banner
10 ოქტომბერი 2017 | 08:32 ენერგეტიკა

საქართველოსთვის აქტუალური „ბალკანური“ ენერგოპოლიტიკის მაგალითები

საქართველოსთვის აქტუალური „ბალკანური“ ენერგოპოლიტიკის მაგალითები

ევროპულ ენერგოგაერთიანებაში საქართველოს წევრობის სარგებლისა თუ გამოწვევების განხილვისას, აუცილებელია განვიხილოთ ევროკავშირის იმ არაწევრი ქვეყნების მაგალითები, რომლებიც 2005-2010 წლებიდან მოყოლებული შევიდნენ ამავე ენერგოგაერთიანებაში. ჩვენთვის საინტერესოა ის გზა, რომელიც ამ ქვეყნებმა ენერგოგაერთიანებაში გაწევრიანებიდან დღემდე გაიარეს და, რა თქმა უნდა, იმ სარგებლის შეფასება, რაც ამ ორგანიზაციაში წევრობის შედეგად მიიღეს. მსგავსი ქვეყნების რიცხვი კი არც ისე მცირეა და ეს ჩამონათვალი შემდეგნაირად გამოიყურება:

კონკრეტული საკითხის ქვეშ (ენერგოგაერთიანებაში წევრობის სარგებელი კონკრეტული ქვეყნისთვის) ჩვენ შეგვიძლია მოვახდინოთ საქართველოსა და ცხრილში ჩამოთვლილი ქვეყნების შედარებითი ანალიზი. ამის შესაძლებლობას კი ჩვენს  და ცხრილში ჩამოთვლილი ქვეყნების ენრგოსექტორებს შორის გარკვეული მსგავსებები იძლევა. ამ შედარებითი ანალიზისას ძირითადად ყურადღებას  გავამახვილებთ ელექტროენერგიის, როგორც საბოლოო მოხმარების ენერგოპროდუქტის საკითხებზე. აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ, საქართველოსგან განსხვავებით, უკლებლივ ყველა ზემოთ ჩამოთვლილ ქვეყანას აქვს გეოგრაფიული სიახლოვე ენერგოგაერთიანების დანარჩენ წევრ ქვეყნებთან, რაც ბუნებრივია, ორგანიზაციაში ეფექტური ინტეგრაციის უკეთეს შესაძლებლობას იძლევა.

ალბანეთისთვის, რომელიც 2006 წლიდან ენერგოგაერთიანების წევრია, საქართველოს მსგავსად, ელექტროენერგიის გენერირების ძირითადი წყარო ჰიდროენერგიაა. მაშინ, როდესაც, ელექტროენერგიის მისაღებად საქართველო, ძირითადად ზამთრის პერიოდში, ნაწილობრივ ბუნებრივ აირს იყენებს, ალბანეთში ეს პროცესი ნავთობპროდუქტების გამოყენებით მიიღწევა. თუმცა, აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ ალბანეთის ენერგოგაერთიანების წევრობიდან ხუთიოდე წელში ნავთობპროდუქტებისგან ელექტროენერგიის გენერირება ნულოვან მაჩვენებლამდე დავიდა, რაც ენერგოეფექტურობისა თუ ეკოლოგიური თვალსაზრისით პოზიტიური მოვლენაა, რომელშიც გარკვეული წვლილი ენერგოგაერთიანების ფარგლებში აღებულმა ვალდებულებების შესრულებამ შეიტანა. ქვეყანაში 2006 წლიდან მოყოლებული უმჯობესდება ენერგიის მოხმარების ეფექტურობა და დღემდე იზრდება განახლებადი ენერგიის წყაროების წილი მთლიან მოხმარებულ ენერგორესურსებში. ალბანეთმა მურა ნახშირის წარმოება დიდწილად ჩაანაცვლა ანთრაციტის (მაღალი ხარისხის ქვანახშირი, რომელიც გამოირჩევა ნახშირბადის დაბალი შემცველობით და წვისას არ ხასიათდება მაღალი დაკვამლიანებით) იმპორტით, რომელიც ძირითადად საყოფაცხოვრებო მოხმარებისთვის გამოიყენება. ეს უკანასკნელი ფაქტიც თანხვედრაში მოდის ენერგოგაერთიანების ეკოლოგიურ სტანდარტებთან. 2006 წელთან შედარებით, დღეს ალბანეთში ენერგობაზარი გაცილებით დივერსიფიცირებული და გამჭვირვალეა, თუმცა ქვეყანა აგრძელებს მუშაობას ენერგოგაერთიანების იმ რეგულაციების შესრულებაზე, რომლებიც ელექტროენერგიის შიდა ბაზრის გენერაციის, გადაცემის, განაწილებისა და მიწოდების წესების (მესამე ენერგო პაკეტი-2009/72/EC ) დახვეწას გულისხმობს. ალბანეთი ასევე აუმჯობესებს ტრანსსასაზღვრო ვაჭრობისთვის ქსელზე დაშვების პირობებს (რეგულაცია #714/2009 ), ამ რეგულაციის შესრულება კი საქართველოსთვისაც სავალდებულოა.

