banner
07 თებერვალი 2017 | 15:27 მარიამ ლუკაშვილი

DCFTA-ს წარმატებით განხორციელებაზე მოქმედი ფაქტორები და ხარჯები

https://eugeorgia.info/uploads/blog/DCFTA-ს წარმატებით განხორციელებაზე მოქმედი ფაქტორები და ხარჯები

 
 
წინამდებარე სტატია გაგრძელებაა სტატიისა "საქართველოს ეკონომიკა ევროკავშირთან თანამშრომლობით დამატებით 4,3%-ით გაიზრდება სხვა თანაბარ პირობებში"

 
ევროკავშირთან სავაჭრო სივრცის გაფართოების შედეგად ყველა მოსალოდნელი დადებით ეფექტი მიიღწევა გრძელვადიან პერიოდში (5-10 წელიწადი), ხოლო ხარჯების გაღება გვიწევს დღეს, რათა შესაბამისობაში მოვიდეთ ევროკავშირის კანონმდებლობასთანდა საბაზრო მოთხოვნებთან. ისედაც დაძაბულ სოციალურ და პოლიტიკურ ფონზე ამან შესაძლოა საფრთხე შეუქმნას რეფორმების წარმატებით განხორციელებას. შესაბამისად, დაახლოების პროცესი უნდა იყოს თანმიმდევრული და პრიორიტეტები გათვლილი ისე, რომ ბიზნესს ჰქონდეს ზრდის სტიმული; ასევე, მნიშვნელოვანია ექსპორტზე ორიენტირებული დარგების კონკურენტუნარიანობის ამაღლება წახალისდეს. მეორე მხრივ, საქართველოში ევროკავშირის სტანდარტების დანერგვა მეწარმეობასა და ზოგადად ქვეყნის საინვესტიციო სივრცეში პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების მოზიდვას და ევროპულ ბაზარზე წვდომას ხელს შეუწყობს. DCFTA-ს სარგებლის სრულად ასათვისებლად, ასევე, აუცილებელია სამუშაო ძალის ბაზრის ცვლილება, რომელიც ამჟამად თავმოყრილია ძირითადად დაბალმწარმოებლურ დარგებში.

 
საკანონმდებლო მიახლოება

ქართული კანონმდებლობა ევროკავშირთან ასოცირების ფარგლებში ევროპულს უახლოვდება, რაც ბიზნესისათვის ახალ სტანდარტებსა და მოთხოვნებს წარმოშობს.  კერძო სექტორი ამჟამად მოუმზადებელია შეხვდეს ახალი ბაზრის ასათვისებლად საჭირო ყველა სტანდარტს.  იმისათვის რომ ქართული წარმოება შესაბამისობაში მოვიდეს საერთაშორისო სტანდარტებთან და ხარისხის გარდა დაცული იყოს უვნებლობის ყველა პარამეტრი, კერძო ბიზნესი დიდი გამოწვევის წინაშე დგას; თანამედროვე საწარმოო პრაქტკის დანერგვა მაღალ ხარჯებთანაა დაკვშირებული. ამ კუთხით განსაკუთრებით დაბალგანვითარებული რეგიონებისთვის რთული იქნება ფეხი აუწყონ ახალ კანონმდებლობასა და ცვლილებებს. ქართული ბიზნესის მოუქნელობა აისახება იმაშიც რომ, ექსპორტის მოცულობა საქართველოდან ევროკავშირში მნიშვნელოვნად არ გაზრდილა ბოლო წლებში ევროკავშირის ბაზარზე არსებული სტანდარტების, ქართულ წარმოებაში მაღალხარისხიანი პროდუქციის ნაკლებობის და ზოგადი მაკროეკონომიკური პირობების გამო.

ევროკავშირთან ეკონომიკური თანამშრომლობის ფარგლებში გაწეულ ხარჯთაგან ერთ-ერთი პირველი საკანონმდებლო დაახოლებისათვის გაწეული სახსრებია. საკანონმდებლო დაახლოება ითვალისწინებს არსებული კანონმდებლობის დახვეწას და ახალი რეგულაციების შემოღებასაც სურსათის უვნებლობის სტანდარტებიდან დაწყებული გარემოსა და კულტურის დაცვის აქტებით დამთავრებული. გარდა ახალი კანონების შემუშავებისა საკანონმდებლო მიახლოებისათვის შესაძლოა ახალი უწყებების ჩამოყალიბება ან არსებულის გაძლიერება დაგვჭირდეს. მაგალითად, სურსათის ეროვნული სააგენტოს ფუნქციონირება უფრო და უფრო დიდ დატვირთვას იძენს და მეტი კვალიფიციური კადრია საჭირო სურსათის/ცხოველის საკვების უვნებლობისა და ხარისხის დაცვის, ჰიგიენური,ვეტერინარულ-სანიტარიული და ფიტოსანიტარიული მოთხოვნებისა და წესების დაცვაზე კონტროლის განხორციელებისათვის. მესერლენის კველვის მიხედვით (2011) საქართველოს დაახლოებით 800 პირი დასჭირდება ქართული კანონმდებლობის ევროკავშირის ანალოგთან მიახლოებისათვის. ევროკავშირის კანონმდებლობის ქართულ რელობაზე მორგებისათვის კვალიფიციური პერსონალის მოძიება ერთ-ერთი საკვანძო საკითხია, რადგან ამაზეა დამოკიდებული ქვეყნის შემდგომი სწორი განვითარება. 

