-         ბ-ნო ვასილ, კომპანიის საქმიანობაზე შარშანაც გესაუბრეთ და მაშინაც გქონდათ სირთულე მიწის ნაკვეთთან დაკავშირებით. რა შეიცვალა 1 წლის შემდეგ?

პრობლემა არ მოგვარებულა, არაფერი არ შეცვლილა. ოფიციალური პასუხია, რომ ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოები ამის წინააღმდეგნი არიან. ჩემი აზრით, ეს აბსოლიტურად გაურკვეველი მოტივია. საუბარია ნაკვეთზე, რომელიც აქამდე უპატრონოდ იყო მიტოვებული, ხოლო როცა ჩვენ გამოვიჩინეთ მის მიმართ ინტერესი, აღმოჩნდა, რომ ადგილობრივებს სჭირდებათ საძოვრად. არადა, ეს სახნავი მიწაა და მისი საძოვრად გამოყენება დანაშაული იქნებოდა. არაერთხელ ვთქვით, რომ ამ მიწაზე შეგვიძლია ,100-ჯერ მეტი ღირებულება შევქმნათ.

-         როგორც ვიცით, საუბარია ე.წ. საზღვრისპირა რაიონში მდებარე ნაკვეთზე?

დიახ, ის ცხინვალიდან 2 კმ-ში მდებარეობს. თავიდან იქ 80 ჰა მიწის ფართობის ნაკვეთი შევიძინეთ და გვსურდა კიდევ 9 მომიჯნავე ჰა-ს შეძენა. ჩავთვალეთ, რომ კონფლიქტის ზონასთან სიახლოვე პრობლემას არ უნდა წარმოადგენდეს და პირიქით, უფრო დიდი ენთუზიაზმით მივუდექით საქმეს. ამ ნაკვეთზე ვგეგმავდით ვაშლის ბიო ბაღის გაშენებას და ერთწლიანი კულტურების წარმოებას, რომელიც იქნებოდა სერტიფიცირებული, როგორც „ბიო“. ნაწილის გადამუშავება ჩვენს ქარხანაში მოხდებოდა, ნაწილს კი, ალბათ, ექსპორტზე გავიტანდით.

-         როგორც ვიცით, აგარაში, კომპანიის მფლობელობაში არსებული ქარხანა ამ ეტაპზე არ მუშაობს..

ქარხნის მუშაობა შეჩერებულია სხვადასხვა მიზეზის გამო: ბაზარზე კონცენტრატის ფასი ძალიან დაბალი იყო, ნედლეულის ნაკლებობას აქვს ადგილი. ჩვენს ქარხანას დიდი წარმადობა აქვს, მაგრამ ბაზარზე არ არის საკმარისი ნედლეული იმისთვის, რომ ქარხანა სრული დატვირთვით ვამუშაოთ. სწორედ ამიტომ, გვინდოდა საკუთარი დამატებითი სანედლეულო ბაღების გაშენება.

-         თქვენ საუბრობთ ნედლეულის დეფიციტზე მაშინ როცა, ადგილობრივ ფერმერებს ხილის რეალიზაციის პრობლემა აქვთ...