    

ბოსნია და ჰერცეგოვინის ენერგოსექტორი, ისევე როგორც მთელი ეკონომიკა, ბოსნიის ომის მძიმე შედეგებს წლების განმავლობაში იმკიდა. საერთაშორისო მხარდაჭერის წყალობით ომის შედეგად განადგურებული ინფრასტრუქტურის აღდგენას დაახლოებით 10  წელი დასჭირდა. ქვეყანაში ელექტროენერგიის მისაღებად გამოიყენება როგორ ჰიდრო, ასევე ქვანახშირის ენერგორესურსები, რომელთა წილობრივი გადანაწილება ელექტროენერგიის გენერირების კუთხით, ბოლო 15 წლის განმავლობაში, დაახლოებით 50-50%-ია, თუმცა ჰიდროენერგიის (განახლებადი ენერგიის წყარო) წილი სტაბილურად მზარდია. ენერგოგაერთიანებაში გაწევრიანების შემდეგ დაიწყო აქტიური ზრუნვა ელექტროენერგიის გენერაციის პროცესის ეკოლოგიურ სტანდარტებზე. ამ კუთხით აღსანიშნავია ქვეყნაში ქვანახშირის თბოელექტროსადგურების გამონაბოლქვის გამწმენდი საშუალებების მოწყობა, თუმცა ამ მიმართულებით ბოსნია და ჰერცეგოვინას მნიშვნელოვანი სამუშაო ჯერ კიდევ წინ აქვს, ამ პროცესის ერთ-ერთი ხელშემწყობი კი ევროკავშირია. ქვეყანას გააჩნია მდიდარი ჰიდრო პოტენციალი ელექტროენერგიის მისაღებად. ამ კუთხითაც მუშაობენ ქვეყნის შესაბამის სახელწიფო სამსახურები, რომლებიც ცდილობენ ენერგეტიკის სფეროში მოიზიდონ საერთაშორისო ინვესტიციები. ამ ქვეყანაში შესაძლებელია ქარის ენერგიის გამოყენებაც, გერმანიის მთავრობის დაკვეთით შესრულებული ერთ-ერთი კვლევის თანახმად ბოსნია და ჰერცეგოვინაში წლიურად შესაძლებელია 2000 მეგავატი ქარის ენერგიის მიღება. აქვე უნდა აღინიშნოს ისიც, რომ გერმანული სახელმწიფო რეკონსტრუქციის ბანკი (Reconstruction Credit Institute) ახორციელებს ინვესტიციებს ბოსნია და ჰერცეგოვინაში ქარის გენერატორების მშენებლობის პროექტებში. მსგავსი პრეცედენტი კი საინტერესოა ჩვენთვის, საქართველოში ქარის ელექტროსადგურებში  ინვესტიციების მოსაზიდად. ქვეყანაში უმჯობესდება ენერგოეფექტურობის ხარისხი, თუმცა, როგორც ენერგოგაერთიანების სამდივნოს ოფიციალურ განცხადებაში ვკითხულობთ,  ამ კუთხით ენერგოგაერთიანების მოთხოვნებთან შესაბამისობის დასაკმაყოფილებლად  საჭიროა დამატებითი სამუშაოები.

