ 500 მილიგრამი ნიტრიტია, 600 მილიგრამი კი უკვე მომწამვლელი დოზაა. მართლაც, შევწყვიტე თუ არა საზამთროს დიეტა, გამოვკეთდი".
სპეციალისტთა შეფასებით, სასარგებლო ხილ-ბოსტნეული მავნე პროდუქტად მაშინ გარდაიქმნება, როცა ფერმერი მათი მოყვანის დროს სასუქებსა და პესტიციდებს არასწორად იყენებს.
საქართველომ უახლოესი 10 წლის განმავლობაში პესტიციდების მდგრადი გამოყენების საკითხი ევროკავშირის მოთხოვნებთან შესაბამისობაში უნდა მოიყვანოს. სოფლის მეურნეობის სამინისტროს პესტიციდებისა და აგროქიმიური საშუალებების სამმართველოს უფროსი მარინა ღვინეფაძე: " პესტიციდების მდგრადი გამოყენება მიმართულია პესტიციდების გამოყენების შემცირებაზე. საშიში პესტიციდები ხმარებიდან უნდა ამოვიღოთ და მათ მაგივრად ნაკლების რისკის მქონე პესტიციდები დავნერგოთ. ევროკავშირის დირექტივა 128 -2009 არეგულირებს პესტიციდების რეგისტრაციის, იმპორტის, განთავსების, შენახვის, შეფუთვის, გაყიდვის და გამოყენების წესებს. ეს რეგულაცია მოითხოვს, რომ სოფლის მეურნეობაში დაინერგოს მცენარის ინტეგრირებული დაცვის - აგროტექნიკური, მექანიკური, ფიზიკური, სელექციური და ბიოლოგიური მეთოდები. ამ მეთოდების ხარჯზე უნდა შემცირდეს ქიმიური ნივთიერებების გამოყენება და ამით შევამციროთ ის რისკი, რომელიც ამ ნივთიერებების მეშვეობით ადამიანის ჯანმრთელობას და გარემოს ადგება. ეს დირექტივები ჩვენთვის მთლად ახალი არ არის. 80-იან წლებში მცენარეთა დაცვის ინსტიტუტმა ინტეგრირებული დაცვის სისტემები თითქმის ყველა კულტურისთვის შეიმუშავა. სამწუხაროდ, მოხდა ისე, რომ ბოლო წლებში გადავედით მხოლოდ ქიმიური ნივთიერებების გამოყენებაზე, რადგან ქიმიკატების მეშვეობით შედეგის მიღწევა გაცილებით მარტივი და სწრაფია. მიწების პრივატიზაციის შემდეგ ფერმერი მარტო დარჩა ბუნების წინაშე. ბევრს არ აქვს განათლება და მცენარეთა და ბუნების დაცვის შესახებ ცოდნა. ვერ აცნობიერებს იმ საშიშროებას, რომელიც პესტიციდისა და ქიმიური სასუქების გადაჭარბებული ხმარებისგან მოდის და მხოლოდ მის სარგებელს ხედავს.
ევროკომისიის რეგულაციებს რომ დავუახლოვდეთ, ამისთვის 10-წლიანი პერიოდი გვაქვს. რეგულაციები რომ შესრულდეს, საჭიროა ფერმერების ინფორმირება და სპეციალისტების მომზადება. ბოლო დროს აგრონომები და მცენარეთა დამცველები აღარ მზადდება. უნგრეთში მაგალითად, მცენარეთა დაცვის 3000 ისეთი სპეციალისტი მუშაობს, რომელთაც აქვთ უნივერსიტეტის ხარისხი ამ სპეციალობაში. სპეციალისტების ასეთი დიდი ჯარი, რა თქმა უნდა, შეძლებს საქმის კარგად გაკეთებას. ამ დროს ჩვენს უწყებაში ძალიან ცოტა სპეციალისტია. ვეძებთ ახალგაზრდებს. სამწუხაროდ, მათ უმეტესობას შესაბამისი განათლება არა აქვს".
უნგრეთის სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სურსათის კონტროლის დეპარტამენტის უფროსის მოადგილე, მცენარეთა დაცვის მთავარი ოფიცერი გაბორ ზალკაი აცხადებს, რომ პესტიციდების მდგრადი გამოყენების პრაქტიკა, რომლის მთავარი მიზანიც პესტიციდების მავნე გავლენისგან საზოგადოების და ბუნების დაცვაა, ევროკავშირმა 2008 წელს დანერგა. ის რეკომენდაციას საქართველოს ხელისუფლებასაც აძლევს: "სურსათის ეროვნულმა სააგენტომ უნდა შექმნას პესტიციდების მდგრადი გამოყენების ეროვნული სამოქმედო გეგმა. ასეთი გეგმა უნგრეთში არსებობს და ფაქტობრივად, ის მცენარეთა დაცვის სტრატეგიაა. ეს 10-წლიანი დოკუმენტია. მას აქვს ბევრი სავალდებულო მხარე, მაგრამ მთავარია, ამ ვალდებულებებს ხელისუფლება როგორ შეასრულებს. ჩემი რეკომენდაცია იქნებოდა ასეთი: სურსათის ეროვნულმა სააგენტომ უნდა შეიმუშავოს პესტიციდების მდგრადი მართვის ეროვნული სამოქმედო გეგმა და განსაზღვროს, როგორ აკონტროლოს პესტიციდების გამოყენება და როგორ შეამციროს პესტიციდების მოხმარება, მისი გამოყენებით გამოწვეული რისკი და ზარალი. ამისთვის ფერმერებს უნდა მიაწოდოთ ინფორმაცია პესტიციდების ალტერნატიული მეთოდების შესახებ. უნდა ასწავლოთ, რომ ხარისხიანი პესტიციდების სათანადო რაოდენობა მოიხმარონ. ასე დავიცავთ ფერმერებს, მათ მიერ მოყვანილი პროდუქტების მომხმარებლებს და გარემოს. ეს არის პესტიციდების მდგრადი გამოყენების სამი მთავარი მიზანი.
ჩემი აზრით, პესტიციდების მდგრადი გამოყენების პრაქტიკის დანერგვის გზაზე საქართველოში მთავარი გამოწვევა არის ის, რომ მიწა ძალიან მცირე ზომის ნაკვეთებადაა დაყოფილი და ბევრი ფერმერი გყავთ. ხელისუფლებამ ძალიან ბევრ ისეთ ფერმერთან უნდა იმუშაოს, რომელთაც შესაბამისი განათლება არა აქვთ. ფერმერებს არ აქვთ საკმარისი ინფორმაცია პესტიციდების სათანადო და მდგრადი გამოყენების თაობაზე. ინფორმაციის მიწოდება და ცნობიერების ამაღლების სამუშაოები მათ დაეხმარება, რომ პესტიციდების გამოყენების რისკი უკეთ გააცნობიერონ. ფერმერებს უნდა ჩაუტარდეთ სპეცილური ტრენინგები ამ თემაზე".
სოფლის მეურნეობის სამინისტროს პესტიციდებისა და აგროქიმიური საშუალებების სამმართველოს უფროსი მარინა ღვინეფაძე ამბობს, რომ პესტიციდების მდგრადი მართვის სფეროში ევროკავშირის კანონმდებლობასთან საქართველოს კანონმდებლობის მიახლოების პერიოდი მომდევნო 5 წლის განმავლობაში გაგრძელდება, პესტიციდების და სასუქების მოხმარებაზე კონტროლის შედეგს კი ქვეყანა 2020 წელს იგრძნობს.