 
სტანდარტებთან და მოთხოვნებთან შესაბამისობაში მოსვლა

ადგილობრივ ბიზნესს უწევს მოერგოს ახალ კანონმდებლობას და დააკმაყოფილოს ტექნიკური მოთხოვნები ინდუსტრიული პროდუქტებისთვის, სანიტარული და ფიტოსანიტარული ნორმები და სურსათის უვნებლობის რეგულაციები. ახალი სტანდარტების დაკმაყოფილება განსაკუთრებით რთულია მცირე ბიზნესისათვის, რომელთა ნაწილი შესაძლოა დაიხურს კიდეც, თუკი ვერ უზრუნველყოფს ახალ სტანდარტების შესაბამის წარმოებას. უფრო მეტიც, თუკი ფირმა დანერგავს საერთაშორისო პრაქტიკას და აწარმოებს მაღალხარისხიან და უვნებელ პროდუქციას, ეს ცალსახად არ ნიშნავს რომ იგი გაუძლებს კონკურნეციას საერთაშორისო ბაზარზე. სტაბილური ბაზრის მოპოვებისათვის უფრო მეტი ძალისხმევაა საჭირო: პოტენციური მომხმარებლის ნდობის მოპოვება, ცნობადობის ზრდა საქართველოსა და ქართულ პროდუქტებზე, სტაბილური მიწოდების უზრუნველყოფა და ა.შ. თუმცა ახალი რეგულაციების შესრულება მსხვილი საწარმოებისთვისაც არანაკლებ პრობლემურია. მათ კიდევ უფრო დიდი მოცულობის ინვესტიცია დასჭირდებათ. ასევე, მრავალპროფილური ფირმისათვის რთულია ერთდროულად მოერგოს სხვადასხვა ტიპის მოთხოვნებს სხვადასხვა სფეროში.
მსოფლიო ბანკმა ჩაატარა ბიზნესის გამოკითხვა, რომელიც ეხებოდა ბიზნესის კეთების სირთულეებს ქვეყანაში და მისი შედეგები წარმოდგენილია ცხრილში. მოცემული ციფრები გვიჩვენებს გამოკითხულ საწარმოთა რამდენი პროცენტისათვის არის ესა თუ ის კომპონენტი პრობლემური. როგორც ირკვევა, ბიზნესისათვის (ზომის მიუხედავად) ძირითადი შემაფერხებელი ფაქტორი ფინანსებზე წვდომა და პოლიტიკური არასტაბილურობაა. მცირე და საშუალო ბიზნესი დამატებით გადასახადის განაკვეთებსაც ასახელებს. პოლიტიკური არასტაბილურობის შემდეგ ფინანსებზე შეზღუდული ხელმისაწვდომობა ბიზნესის განვითარებისათვის ყველაზე მნიშვნელოვან წინაღობად სახელდება. ეს გამოწვეულია არაერთი ფაქტორისაგან, მათ შორის: კრედიტის მიღებისათვის რთული პროცედურები, მაღალი საპროცენტო განაკვეთები, მაღალი მოთხოვნები ბიზნესისათვის, დაბალი ფინანსური განათლება და ხარისხიანი ბიზნეს გეგმების წერის მცირე გამოცდილება.

 
 
სამუშაო ძალა
ევროკავშირთან ურთიერთობის გაღრმავების შემდეგ ეტაპზე სამუშაო ძალის თავისუფალი მიმოსვლა ევროკავშირში ადგილობრივი სამუშაო ძალის ზრდისა და გაძლიერებისათვის საფრთხეს შეიცავს. ბოლო 10 წლის განმავლობაში ევროკავშირის საშუალო ხელფასი საქართველოს საშუალო ხელფასს ოფიციალური მონაცემებით 7-8-ჯერ აღემატება, რაც ქართველ სამუშაო ძალას მიგრაციისაკენ უბიძგებს. ეს უარყოფითად იმოქმედებს ეკონომიკურ ზრდაზე.



წყარო: UNECE Statistical Database

გარდა სამუშაო ძალის გადინებისა ადგილობრივი მუშახელისათვის გარკვეეულ საფრთხეს შეიცავს მოკლევადიან პერიოდში ეკონომიკის სტრუქტურის შეცვლა. დარგები რომლებიც კონკურენციას ვერ გაუწევენ ევროკავშირს და ახალ მოთხოვნებს ვერ დააკმაყოფილებენ ვერ განვითარდებიან ან მათი ზომა შემცირდება და აქ დასაქმებულებს მოუწევთ სხვა დარგში გადასვლა. ე.ი. მათ ახალი უნარები უნდა შეიძინონ და ახალ მოთხოვნებს მოერგონ. რაც საკმაოდ რთული და დროში გაწელილი პროცესია. მაგალითად, თუკი ქართული სოფლის მეურნეობა სწრაფად არ მოერგება სტანდარტებს და წარმოების დონესა და ხარისხს არ გაზრდის (და თავის ნიშას არ დაიკავებს), მაშინ ადგილობრივ წარმოებას შემცირება მოუწევს. აქ კი ქართული სამუშაო ძალის 53%-ია ჩართული.

როგორც წესი, სოფლის მეურნეობის წილი მთლიან შიდა პროდუქტში მცირდება ეკონომიკის ზრდასთან ერთად. (სოფლის მეურნეობის წილის კლება პირდაპირ არ ნიშნავს აქ წარმოებული პროდუქციის შემცირებას. პირიქით, სოფლის მეურნეობაში შექმნილი პროდუქცია შეიძლება იზრდებოდეს აბსოლუტურ მაჩვენებელში, ხოლო მისი წილი მცირდებოდეს მთლიანად ქვეყანაში შექმნილ საქონელსა და მომსახურებასთან მიმართებში.)  ევროკავშირთან გაზრდილი კონკურენცია, ისედაც დაბალმწამოებლურ ქართულ სოფლის მეურნეობას უფრო მეტ ბიძგს მისცემს სტრუქტურის შეცვლისაკენ. ქართული მცირე მეურნეობების არაეფექტიანობაზე არაერთხელ თქმულა ამიტომ აღარ შევჩერდები. შესაბამისად, მუშახელი რომელიც ამჟამად სოფლის მეურნეობაშია დასაქმებული  და აქვს განვითარების პოტენციალი უნდა გადავიდეს უფრო მაღალმწარმოებლურ დარგებში. ხოლო ისინი ვინც ფეხს ვერ აუწყობენ ცვლილებებს და გაუჭირდებათ სამუშაო ძალის ბაზრის ახალ მოთხოვნებზე მორგება დასაქმება გაუჭირდებათ. ვენის საერთაშორისო ეკონომიკური კვლევების ინსტიტუტის კვლევის მიხედვით, სოფლის მეურნეობის შეზღუდვისა და რესტრუქტურიზაციის გამო საქართველოში 1 მილიონი ადამიანი დაზარალდება.  დასახელებული ცვლილებები, რა თქმა უნდა, პირდაპირ  DCFTA-ს განხორციელების შედეგი არ იქნება, მაგრამ ევროკავშირთან დაახლოება დააჩქარებს მათ.  ჩემი შეხედულებით, კი დაზარალებულთა რიცხვი ასეთ დიდ მასშტაბს არ მიაღწევს თუ ქართული სოფლის მეურნეობა არ დარჩება განვითარების არსებულ ეტაპზე. თუ საქართველომ შეძლო ნატურალური, ეკოლოგიურად სუფთა და ასევე ტრადიციული მაღალხარისხიანი პროდუქტებით თავი გააცნოს და დაამახსოვროს ევროპელ მომხარებელს, მაშინ ევროკავშირთან თანამშორმლობით მიღებულ სარგებელს უფრო მეტი სოფლად მცხოვრები გაითავისებს.  ამას არერთი ქართველი მცირე მწარმოებლის მაგალითებიც გვიდასტურებს. საქართველოდან დიდი წარმატებით შედის ევროკავშირის ბაზარზე ქართული თხილი, ღვინო, ლურჯი მოცვი, კივი და ა.შ.  შრომისმოყვარე ფერმერების წარმატებებზე ხშირად გსმენიათ eugeorgia.info-საგან. ქართულ სასოფლო-სამეუნეო კულტურებს შეუძლიათ დაიკავონ თავისი ნიშ-ბაზარი მაღალმსყიდველუნარიან მომხმარებლებში. მათ შორის მაღალი ხარისხის თაფლით საქართველომ შესაძლოა ადგილი დაიკავოს ევროკავშირის ბაზარზე.