ისეთი ევროკავშირის არაწევრი ბალკანური ქვეყნები, როგორებიცაა კოსოვო, მაკედონია, მონტენეგრო, ენერგოგაერთიანებაში გაწევრიანების დღიდან მნიშვნელოვან ძალისხმევას მიმართავენ ამ გაერთიანების რეგულაციების შესრულებისკენ. ინტეგრაციის ნახსენებ გზაზე ამ ქვეყნებს წარმოექმნებათ თითქმის მსგავსი სირთულეები, რომლებიც არასაკმარისი შიდა ფინანსური რესურსების, მემკვიდრეობით მიღებული გაუმართავი ინფრასტრუქტურითა და სხვა მიზეზებითაა გამოწვეული. თუმცა, ყველა მათგანმა მიაღწია გარკვეულ წარმატებას ენერგობაზრის დივერსიფიკაციისა  თუ გამჭვირვალობის, ეკოლოგიური სტანდარტების ნაწილობრივ დაკმაყოფილებისა და ენერგოსტატისტიკის განვითარების  გზაზე. ამ თვალსაზრისით, ამავე ქვეყნების რიგში შეგვიძლია ვიგულისხმოთ ზემოთ განხილული ალბანეთის,  ბოსნია და ჰერცეგოვინის მაგალითებიც, თუმცა განსხვავებული შემთხვევაა სერბეთი, რომელიც მკვეთრად გამოხატული პროევროპული პოლიტიკური ორიენტაციით არ გამოირჩევა.

სერბეთსა და ევროკავშირის ქვეყნებს შორის კოსოვოს დამოუკიდებლობის აღიარებით  გამოწვეული პოლიტიკური უთანხმოების მიუხედავად, ენერგოგაერთიანების რეგულაციები ამ ქვეყნის მიერ ნაწილობრივ სრულდება ან სამომავლო ენერგოპოლიტიკის ნაწილად განიხილება.  ამ ფაქტის დასტურად შეგვიძლია მოვიყვანოთ სერბეთსა და ენერგოგაერთიანებას შორის მიღწეული შეთანხმება, რომლის თანახმადაც სერბეთი 2020 წლისთვის მიზნად ისახავს განახლებადი ენერგორესურსების მოხმარების წილის 27%-მდე გაზრდას, რაც დღევანდელ მოცემულობასთან შედარებით 5 პროცენტიანი ნაზარდი იქნება. ამ იშვიათი პოზიტიური გამონაკლისის გარდა, სერბეთში ძნელად მოიპოვება ევროკავშირის ენერგოსექტორთან ეფექტური ინტერგაციის სხვა მაგალითები. ქვეყანა, რომელშიც ენერგიის გენერაციის პროცესში 70 % ქვანახშირს უკავია, ევროპის კონტინენტზე გამოირჩევა ერთ-ერთი ყველაზე მაღალი ნახშირბადინტენსიური ენერგოსექტორითა და დაბალი ენერგოეფექტურობით. 2016 წლისთვის სერბეთი OECD-ის ქვეყნებთან შედარებით, ერთი ერთეული წარმოებული პროდუქტის მიხედვით, 2.5 -ჯერ მეტ ენერგიას მოიხმარდა. ეს სტატისტიკური ფაქტი კი პირდაპირ მიუთითებს სერბეთის ენერგოსექტორში არსებული ენერგიის გენერაციის, გადაცემის, განაწილებისა თუ საბოლოო მოხმარების ეტაპზე არსებულ დაბალ ეფექტურობაზე. რაც შეეხება ელექტროენერგიის ბაზარს, სერბეთში, ენერგობაზრის ეს სეგმენტი, განსაკუთრებით გენერაციის რგოლი, სახელმწიფოს მიერ არის მონოპოლიზირებული. ჰიდროენერგიის გენერირებას სახელმწიფო მფლობელობაში არსებული კომპანია (Elektroprivreda Srbije) ასრულებს და არც იგეგმება ამ კომპანიის ნაწილობრივი პრივატიზება. ენერგოგაერთიანების რეგულაციების დასაკმაყოფილებლად აუცილებელია სერბეთში გაიზარდოს ადგილობრივი ენერგობაზრის ინტეგრაციის ხარისხი რეგიონის და ასევე ევროპული ქვეყნების ენერგობაზრებთან, თუმცა ეს პროცესი დღემდე მნიშვნელოვანი შეფერხებების ფონზე მიმდინარეობს. სერბეთის ბუნებრივი აირის ბაზრის დივერსიფიცირების დონეც დაბალია. ამ ბაზარზე ძირითადი სუბიექტი სახელწიფო საკუთრებაში არებული კომპანიაა (Srbijagas), რომელიც უკრაინისა და უნგრეთის გავლით რუსული გაზის იმპორტს ახორციელებს. რუსული გაზი კი სერბეთის მიერ მთლიანად მოხმარებული გაზის საშუალოდ 80%-ს შეადგენს. რუსულ გაზზე დამოკიდებულების შემცირების შესაძლებლობა სერბეთს გააჩნია და ეს ალტერნატივა, რეგიონის ქვეყნებთან უფრო ეფექტური ენერგოინფარსტრუქტურის ორგანიზება, ალტერნატიული ბუნებრივი აირის წყაროების მოძიება და ენერგოეფექტურობის გაუმჯობესებაა (სერბეთს ენერგოეფექტურობის გაზრდით ელექტროენერგიის გენერაციისთვის გამოყენებული რესურსების დაახლოებით 30%-ის დაზოგვის შესაძლებლობა აქვს). სამწუხაროდ, ამ კუთხით სერბეთის სახელმწიფო ინტენსიურად არ მუშაობს, ბუნებრივი აირის ბაზრის მონოპოლიზაცია კი კიდევ უფრო უშლის ხელს რუსული გაზის ალტერნატიული წყაროების მოძიებას.     