ჩვენ სხვადასხვა კატეგორიის ხილზე ვსაუბრობთ. ჩვენი ქარხანა, ძირითადად, მოიხმარს მეორე და მესამე ხარისხის ხილს, ის ფრეშ მარკეტისთვის განკუთვნილი არ არის. გლეხების უმეტესობა კი, პროდუქციას ფრეშ მარკეტისთვის ინახავს. შესაბამისად, მეორე და მესამე ხარისხის ვაშლი, რომელიც წვენისთვის გამოიყენება, ბაზარზე საკმარისი არ არის. წვენისთვის განკუთვნილი ვაშლი არასდროს არ რჩებოდა გაუყიდავი. მაგრამ გლეხებს ურჩევნიათ, ხელით დაკრეფილი, პირველი ხარისხის ვაშლი სარდაფში შეინახონ. ჩვენ მათთან ბევრი შეხვედრა გავმართეთ და დავუთვალეთ კიდეც, რომ სარდაფებში შენახვის ნაცვლად, ბევრად უღირთ, შელახული ხილი პირდაპირ ჩააბარონ გადასამუშავებლად. ასე ხდება მთელ მსოფლიოში და ეს მიღებული პრაქტიკაა, როცა ხიდან დაკრეფილი ხილის 60-70% ფრეშ მარკეტზე, დანარჩენი კი გადასამუშავებელ ქარხნებში მიდის. ჩვენთან სარდაფები სწორად აღჭურვილი არ არის, გლეხებს ხილი უფუჭდებათ, შემდეგ ხდება მისი 3-4-ჯერ გადარჩევა და საბოლოო ჯამში, გლეხები ზარალდებიან.

-         რომელი ხილით დაინტერესებულია „ჰიპი“ ვაშლის გარდა?

ჩვენი ქარხანა როგორც ბიო, ისე ჩვეულებრივად მოყვანილ პროდუქციას ამუშავებდა. აგარაში ქარხნის მუშაობის პერიოდში დაახლოებით 15 000 ტონა ვაშლს ვამუშავებდით, აქედან 2-3 000 იყო ბიო. გვაინტერესებს, ასევე, ალუბალი, მსხალი, ატამი, გარგარი, მარწყვი, ბროწეული. მაგრამ, როგორც გითხარით, საკმარისი რაოდენობა ჩვენთან არ არის. ინდუსტრიული მასშტაბით ბაზარზე მხოლოდ ვაშლია წარმოდგენილი.

ეს პრობლემა, პირველ რიგში, უკავშირდება ცოდნის დაბალ დონეს. მეორე პრობლემა არსებული კონიუქტურაა, რადგან დღეს არსებული სიტუაცია ამას ხელს არ უწყობს. დიდ მწარმოებელ ქვეყნებში სისტემა სხვანაირად არის აწყობილი - სახელმწიფოს მხარდაჭერა აუცილებელია, რადგან სახელმწიფო დახმარების გარეშე სოფლის მეურნეობა ვერ განვითარდება. ჩვენთან კი, წინაპირობები არ არსებობს იმისთვის, რომ წარმოება გაიზარდოს, რადგან გლეხი რისკებისგან დაცული არ არის.

-         გეგმავს თუ არა „ჰიპი“ ადგილობრივ მეწარმეებთან თანამშრომლობას?

რასაკვირველია, ეს საერთაშორისო პრაქტიკაა. ყველა ნორმალურ ქვეყანაში გადამამუშავებელი მწარმოებელი გლეხთან მჭიდროდ თანამშრომლობს. ჩვენ შეგვიძლია, მათ მივაწოდოთ ცოდნა, ნოუ-ჰაუ, თანამედროვე ტექნოლოგიები. ამის მცდელობა უკვე გვქონდა და გარკვეულ შედეგებს მივაღწიეთ კიდეც. როცა ქარხანა მუშაობდა, ვთანამშრომლობდით მსხვილ მეწარმეებთან, ვასწავლიდით შეწამვლას, რა უნდა გააკეთონ მოსავლის გაუმჯობესებისთვის. გვქონდა ამ პრაქტიკის დანერგვის მცდელობა და სამომავლოდაც ვაპირებთ ამის გაგრძელებას. დიდი ქარხნები ფერმერების გარეშე ვერაფერს გააკეთებენ. თუ მათი მხრიდან მოთხოვნა და ინტერესი იქნება, ჩვენ მზად ვართ, ასეთი თანამშრომლობისთვის, რადგან სხვაგვარად გამართულ ჯაჭვს ვერ ავაწყობთ.

-         შარშან იყო საუბარი კომპანიის საქართველოდან გასვლაზე. რა გეგმები გაქვთ ამ ეტაპზე?