ვენის საერთაშორისო ეკონომიკური კვლევების ინსტიტუტი ასახელებს, რომ მცირემასშტაბიანი მეურნეობები საქართველოში უნდა გამსხვილდეს. მეურნეობათა გამსხვილება წარმოების ხარჯების შემცირების საშუალებაა. თუმცა მხოლოდ გამსხვილება ცალსახად გამოსავალი ვერ იქნება. შესაძლოა არსებული მცირე მეურნეობების სწორი ორგანიზებაც საკმარისი აღმოჩნდეს. მაგალითად, მცირე მეურნეობებს შეუძლიათ ხილ-მოსტნეული გაზრდილი ეფექტიანობით (გამოცდილი პრაქტიკის დანერგვით) აწარმოონ; ხოლო შემდეგ საფუხერზე შემგროვებელთა, დისტრიბუტორთა და სხვა შუამავალთა არსებობა მოწეული პროდუქტის კონსოლიდაციისათვის სწორი თანამშრომლობის პირობებში  შესაძლოა მომგებიანი აღმოჩნდეს.
           
ინფორმაციის  ნაკლებობა მოსახლეობაში

იმისათვის რომ მოსახლეობამ რეალურად მიიღოს სარგებელი ევროკავშირთან თანამშრომლობით, აუცილებელია მათ ჰქონდეთ სრულყოფილი ინფორმაცია არსებული შესაძლებლობებისა და გამოწვევების შესახებ. ყველაზე მეტად კი ბიზნესმა უნდა იცოდეს თუ რას სთავაზობს მათ DCFTA და რა მოთხოვნები თუ სტანდარტები უნდა დააკმაყოფილონ. 2014 წელს DCFTA-ს შესახებ ცნობადობასა და მოლოდინებზე მცირე და საშუალო საწარმოების გამოკითხვა ჩატარდა. გამოკითხულთა 90%-ი ელოდება ბიზნეს გარემოს, ადგილობრივი წარმოებისა დ პროდუქციის ხარისხის გაუმჯობესებას DCFTA განხორციელების შედეგად. მაშინ როცა გამოკითხულთა უმეტესობამ არ იცის DCFTA-ს კონტექსტი, 72%-ს მხოლოდ სმენია DCFTA-ს შესახებ. შესაბამისად, ასეთი პოზიტიური მოლოდინები რეალურ  საფუძველს მოკლებულია. გარდა ამისა, გამოკითხვის მიხედვით გაირკვა, რომ მწარმოებლების უმეტესი ნაწილის წარმოდგენით ახალი რეგულაციები მხოლოდ ექსპორტზე ორიენტირებული ფირმებისათვის იქნება სავალდებულო; რეალურად კი კანონმდებლობის დაცვა სავალდებულოა როგორც ადგილობრივ, ასევე საერთაშრისო ბაზრებზე გასასვლელად.   
დაბალი ცნობადობა, თავის მხრივ, უკავშირდება ენობრივ ბარიერსაც და მარეგულირებელ დოკუმენტებზე ნაკლები ინფორმაციის ქონას. მთალიანად მოსახლეობა და მათ შორის ბიზნესი ერთის მხრივ უნდა აცნობიერებდეს სარგებელს და მეორეს მხრივ მოსალოდნელ საფრთხეებს, რათა მომზადებული დახვდეს მათ.
 
რეგიონებს შორის სხვაობა

ხარჯ-სარგებელი განსხვავებული იქნება საქართველოს რეგიონებს მიხედვით. რეგიონები, რომლებიც შედარებით ნაკლებად არიან დამოკიდებული სოფლის მეურნეობაზე და მაღალი შემოსავლებიც აქვთ შედარებით მეტ სარგებელს მიიღებენ. ხოლო დაბალშემოსავლიანი რეგიონებისთვის, როგორიცაა სამცხე-ჯავახეთი, შიდა ქართლი და მცხეთა მთიანეთი (მათი შემოსავალი სამჯერ ჩამორჩება თბილისის შემოსავლებს) რთული იქნება ცვლილებებისათვის ფეხის აწყობა. კანონმდებლობის დახვეწა და წარმოება თანამედროვე სტანდარტებით მოითხოვს დიდ დანახარჯებს, რაც აძვირებს ადგილობრივ პროდუქტებსაც. შესაბამისად, მოსახლეობის ჯგუფს, რომელის დანახარჯებშიც კვებაზე დიდი წილი მოდის, კვება კიდევ უფრო ძვირი დაუჯდება. შესაბამისად, დაბალშემოსავლიანი ფენა, ამ კუთხით, ზარალდება. [1]
 
პოლიტიკური სურვილი

პრო და ანტი დასავლური ძალების ცვალებადობა ხელისუფლებაში ერთ-ერთი მათავარი საფრთხეა ევროკავშირთან სტაბილური ურთიერთობის შენარჩუნებისათვის. ძალთა ცვლა ხელისუფლებაში ხელს შეუშლის რეფორმების სწორ განხორციელებას. ხელისუფლებას ეკისრება ვალდებულება უზრუნველყოს ინფორმაციის გამჭვირვალობა საზოგადოებაში და მათი სრული ინფორმირება მოსალოდნელი ცვლილებების შესახებ. ასევე, მმართველმა ძალამ უნდა შეძლოს ბიზნესის, მოსახლეობის და ადმინისტრაციული ძალის კოორდინაცია და სწორი ბალანსის შენარჩუნება მათ შორის, კანონმდებლობის სრულად მორგება ქართულ რეალობაზე.  კანონმდებლობის მიახლოების შემდეგ კი არანაკლებ მნიშვნელოვანია მისი რეალურად განხორიცელება და შესრულებაზე მონიტორინგი სახელწიფოს მხრიდან.
 