ევროკავშირი თავის მხრივ ცდილობს ფინანსური მხარდაჭერა აღმოუჩინოს სერბეთს, რათა ამ ქვეყანაში ენერგოეფექტურობის, ბაზრის დივერსიფიცირების და ეკოლოგიური სტანდარტები გაუმჯობესდეს. დღემდე სერბეთის ენერგოსექტორმა დაახლოებით 655 მილიონი ევრო მიიღო სხვადასხვა საერთაშორისო დონორებისგან. გარდა ამისა, შეღავათიანი სესხების კუთხით, სერბეთის ენერგოსექტორში EBRD და „მსოფლიო ბანკი“ არინ წარმოდგენილნი.  ევროკავშირის ქვეყნებისგან სერბეთი ღებულობს ასევე ტექნოლოგიურ მხარდაჭერასაც.

სერბეთის ენერგოსექტორში არსებული პრობლემების ჩამონათვალი გრძელ სიას ადგენს. ამ პრობლემების ნაწილიც კი, რომლიც სტატიაშია აღწერილი, საკმარისია იმის დასანახად, რომ სერბეთი დღემდე ჩამორჩება ენერგოსექტორის ევროპულ და უმეტესი სხვა ბალკანური ქვეყნების სტანდარტებს. ფაქტი კი შემდეგია, სერბეთს ენერგოსექტორის განვითარებისთვის სჭირდება აქტიური თანამშრომლობა რეგიონის და ევროკავშირის ქვეყნებთან და, ასევე, რუსული ენერგოპოლიტიკის წნეხის შემცირება. ენერგოგაერთიანების რეგულაციების ძირითადი მიზანიც კი სწორედ რეგიონალური ენერგობაზრების კონსოლიდაცია და თითოეული წევრი სახელწიფოს ენერგოსექტორის სტანდარტების ამაღლებაა.

ბალკანური ქვეყნების მაგალითზე, საქართველოსთვის საინტერესო იქნება ენერგოგაერთიანებასთან თანამშრომლობის არსებული პრაქტიკის ანალიზი და, შესაძლებლობის შემთხვევაში, ამ გამოცდილების გაზიარება. ენერგოგაერთიანების რეგულაციების შესრულების კუთხით „ბალკანური“ წარმატებული და წარუმატებელი ენერგოპოლიტიკის მაგალითები უხვად მოიპოვება, რომლებიც აუცილებლად უნდა გაითვალისწინოს საქართველოს შესაბამისმა სახელმწიფო სამსახურებმა.  