წინ თუ ვერ წავიწიეთ, ალბათ დადგება ეს დროც, მაგრამ ამ ეტაპზე ამაზე არ ვფიქრობთ. პირიქით, გვაქვს გეგმები ახალ ინვესტიციებთან დაკავშირებით, გვსურს კიდევ უფრო გავაფართოვოთ პირველადი წარმოება საქართველოში, შევიძინოთ დამატებით, მიწის ნაკვეთები, ვფიქრობთ დასავლეთში თხილის პლანტაციების გაშენებაზე და ექსპორტზე გატანაზე.

პრობლემების დაწყებამდე კომპანიის წლიური ბრუნვა საქართველოში რამდენიმე მილიონ ევროს აღწევდა, ბოლო 2 წელიწადია კი - ნახევარ მილიონ ლარს არ აღემატება. ბოლო 2 წლის განმავლობაში დაახლოებით 200 000 ევროს ინვესტიცია განვახორციელეთ იმ პირობებში, რომ ჩვენი ქარხანა აგარაში გაჩერებულია. ჩამოვიყვანეთ ახალი ტექნიკა და ა.შ.

-         საქართველო ერთადერთი ქვეყანაა სამხრეთ კავკასიაში, სადაც „ჰიპ“-ს საკუთარი წარმომადგენლობა ჰყავს. როგორ ფიქრობთ, რა პერსპექტივებს გვიხსნის ეს?

საქართველოს, ამ თვალსაზრისით, შეუძლია, ნოუ-ჰაუ-ს ჰაბად გადაიქცეს, რადგან მეზობელ ქვეყნებში ნოუ-ჰაუს გატანას შევძლებდით. ამიერკავკასიაში ბიო ახალ ტექნოლოგიას წარმოადგენს და ამ კუთხით, ვიქნებოდით ლიდერები რეგიონში. ჩვენს კომპანიას დიდი მასშტაბით გაფართოება სურს, საუბარია ათასობით ჰექტარზე ბიო მეურნეობაზე, რაც ამიერკავკასიაში ერთადერთი პრეცედენტი იქნებოდა.

-         თქვენი მოსაზრებით, რა ნაბიჯები უნდა გადადგას სახელმწიფომ ადგილობრივი წარმოების ხელშესაწყობად?

ჩემი აზრით, სახელმწიფო ისეთ კომპანიებს, როგორიც „ჰიპი“-ა, ხელს უნდა უწყობდეს. სოფლის მეურნეობის სფეროს უზარმაზარი პოტენციალი აქვს, ადგილობრივი ბაზარი მზარდია, ადგილობრივი წარმოებისთვის დიდი პოტენციალი არსებობს. გონივრულად თუ შეაფასებენ, მიხვდებიან, რომ ყველანაირად უნდა შეუწყონ ხელი იმ ადამიანებს, რომლებიც ამ სფეროში რაღაცის გაკეთებას ცდილობენ. ეს რაც შეიძლება სწრაფად უნდა გაკეთდეს, რადგან დრო გადის, ჩვენი კონკურენტები წინ მიდიან, ნერგავენ ახალ ტექნოლოგიებს, ჩვენ კი, ამ მიმართულებით, არაფერს არ ვაკეთებთ. ფაქტობრივად, რაც 20 წლის წინ ხდებოდა, დაახლოებით იგივე მდგომარეობაა დღესაც, მცირე პროგრესით. ვფიქრობ, სახელმწიფო ინვესტორებს მეტი ყურადღებით უნდა უსმენდეს, ყველა შანსს ჩაეჭიდოს, რადგან ბევრი არ არის ისეთი ადამიანი, ვინც საქართველოში ინვესტიციის გასაკეთებლად ჩამოდის. თუ პირობებს არ შევუქმნით, წავლენ იმ ქვეყნებში, სადაც ინვესტორს მეტად უფრთხილდებიან.