ავტორი: მარიამ ლუკაშვილი (ISET-ის მაგისტრი)
[1] ნაშრომი ძირითადად ეყრდნობა ვენის საერთაშორისო ეკონომიკური კვლევების ინსტიტუტის კვლევას "DCFTA-ს ხარჯები და სარგებელი"

წაკითხულია
19328
ელ. ფოსტის გაგზავნა

ამავე ავტორის ბლოგები:

13 იანვარი 2017 | 14:52 მარიამ ლუკაშვილი

ახალგაზრდა, მომავალი მეფუტკრეები აქტიურად მონაწილეობენ და ინტერესდებიან ევროკავშირის ბაზრით

ფერმერებთან ჩვენი შეხვედრის დროს სულიად მოულოდნელად აღმოვაჩინეთ მსმენელებს შორის ორი “თინეიჯერი” ბიჭი; მომავალი ფერმერები მამასთან ერთად გამალებით იწერდნენ პრეზენტაციის დროს მიწოდებულ ყველა ინფორმაციას თაფლის წარმოების არსებული შესაძლებლობების, პრობლემებისა და გამოწვევების შესახებ.

ვრცლად

ბლოგი

„კაპიტალი განსაზღვრავს წარმოებით ურთიერთობებს,“ – კარლ მარქსის ამ ზეცნობილი ფრაზით გილოცავთ კაპიტალიზმის კრიტიკოსებს თქვენი კერპის 200 წლის იუბილეს, და მსურს განვავრცო, რომ იდეოლოგიური განსხვავების მიუხედავად, არა თუ ვეთანხმები, მეტიც, მიმაჩნია, რომ სწორედ კაპიტალი უდევს საფუძვლად არა მხოლოდ წარმოებით, არამედ ნებისმიერი სახის ურთიერთობას სოციუმში, რომელიც პროგრესსა და განვითარებაზეა ორიენტირებული.

2019 წლამდე გადადოს საპენსიო რეფორმის დაწყება და მოამზადოს წინაპირობები კონსერვატიული (და არა სოციალურ-ლიბერალური) მოდელის შემოღებისთვის, იმ დათქმით, რომ დაგროვებითი და საბაზისო პენსიების სქემები ყოველთვის ერთმანეთის პარალელურად იარსებებს

40-წუთიანი დამქანცველი ჯანჯღარის შემდეგ, მწვერვალზე სრულიად ახალი, თვალუწვდენელი სივრცე გადაიშალა ჩვენს თვალწინ, როდესაც სოფელ გოგაშენში ამოვაღწიეთ

ახალქალაქს მორიგი დაგეგმილი ტრენინგის ფარგლებში ვესტუმრეთ. ამ ნაყოფიერ მიწაზე მშრომელი ფერმერები ცხოვრობენ. სწორედ აქ მოდის ქართულ ბაზარზე არსებული კარტოფილის, ბოსტნეულისა და მარცვლეულის დიდი ნაწილი. ბოლო პერიოდში ჩვენ მიერ ჩატარებული ტრენინგებიდან ეს შეხვედრა ყველაზე ინტერაქციული აღმოჩნდა. გამაკვირვა მათმა ცხოველმა ინტერესმა სიახლისადმი. ისინი მაქსიმალურად ცდილობდნენ მათთვის საინტერესო საკითხზე მიეღოთ რაც შეიძლება მეტი ინფორმაცია.

გასულ კვირას მაკედონიაში ნაციონალისტურად განწყობილ ადამიანთა ჯგუფი პარლამენტშიშეიჭრა. 200-კაციანი ბრბო, რომელთა შორისნიღბიანი მამაკაცები იყვნენ, სასტიკად გაუსწორდაწამყვანი მაკედონიური ოპოზიციურიპარტიის და ეთნიკური ალბანელების პარტიის ლიდერებს, მათ შორის ქალბატონს. ეს ორი პარტია აპირებდა ახალი უმრავლესობის შექმნას მაკედონიის პარლამენტში, რომლის სპიკერად ეთნიკურად ალბანელი პოლიტიკოსი აირჩიეს. პარლამენტში შეჭრილები, რომლებიც ქვეყნის ყოფილი პრემიერ-მინისტრისმომხრეები იყვნენ, ამ ფაქტის ასეთი სისხლიანი გზით ჩაშლას ცდილობდნენ.

მარტვილის რაიონის გამგებლის მოადგილე ყველაზე ძლიერ ოპონირებას გვიწევდა. მისი პირველივე ქმედება „ჰაკა“-ს ჰგავდა, რომელსაც გააფთრებული ახალზელანდიელი მორაგბეები მოწინააღმდეგე გუნდის მორალურად გასატეხად იყენებენ.

კონფლიქტის დაწყებიდან მეექვსე წელს ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა ჩაურევლობის პოლიტიკა დაარღვია და ასადის რეჟიმის წინააღმდეგ იერიში პირველად 7 აპრილს, გამთენიისას მიიტანა.

ესტონური წარმატებული პოტიკის მაგალითების მოძიება შესაძლებელია თითქმის ნებისმიერ სფეროში, დაწყებული სახელმწიფო მმართველობიდან, დამთავრებული განათლების პოლიტიკით.

უცხო ქვეყნების კანონებისა თუ რეფორმების კოპირება განვითარების ერთი-ერთი პოპულარული და საქართველოშიც ხშირად გამოყენებადი რეცეპტია. ლოგიკა მარტივია - „საჭირო არ არის ველოსიპედის ახლიდან გამოგონება“. თუმცა, ეს მიდგომა ხშირად არ ამართლებს.