წაკითხულია
7291
ელ. ფოსტის გაგზავნა

ამავე თემაზე:

ლურჯი მოცვის პლანტაციის გაშენების ფინანსური მოდელი

ლურჯი მოცვის პლანტაციის გაშენების ფინანსური მოდელი

მეწარმე წლიურ მოგებაზე მე-4 წლიდან გადის, ხოლო მე-6 წლიდან მიღებული მოგება პლანტაციის გაშენების და მოვლის მთლიან ხარჯებს აჭარბებს

28 ივნისი 2018 | 07:25 ვრცლად
ENPARD-ის დახმარებით კოოპერატივმა “სოფლის იმედმა” წარმოების ეფექტიანობა გაზარდა

ENPARD-ის დახმარებით კოოპერატივმა “სოფლის იმედმა” წარმოების ეფექტიანობა გაზარდა

კოოპერატივი “სოფლის იმედი” სამეგრელოში, სოფელ უშაფათში 29 ფერმერს აერთიანებს. კოოპერატივის ძირითად საქმიანობას თხილის გადამუშავება და დისტრიბუცია წარმოადგენს. კოოპერატივი 2014 წელს დარეგისტრირდა და იგი ერთ-ერთი პირველი სტატუს მინიჭებული კოოპერატივია სამეგ

21 ივნისი 2018 | 18:17 სოფლის მეურნეობა ვრცლად
ENPARD-ის დახმარებით კოოპერატივმა “ქულბაქმა” წარმოება 40-ჯერ გაზარდა

ENPARD-ის დახმარებით კოოპერატივმა “ქულბაქმა” წარმოება 40-ჯერ გაზარდა

კოოპერატივი “ქულბაქი” ცაგერის რაიონის, სოფელ ქულბაქში არსებული სათევზე მეურნეობაა სადაც ძირითადად კალმახი იწარმოება. კოოპერატივი 2014 წელს შეიქმნა და მასში ხუთი ადგილობრივია გაწევრიანებული. კოოპერატივის ჩამოყალიბებამდე წევრებს თევზაობის სიყვარული აერთიანე

06 ივნისი 2018 | 18:51 ვრცლად
ხულოს მუნიციპალიტეტში 1 მლნ ევრო გრანტის სახით გაიცემა

ხულოს მუნიციპალიტეტში 1 მლნ ევრო გრანტის სახით გაიცემა

სოფლისა და სოფლის მეურნეობის განვითარების ევროპის სამეზობლო პროგრამის (ENPARD) ფარგლებში 4 წლიანი პროექტი „სოფლის განვითარებისა და დივერსიფიკაციის ხელშეწყობა ხულოს მუნიციპალიტეტში“ ხორციელდება.

14 მაისი 2018 | 18:35 სოფლის მეურნეობა ვრცლად

ბლოგი

„კაპიტალი განსაზღვრავს წარმოებით ურთიერთობებს,“ – კარლ მარქსის ამ ზეცნობილი ფრაზით გილოცავთ კაპიტალიზმის კრიტიკოსებს თქვენი კერპის 200 წლის იუბილეს, და მსურს განვავრცო, რომ იდეოლოგიური განსხვავების მიუხედავად, არა თუ ვეთანხმები, მეტიც, მიმაჩნია, რომ სწორედ კაპიტალი უდევს საფუძვლად არა მხოლოდ წარმოებით, არამედ ნებისმიერი სახის ურთიერთობას სოციუმში, რომელიც პროგრესსა და განვითარებაზეა ორიენტირებული.

2019 წლამდე გადადოს საპენსიო რეფორმის დაწყება და მოამზადოს წინაპირობები კონსერვატიული (და არა სოციალურ-ლიბერალური) მოდელის შემოღებისთვის, იმ დათქმით, რომ დაგროვებითი და საბაზისო პენსიების სქემები ყოველთვის ერთმანეთის პარალელურად იარსებებს

40-წუთიანი დამქანცველი ჯანჯღარის შემდეგ, მწვერვალზე სრულიად ახალი, თვალუწვდენელი სივრცე გადაიშალა ჩვენს თვალწინ, როდესაც სოფელ გოგაშენში ამოვაღწიეთ

ახალქალაქს მორიგი დაგეგმილი ტრენინგის ფარგლებში ვესტუმრეთ. ამ ნაყოფიერ მიწაზე მშრომელი ფერმერები ცხოვრობენ. სწორედ აქ მოდის ქართულ ბაზარზე არსებული კარტოფილის, ბოსტნეულისა და მარცვლეულის დიდი ნაწილი. ბოლო პერიოდში ჩვენ მიერ ჩატარებული ტრენინგებიდან ეს შეხვედრა ყველაზე ინტერაქციული აღმოჩნდა. გამაკვირვა მათმა ცხოველმა ინტერესმა სიახლისადმი. ისინი მაქსიმალურად ცდილობდნენ მათთვის საინტერესო საკითხზე მიეღოთ რაც შეიძლება მეტი ინფორმაცია.

გასულ კვირას მაკედონიაში ნაციონალისტურად განწყობილ ადამიანთა ჯგუფი პარლამენტშიშეიჭრა. 200-კაციანი ბრბო, რომელთა შორისნიღბიანი მამაკაცები იყვნენ, სასტიკად გაუსწორდაწამყვანი მაკედონიური ოპოზიციურიპარტიის და ეთნიკური ალბანელების პარტიის ლიდერებს, მათ შორის ქალბატონს. ეს ორი პარტია აპირებდა ახალი უმრავლესობის შექმნას მაკედონიის პარლამენტში, რომლის სპიკერად ეთნიკურად ალბანელი პოლიტიკოსი აირჩიეს. პარლამენტში შეჭრილები, რომლებიც ქვეყნის ყოფილი პრემიერ-მინისტრისმომხრეები იყვნენ, ამ ფაქტის ასეთი სისხლიანი გზით ჩაშლას ცდილობდნენ.

მარტვილის რაიონის გამგებლის მოადგილე ყველაზე ძლიერ ოპონირებას გვიწევდა. მისი პირველივე ქმედება „ჰაკა“-ს ჰგავდა, რომელსაც გააფთრებული ახალზელანდიელი მორაგბეები მოწინააღმდეგე გუნდის მორალურად გასატეხად იყენებენ.

კონფლიქტის დაწყებიდან მეექვსე წელს ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა ჩაურევლობის პოლიტიკა დაარღვია და ასადის რეჟიმის წინააღმდეგ იერიში პირველად 7 აპრილს, გამთენიისას მიიტანა.

ესტონური წარმატებული პოტიკის მაგალითების მოძიება შესაძლებელია თითქმის ნებისმიერ სფეროში, დაწყებული სახელმწიფო მმართველობიდან, დამთავრებული განათლების პოლიტიკით.

უცხო ქვეყნების კანონებისა თუ რეფორმების კოპირება განვითარების ერთი-ერთი პოპულარული და საქართველოშიც ხშირად გამოყენებადი რეცეპტია. ლოგიკა მარტივია - „საჭირო არ არის ველოსიპედის ახლიდან გამოგონება“. თუმცა, ეს მიდგომა ხშირად არ ამართლებს.

ევროკავშირთან სავაჭრო სივრცის გაფართოების შედეგად ყველა მოსალოდნელი დადებით ეფექტი მიიღწევა გრძელვადიან პერიოდში (5-10 წელიწადი), ხოლო ხარჯების გაღება გვიწევს დღეს, რათა შესაბამისობაში მოვიდეთ ევროკავშირის კანონმდებლობასთანდა საბაზრო მოთხოვნებთან. ისედაც დაძაბულ სოციალურ და პოლიტიკურ ფონზე ამან შესაძლოა საფრთხე შეუქმნას რეფორმების წარმატებით განხორციელებას. შესაბამისად, დაახლოების პროცესი უნდა იყოს თანმიმდევრული და პრიორიტეტები გათვლილი ისე, რომ ბიზნესს ჰქონდეს ზრდის სტიმული; ასევე, მნიშვნელოვანია ექსპორტზე ორიენტირებული დარგების კონკურენტუნარიანობის ამაღლება წახალისდეს. მეორე მხრივ, საქართველოში ევროკავშირის სტანდარტების დანერგვა მეწარმეობასა და ზოგადად ქვეყნის საინვესტიციო სივრცეში პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების მოზიდვას და ევროპულ ბაზარზე წვდომას ხელს შეუწყობს. DCFTA-ს სარგებლის სრულად ასათვისებლად, ასევე, აუცილებელია სამუშაო ძალის ბაზრის ცვლილება, რომელიც ამჟამად თავმოყრილია ძირითადად დაბალმწარმოებლურ დარგებში.