ევროკავშირთან სავაჭრო სივრცის გაფართოების შედეგად ყველა მოსალოდნელი დადებით ეფექტი მიიღწევა გრძელვადიან პერიოდში (5-10 წელიწადი), ხოლო ხარჯების გაღება გვიწევს დღეს, რათა შესაბამისობაში მოვიდეთ ევროკავშირის კანონმდებლობასთანდა საბაზრო მოთხოვნებთან. ისედაც დაძაბულ სოციალურ და პოლიტიკურ ფონზე ამან შესაძლოა საფრთხე შეუქმნას რეფორმების წარმატებით განხორციელებას. შესაბამისად, დაახლოების პროცესი უნდა იყოს თანმიმდევრული და პრიორიტეტები გათვლილი ისე, რომ ბიზნესს ჰქონდეს ზრდის სტიმული; ასევე, მნიშვნელოვანია ექსპორტზე ორიენტირებული დარგების კონკურენტუნარიანობის ამაღლება წახალისდეს. მეორე მხრივ, საქართველოში ევროკავშირის სტანდარტების დანერგვა მეწარმეობასა და ზოგადად ქვეყნის საინვესტიციო სივრცეში პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების მოზიდვას და ევროპულ ბაზარზე წვდომას ხელს შეუწყობს. DCFTA-ს სარგებლის სრულად ასათვისებლად, ასევე, აუცილებელია სამუშაო ძალის ბაზრის ცვლილება, რომელიც ამჟამად თავმოყრილია ძირითადად დაბალმწარმოებლურ დარგებში.

მე ძალიან კარგად არ ვიცნობ მაგამედ სარიევს. მაქსიმუმ ორჯერ შევხვედრივარ, პირველად მარნეულში და მეორედ ერთი კვირის წინ გარდაბნის მუნიციპალიტეტში ამჯერადაც ევროკავშირთან სავაჭრო ხელშეკრულების (DCFTA) შესაძლებლობების შესახებ ტრეინინგზე. მაგამედი არც ოლიმპიური ჩემპიონია და მისი ფოტოები არც საჯარო თავშეყრის ადგილებშია გამოფენილი, თუმცა ის რომ საუკეთესო მოქალაქეა, ამ ფაქტს წყალი არ გაუვა!

კეთილდღეობის ეკონომიკის ერთ-ერთი პრინციპია, რომ ზოგიერთ გადასახადს შესაძლოა უკუგავლენა ჰქონდეს ინდივიდების მოტივაციაზე- შექმნან დოვლათი. თუმცა, თუ გადასახადებიდან მიღებული თანხა საკმარისი არ არის ხარისხიანი ინფრასტრუქტურისა და საჯარო სერვისების დასაფინანსებლად, ამანაც შეიძლება დააზარალოს ეკონომიკა.

ინსტიტუტების განვითარებას არა მარტო პროფესიონალების, პოლიტიკური და ეკონომიკური ელიტების სწორად მიმართული შრომა და გადაწყვეტილებები, არამედ მოსახლეობის დამოკიდებულებებისა და ფასეულობების შეცვლაც სჭირდება.

ფერმერებთან ჩვენი შეხვედრის დროს სულიად მოულოდნელად აღმოვაჩინეთ მსმენელებს შორის ორი “თინეიჯერი” ბიჭი; მომავალი ფერმერები მამასთან ერთად გამალებით იწერდნენ პრეზენტაციის დროს მიწოდებულ ყველა ინფორმაციას თაფლის წარმოების არსებული შესაძლებლობების, პრობლემებისა და გამოწვევების შესახებ.

მას შემდეგ, რაც საქართველომ დამოუკიდებლობა მოიპოვა, მთავრობები, პოლიტიკური პარტიები, ექსპერტები, თუ იდეოლოგები გვპირდებიან საქართველოს ეკონომიკურ გაბრწყინებას, რეცეპტად კი ბორჯომის გაყიდვიდან დაწყებული დაბალი გადასახადებით დამთავრებული არაერთ იდეას თუ თეორიას ასახელებენ. ასე გრძელდება 25 წელია და, მართალია, 90-იანი წლების სიდუჭირიდან მოსახლეობის დიდი ნაწილი გამოვიდა, გაბრწყინებამდე ჯერ კიდევ ბევრი გვიკლია.

გუგენჰაიმში აგნეს მარტინმა, MoMA-ს თანამედროვე ხელოვნების ფილიალმა (PS1) ნიუ-იორკში, ჩიკაგოს ხელოვნების ინსტიტუტმა და ჩიკაგოს თანამედროვე ხელოვნების მუზეუმმა კიდევ ერთხელ დამარწმუნა, რომ არ არსებობს გამოხატვის უღირსი საგნები, აღქმები, მოვლენები თუ ამ მოვლენების ინტერპრეტაციები.

სამი წლის წინ ამერიკელმა ჟურნალისტმა ენ ბერნარდმა National Geographic-ისთვის მომზადებულ რეპორტაჟში შემდეგი სიტყვები დაწერა: „თუ დაეცემა დამასკო, დაეცემა სირიაც.“ ომის დაწყებიდან, თითქმის, ექვსი წლის თავზე პრეზიდენტ ბაშარ ალ-ასადის ციტადელად ქცეული სირიის დედაქალაქი გადარჩა, ხოლო ალეპომ, სიდიდით მეორე უძველესმა ქალაქმა და ომამდელი სირიის ბიზნესცენტრმა, დაცემა 2012 წლიდან (სამოქალაქო ომის დაწყებიდან ერთ წელიწადში) დაიწყო, თუმცა, მაინც ბევრს გაუძლო გარდა რუსეთის ავიაიერიშისა.

ციდან ალბათ ყველაზე კარგად ჩანს გერმანული რაციონალიზმი, მიწის და განახლებადი ენერგიიის ათვისება (გუშინ მხოლოდ მიუნხენიდან ფრანკფურტამდე მგზავრობისას 500-ზე მეტი ქარის წისქვილი დავთვალე), ტყის ფართობების და სასოფლო-სამეურნეო სავარგულების ეს რაღაც განსხვავებული სიმეტრიით მონაცვლეობა და, მთლიანობაში, ეს განსხვავებულად დავარცხნილი რელიეფი.

გაძვირებული საიმპორტო ავტომობილების ფასი (გამოწვეული აქციზის ზრდით), სავარაუდოდ, გაახანგრძლივებს საქართველოში არსებული ავტომობილების „ექსპლუატაციის“ ვადას. შესაბამისად, ტექნიკური შემოწმების შემოღების ვადებისა და პირობების გაურკვევლობის პირობებში, შესაძლოა, ტექნიკურად არც ისე სახარბიელო მგომარეობაში მყოფმა ქართულმა ავტოპარკმა გაიხანგრძლივოს მავნე აირებისა და უსიამოვნო ინდუსტრიული ხმების „გამობოლქვის“ პერიოდი.