მე ძალიან კარგად არ ვიცნობ მაგამედ სარიევს. მაქსიმუმ ორჯერ შევხვედრივარ, პირველად მარნეულში და მეორედ ერთი კვირის წინ გარდაბნის მუნიციპალიტეტში ამჯერადაც ევროკავშირთან სავაჭრო ხელშეკრულების (DCFTA) შესაძლებლობების შესახებ ტრეინინგზე. მაგამედი არც ოლიმპიური ჩემპიონია და მისი ფოტოები არც საჯარო თავშეყრის ადგილებშია გამოფენილი, თუმცა ის რომ საუკეთესო მოქალაქეა, ამ ფაქტს წყალი არ გაუვა!

კეთილდღეობის ეკონომიკის ერთ-ერთი პრინციპია, რომ ზოგიერთ გადასახადს შესაძლოა უკუგავლენა ჰქონდეს ინდივიდების მოტივაციაზე- შექმნან დოვლათი. თუმცა, თუ გადასახადებიდან მიღებული თანხა საკმარისი არ არის ხარისხიანი ინფრასტრუქტურისა და საჯარო სერვისების დასაფინანსებლად, ამანაც შეიძლება დააზარალოს ეკონომიკა.

ინსტიტუტების განვითარებას არა მარტო პროფესიონალების, პოლიტიკური და ეკონომიკური ელიტების სწორად მიმართული შრომა და გადაწყვეტილებები, არამედ მოსახლეობის დამოკიდებულებებისა და ფასეულობების შეცვლაც სჭირდება.

ფერმერებთან ჩვენი შეხვედრის დროს სულიად მოულოდნელად აღმოვაჩინეთ მსმენელებს შორის ორი “თინეიჯერი” ბიჭი; მომავალი ფერმერები მამასთან ერთად გამალებით იწერდნენ პრეზენტაციის დროს მიწოდებულ ყველა ინფორმაციას თაფლის წარმოების არსებული შესაძლებლობების, პრობლემებისა და გამოწვევების შესახებ.

მას შემდეგ, რაც საქართველომ დამოუკიდებლობა მოიპოვა, მთავრობები, პოლიტიკური პარტიები, ექსპერტები, თუ იდეოლოგები გვპირდებიან საქართველოს ეკონომიკურ გაბრწყინებას, რეცეპტად კი ბორჯომის გაყიდვიდან დაწყებული დაბალი გადასახადებით დამთავრებული არაერთ იდეას თუ თეორიას ასახელებენ. ასე გრძელდება 25 წელია და, მართალია, 90-იანი წლების სიდუჭირიდან მოსახლეობის დიდი ნაწილი გამოვიდა, გაბრწყინებამდე ჯერ კიდევ ბევრი გვიკლია.

გუგენჰაიმში აგნეს მარტინმა, MoMA-ს თანამედროვე ხელოვნების ფილიალმა (PS1) ნიუ-იორკში, ჩიკაგოს ხელოვნების ინსტიტუტმა და ჩიკაგოს თანამედროვე ხელოვნების მუზეუმმა კიდევ ერთხელ დამარწმუნა, რომ არ არსებობს გამოხატვის უღირსი საგნები, აღქმები, მოვლენები თუ ამ მოვლენების ინტერპრეტაციები.

სამი წლის წინ ამერიკელმა ჟურნალისტმა ენ ბერნარდმა National Geographic-ისთვის მომზადებულ რეპორტაჟში შემდეგი სიტყვები დაწერა: „თუ დაეცემა დამასკო, დაეცემა სირიაც.“ ომის დაწყებიდან, თითქმის, ექვსი წლის თავზე პრეზიდენტ ბაშარ ალ-ასადის ციტადელად ქცეული სირიის დედაქალაქი გადარჩა, ხოლო ალეპომ, სიდიდით მეორე უძველესმა ქალაქმა და ომამდელი სირიის ბიზნესცენტრმა, დაცემა 2012 წლიდან (სამოქალაქო ომის დაწყებიდან ერთ წელიწადში) დაიწყო, თუმცა, მაინც ბევრს გაუძლო გარდა რუსეთის ავიაიერიშისა.