В шестидесятые годы прошлого века Ферруччо получил от продажи тракторов бόльший доход, чем планировалось, и исполнил свою мечту: поставил в свой гараж новенькую «феррари». Вторая часть этой истории намного интереснее. «Феррари» не оправдала ожиданий Ферруччо. Ферруччо, не раздумывая, явился прямо к Энцо Феррари, чтобы обсудить недостатки машины, он высказал свое мнение и предложил помощь в решении проблем...

გასული საუკუნის სამოციან წლებში ფერუჩომ ტრაქტორების გაყიდვით დაგეგმილზე მეტი შემოსავალი მიიღო და ოცნებაც აისრულა: საკუთარ ფარეხში ახალთახალი «ფერარი» დააყენა. ამ ისტორიის მეორე ნაწილი გაცილებით საინტერესოა.

სადღეგრძელოებზე ჩემმა ბლოგმა იმაზე გაცილებით მეტი ვნებები და კონტრასტული რეაქციები გამოიწვია, ვიდრე ველოდი: მკვეთრად უარყოფითი ძირითადად უფროსი თაობის მხრიდან და მკვეთრად დადებითი ახალგაზრდა და საშუალო ასაკის ხალხის მხრიდან. მკვეთრად უარყოფითი დამოკიდებულების მქონე ადამიანებმა დაიწყეს პირადად ჩემი და ჩემი ქართველობის ლანძღვა კომენტარებში თუ პირად მიმოწერაში, ხოლო მკვეთრად დადებითი დამოკიდებულების მქონე ადამიანებმა -- ჩემი ქება მაღალი მოქალაქეობრივი თვითშეგნების გამო, რამაც გადამაწყვეტინა მეთქვა (ამჯერად უკვე საბოლოოდ), რატომ არ ვეთანხმები არცერთ მხარეს. როცა ვნებები დუღს, როგორც ამბობენ, ჭეშმარიტება ორთქლდება (არა, იმის თქმა არ მინდა, რომ მე ვიცი ჭეშმარიტება).

ბოლო შვიდი წელია ქართულ სუფრაზე არ ვყოფილვარ, სანამ გუშინ ძირითადად ახალგაზრდებისგან შემდგარ ჯგუფთან ერთად არწივის ხეობაში და ხორნაბუჯზე ლაშქრობის შემდეგ ერთ რესტორანში მათთან ერთად არ აღმოვჩნდი. მოკლედ, ამ ადამიანების ასაკმა და განათლებამ მაფიქრებინა, რომ ეს ხალხი არ დალევდა იმ სადღეგრძელოებს, რის გამოც ქართულ სუფრებს გავურბივარ. მოლოდინი არ გამართლდა. ამ სუფრაზეც შეისვა „საქართველოს გაუმარჯოს”, ჩვენი სიყვარულის (იგულისხმება სუფრაზე მსხდომნი), მეგობრობის და ხვალინდელი დღის სადღეგრძელოები. ამ სადღეგრძელოებს გვთავაზობდა ერთ-ერთი ჩვენი თანამოლაშქრე ბიჭი, რომელმაც თქვა მე თამადა არ ვარო, თუმცა ტრადიციული თამადისგან მხოლოდ იმით განსხვავდებოდა, რომ დალევას არ გვაძალებდა.

პანკისი - სტერეოტიპების მსხვერპლი ულამაზესი კუთხე

გამარჯობა, მინდა ეს ბლოგი დავწერო ქართული მატყლის პრობლემაზე და თხრობა დავიწყო ახლო წარულიდან, ასევე გაგაცნოთ მატყლის პრობლემის მოგვარების უელსური მოდელი.

უიმედო და არაინფორმირებული გურულები 6 ივლისს ლანჩხუთის მინუციპალიტეტის სოფელ ჯურუყვეთში ვნახე. არაინფორმირებული ევროინტეგრაციის პროცესებზე, უიმედო თავიანთი სოციალური მდგომარეობით.

აბორტის უფლება ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი პოსტულატია ადამიანის უფლების კონვენციაში. გაეროს CEDAW-ს კომიტეტის დეკლარაციაში წერია: „გაეროს წევრმა ქვეყნებმა ხელი უნდა შეუწყოს ჯანდაცვის სფეროში ქალის მიმართ ყველანარი დისკრიმინაციის აღმოფხვრას, ქალის და კაცის უფლება თანაბრად უნდა იყოს დაცული და ქალებს უნდა ქონდეთ წვდომა ჯანდაცვის სერვისებზე, ოჯახის დაგეგმარების ჩათვლით“.

Brexit -ის მოწინააღმდეგები მოსახლეობას აფრთხილებდნენ უპირატესად ეკონომიკური შედეგების თაობაზე: ბრიტანეთის ფინანსთა სამინისტროს პროგნოზით, Brexit-ის შემდგომ ყოველი ბრიტანული ოჯახი 4300 ფუნტს დაკარგავს წელიწადში 2020 წლისათვის იქნება სავარაუდოდ, 100 მილიარდი ფუნტის ეკონომიკური ზარალი. 950 000 სამუშო ადგილს შეექმნება საფრთხე. პროფესიული გაერთიანებების ვარაუდი უფრო დრამატულია: 4 მილიონი სამუშაო ადგილი საფრთხის ქვეშაა, განსაკუთრებით კი, ექსპორტთან დაკავშირებულ სფეროებში, საავტომობილო და ქიმიურ ინდუსტრიაში. ბევრი ფირმა კონტინენტურ ევროპაში გადავა. შემცირდება პირდაპირი ინვესტიციები.

ბატონი სერგო ქალაქ თელავიდან თან რეალური პიროვნებაა და თან კრებითი სახელია იმ ადამიანებისა, რომლებიც ევროინტეგრაციის მიმართულებით ინფორმაციულ შიმშილს განიცდიან.

გერმანიაში მმართველი კოალიციის პარტიების: CDU -სა და CSU- ს ცალკეული პოლიტიკოსები სკეპტიკურად არიან განწყობილნი, რამდენად გონივრულია საქართველოსთვის ვიზალიბერალიზაციის მინიჭების თაობაზე ევროკომისიის გეგმა. მათ არგუმენტად მოჰყავთ ქართული კრიმინალური დაჯგუფებების მზარდი მასშტაბი და გავლენები ევროპაში, ამასთან, საქართველოს მოქალაქეების მიერ ლტოლვილის სტატუსის ბოროტად გამოყენების ტენდენციად ქცეული ფაქტები. ეს არგუმენტები რეალობაში საფუძველს მოკლებული როდია, მაგრამ სწორედ ამ თემის წამოწევა საქართველოს სახელმწიფოსათვის ეგზისტენციალურად მნიშვნელოვანი საკითხის გადამწყვეტ ფაზაში აღაშფოთებს ქართულ საზოგადოებას:

„სურსათის უვნებლობა ევროკავშირმა რომ არ მოგვთხოვოს, ისე არ უნდა გვქონდეს“? - ეს რეპლიკა მესტიაში ჯერ კიდევ “გაუხურებელი” ტრენინგის მიმდინარეობის დროს ადგილობრივმა ზაზა დევდარიანმა “გვესროლა”.

პილოტმა დაშვება გამოაცხადა. ქვევით თვალი მომჭრა აღმოსავლეთსა და უდაბნოს კლიმატისთვის უჩვეულო სიმწვანემ, რომელიც თელ-ავივის აეროპორტის ზოლამდე მთელი 20 წუთის განმავლობაში არ დასრულებულა. გაოცებამ დროებით გადამავიწყა „აირზენას“ ღარიბული, უგემური მენიუ და ლამაზი, მაგრამ უჟმური და მოძველბიჭო სტიუარდესა. - ყვავის ყველაფერი, - მითხრა სიამაყით გვერდით მჯდომმა შუახნის მამაკაცმა, რომელიც საქართველოდან ისტორიულ სამშობლოში ღრმა ბავშვობაში გადასახლდა.

ცოტა ხნის წინ გავრცელდა ინფორმაცია "ჩერნომორენერგოს" დირექტორის, ასლან ბასარიას განცხადების შესახებ, რომელსაც ენგურჰესის დირექტორის ლევან მებონიაც ადასტურებს და რომლის მიხედვით ენგურჰესის მიერ გამომუშავებული არცერთი კილოვატი ამ ეტაპზე საქართველოს არ მიეწოდება და მთლიანად აფხაზეთს მიაქვს, ხოლო ზამთრისა და გაზაფხულის პერიოდში წაღებული ელექტროენერგიის რაოდენობა გამომუშავებულის 80%-ს შეადგენს.

არავის უკვირს ის ფაქტი, რომ რადიკალური ისლამის წარმომადგენელები მკაცრად აკრიტიკებენ დემოკრატიას, რადგან ის შარიათის სულთან შეუთავსებელ პოლიტიკურ პრაქტიკად, ზნეობრივი გარყვნილებისა და ქაოსის წყაროდ მიაჩნიათ. საკვირველი ისაა, რომ დემოკრატიას რელიგიის სახელით ქრისტიანებიც არ წყალობენ.

გასული წლის ბოლოს საქართველოს გაზმომარაგების გაზრდის საკითხმა არათუ აქტუალურობა შეიძინა, არამედ გადააჭარბა ყველანაირ მოლოდინს და უკვე ერთგვარ მძაფრსიუჟეტიან სერიალად იქცა “გაზპრომის” მთავარ როლში მონაწილეობით.

ქართველ მორწმუნეთა და სასულიერო პირთა გარკვეულ წრეში სიტყვა „ლიბერალიზმი“ ძალიან უარყოფითი რენომეთი სარგებლობს. ჩემი აზრით, ამას სამი უმთავრესი მიზეზი აქვს. პირველი, ესაა რუსული რელიგიური ლიტერატურა, რომლებიც „რომის მესამე იმპერიის“ სულისკვეთების მქონე ავტორების მიერაა დაწერილი, რომლებსაც ყველანაირი ლიბერალური აზრი, რომელიც ეჭვის ქვეშ აყენებს რუსული იმპერიის მართლმადიდებლურ მისიას, თავად მართლმადიდებლობის საწინააღმდეგო ძალად მიაჩნიათ; მეორე, ზოგიერთი ლიბერალის აგრესიული, ანტიეკლესიური პოზიცია, რომელიც სულაც არ გამომდინარეობს კლასიკური პოლიტიკური ლიბერალიზმის ბუნებიდან და აქედან გამომდინარე, თავად ამ ლიბერალის ბრალია და არა ლიბერალიზმის; მესამე, ზოგადად ლიბერალიზმის მოწინააღმდეგენი კარგად არ იცნობენ კლასიკური, პოლიტიკური ლიბერალიზმის ბუნებას.

ახალციხის რაიონში მცხოვრებ ერთ-ერთ მეფუტკრეს, რომელიც ევროპაში ქართული თაფლის ექსპორტისთვის საჭირო მოთხოვნებზე ინფორმაციას ეძებდა, სურსათის ეროვნულ სააგენტოში "ურჩიეს", რომ ევროკავშირში თაფლის შეტანაზე ფუჭ ოცნებას თავი დაანებოს და ცოტა უფრო პრაგმატულ-მიწიერი საქმით დაკავდეს.

ახლო აღმოსავლეთსა და სირიაში შექმნილი ვითარება შედეგია ცივილიზაციურ - რელიგიური კონფლიქტების გაღვივების, რომლებიც ემყარება საუკუნეების მანძილზე ჩამოყალიბებულ ეთნო-რელიგიურ რწმენებს და რომელთა გაღვივება ხდება გლობალური და რეგიონული პროცესების ფონზე.

კოლონიალიზმის ეპოქაში ევროპელები ცდილობდნენ ანდებში ოქროს ქალაქისთვის მიეგნოთ, მაგრამ ელდორადოც და ინკების პაიტიტიც მხოლოდ ლეგენდად დარჩა, ისევე როგორც საყდრისის 5-ათასწლოვანი მაღარო, რომლის შესახებაც უკვე ვეღარაფერს შევიტყობთ.

ხანგრძლივი დავა ე.წ. მოსმენების კანონთან დაკავშირებით დასრულებულია, ვეტოც დაძლეულია და დიდი ძმაც მზადყოფნაშია, რომ მუდამ გვიყუროს, გვისმინოს და განაჩენი გამოიტანოს.

მრავალი ქვეყნის გამოცდილების მიხედვით, სწორედ სადაზღვევო სფეროა ის სეგმენტი, რომელსაც შეუძლია რომ თავისი შემოსავლებიდან საგზაო უსაფრთხოებისთვის დაფინანსება გამოყოს და ეს თანხა ტრანსპარენტულად დახარჯოს გზების კეთილმოწყობასა და საგზაო უსაფრთხოებაზე მიმართულ სხვა კონკრეტულ პროექტებზე.

პირველად გადავწყვიტე ნახევრად პირადული და შეიძლება ცოტა არ იყოს თვითმაამებლური ჩანაწერის გასაჯაროება

უჩა სეთური, ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტის (IDFI) ექსპერტი

"მორიგი ბლეფი" - ასე აფასებდნენ დღეს პროგრამას "აწარმოე საქართველოში"

სტრატეგიულად მნიშნელოვანი გეოგრაფიული მდებარეობის გამო საქართველოს მთელს კავკასიაში და მის ფარგლებს გარეთაც საკვანძო სატრანზიტო ფუნქცია აკისრია. ამის გამო, სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურის და სატრანსპორტო საშუალებების გაუმჯობესება აუცილებელი წინაპირობაა ქვეყნის ეკონომიკური და სოციალური განვითარებისთვის.

ევროპასთან ასოცირების შესახებ შეთანხმებაში განსაკუთრებული ყურადღება ექცევა სატრანსპორტო საშუალებების უსაფრთხოების პირობების დაცვას: ავტომობილის გამართულობას, მძღოლების კვალიფიკაციას და მათ მიერ სამუშაო და დასვენების საათების მკაცრ დაცვას.

ერთხელ ერთმა ჩემმა ნაცნობმა ჟურნალისტმა, რომელიც შარშან კოლუმბიის უნივერსიტეტის ტრენინგზე გავიცანი, სოციალურ ქსელ Twitter-ზე დაწერა, რომ ამერიკის შეერთებული შტატების მადლობელია, რადგან მან, ნეპალელი ემიგრანტების შვილმა, მისი წილი ამერიკული ოცნება უკვე აიხდინა.

ადვოკატირება

შეხვედრა საღამოს 6 საათზე , www.eugeorgia.info-ს ოფისში დავნიშნეთ. ჩვენი ჯგუფი პირველად უნდა შეხვედროდა ახალციხის რაიონში, სოფელ ანდრიაწმინდაში მცხოვრებ მეყველეს - გალინა ინასარიძეს და მის შვილს - რუსლანს. თავდაპირველად, შეხვედრის მიზანი ერთმანეთის გაცნობ

"კვლევითი ჟურნალისტიკის და ადვოკატირების ცენტრი" ახორციელებს პროექტს, რომლის ფარგლებშიც ვეხმარებით მცირე და საშუალო ბიზნესს

რჩეული სტატიები

ამერიკული ლურჯი მოცვი, რომელიც გურიისა და აჭარის მაღალმთიანეთის კლიმატურ პირობებს კარგად შეეგუა, უნიკალური თვისებების გამო მსოფლიო ბაზარზე დიდი მოთხოვნით სარგებლობს. საქართველოში მოყვანილი 12 ტონა ლურჯი მოცვი დიდი ბრიტანეთის ბაზარზე წელს პირველად შევიდ

ევროკავშირის წარმომადგენლებმა საქართველოში თაფლის წარმოების ინდუსტრია შეამოწმეს და მიიჩნიეს, რომ სწორედ თაფლია ის ერთ-ერთი სტრატეგიული პროდუქტი, რომელსაც თხილისა და ღვინის კვალდაკვალ ევროკავშირის ბაზარზე შესვლის რეალური პერსპექტივა აქვს.

ევროკავშირში 1 კგ ბიო ჟოლოს საცალო ფასი 100 ევროს აჭარბებს, თუმცა, როცა კენკრის ბაღის გაშენება გადაწყვიტა, გიორგი კორელი, ძირითადად, მაინც ადგილობრივი ბაზრით მოიხიბლა. როგორც ახალგაზრდა ფერმერი ამბობს, ჟოლო საქართველოში საკმაოდ მოთხოვნადი პროდუქტია და ყოვ

მეწარმე წლიურ მოგებაზე მე-4 წლიდან გადის, ხოლო მე-6 წლიდან მიღებული მოგება პლანტაციის გაშენების და მოვლის მთლიან ხარჯებს აჭარბებს

1 კგ - 30 ლარი- ამ ფასად შეგიძლიათ იყიდოთ სატაცური წელს ქართულ საცალო ქსელებში. ცხოვრების დონის გათვალისწინებით, ბოსტნეულს თამამად შეუძლია დელიკატესებს შორის თავისი ადგილი დაიკავოს. თუმცა, როგორც ექსპერტები აცხადებენ, ფასს არც მისი თვისებები ჩამორჩება.

ევროკავშირი სოფლად მცხოვრები მოსახლეობისთვის ახალ საგრანტო პროგრამას იწყებს. ევროპის სამეზობლო პროგრამა სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარებისთვის - ENPARD-ის ფარგლებში დაფინანსებას მიიღებს ის, ვისაც სოფლად აგროწარმოების ალტერნატიული ეკონომიკური საქმი

პაატა მოგელაშვილს ხეხილის ბაღი 20 ჰა-ზე გორის რაიონის სოფელ ვარიანში აქვს გაშენებული. მეურნეობას უკვე რამდენიმე წელია ძმებთან ერთად უძღვება. ბაღი გააახლეს - "სინაფის" და "ჩემპიონის" ვაშლის ნერგები თანამედროვე ჯიშებით - "გრანი სმიტით", "ჯონათი" და "გოლდენ

რუსეთის სამხედრო თეორეტიკოსების მიერ შექმნილ “მომავლის ომის” მოდელს განსაკუთრებული აქტუალობა შესძინა უკრაინის კრიზისმა, რადგან კრემლმა სწორედ აღნიშნული მოდელის გამოყენებით მოახდინა უკრაინის ტერიტორიის ნაწილის ანექსია და შექმნა დესტაბილიზაციის კერები.

„ღვინის პირველი პარტია დანიაში 2006 წელს გავიტანეთ. შემდეგ დანიას ინგლისი, საფრანგეთი, იტალია და შვედეთი დაემატა.

ქალი მეწარმეების ხელშეწყობის მიზნით, ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკი საქართველოში ახალ პროგრამას იწყებს. EUGeorgia.info დაინტერესდა, რამდენად ხელსაყრელია პირობები და რას ფიქრობენ პროგრამასთან დაკავშირებით თავად ქალი მეწარმეები.

banner
banner
banner