ციდან ალბათ ყველაზე კარგად ჩანს გერმანული რაციონალიზმი, მიწის და განახლებადი ენერგიიის ათვისება (გუშინ მხოლოდ მიუნხენიდან ფრანკფურტამდე მგზავრობისას 500-ზე მეტი ქარის წისქვილი დავთვალე), ტყის ფართობების და სასოფლო-სამეურნეო სავარგულების ეს რაღაც განსხვავებული სიმეტრიით მონაცვლეობა და, მთლიანობაში, ეს განსხვავებულად დავარცხნილი რელიეფი.

გაძვირებული საიმპორტო ავტომობილების ფასი (გამოწვეული აქციზის ზრდით), სავარაუდოდ, გაახანგრძლივებს საქართველოში არსებული ავტომობილების „ექსპლუატაციის“ ვადას. შესაბამისად, ტექნიკური შემოწმების შემოღების ვადებისა და პირობების გაურკვევლობის პირობებში, შესაძლოა, ტექნიკურად არც ისე სახარბიელო მგომარეობაში მყოფმა ქართულმა ავტოპარკმა გაიხანგრძლივოს მავნე აირებისა და უსიამოვნო ინდუსტრიული ხმების „გამობოლქვის“ პერიოდი.

В шестидесятые годы прошлого века Ферруччо получил от продажи тракторов бόльший доход, чем планировалось, и исполнил свою мечту: поставил в свой гараж новенькую «феррари». Вторая часть этой истории намного интереснее. «Феррари» не оправдала ожиданий Ферруччо. Ферруччо, не раздумывая, явился прямо к Энцо Феррари, чтобы обсудить недостатки машины, он высказал свое мнение и предложил помощь в решении проблем...

გასული საუკუნის სამოციან წლებში ფერუჩომ ტრაქტორების გაყიდვით დაგეგმილზე მეტი შემოსავალი მიიღო და ოცნებაც აისრულა: საკუთარ ფარეხში ახალთახალი «ფერარი» დააყენა. ამ ისტორიის მეორე ნაწილი გაცილებით საინტერესოა.

სადღეგრძელოებზე ჩემმა ბლოგმა იმაზე გაცილებით მეტი ვნებები და კონტრასტული რეაქციები გამოიწვია, ვიდრე ველოდი: მკვეთრად უარყოფითი ძირითადად უფროსი თაობის მხრიდან და მკვეთრად დადებითი ახალგაზრდა და საშუალო ასაკის ხალხის მხრიდან. მკვეთრად უარყოფითი დამოკიდებულების მქონე ადამიანებმა დაიწყეს პირადად ჩემი და ჩემი ქართველობის ლანძღვა კომენტარებში თუ პირად მიმოწერაში, ხოლო მკვეთრად დადებითი დამოკიდებულების მქონე ადამიანებმა -- ჩემი ქება მაღალი მოქალაქეობრივი თვითშეგნების გამო, რამაც გადამაწყვეტინა მეთქვა (ამჯერად უკვე საბოლოოდ), რატომ არ ვეთანხმები არცერთ მხარეს. როცა ვნებები დუღს, როგორც ამბობენ, ჭეშმარიტება ორთქლდება (არა, იმის თქმა არ მინდა, რომ მე ვიცი ჭეშმარიტება).

ბოლო შვიდი წელია ქართულ სუფრაზე არ ვყოფილვარ, სანამ გუშინ ძირითადად ახალგაზრდებისგან შემდგარ ჯგუფთან ერთად არწივის ხეობაში და ხორნაბუჯზე ლაშქრობის შემდეგ ერთ რესტორანში მათთან ერთად არ აღმოვჩნდი. მოკლედ, ამ ადამიანების ასაკმა და განათლებამ მაფიქრებინა, რომ ეს ხალხი არ დალევდა იმ სადღეგრძელოებს, რის გამოც ქართულ სუფრებს გავურბივარ. მოლოდინი არ გამართლდა. ამ სუფრაზეც შეისვა „საქართველოს გაუმარჯოს”, ჩვენი სიყვარულის (იგულისხმება სუფრაზე მსხდომნი), მეგობრობის და ხვალინდელი დღის სადღეგრძელოები. ამ სადღეგრძელოებს გვთავაზობდა ერთ-ერთი ჩვენი თანამოლაშქრე ბიჭი, რომელმაც თქვა მე თამადა არ ვარო, თუმცა ტრადიციული თამადისგან მხოლოდ იმით განსხვავდებოდა, რომ დალევას არ გვაძალებდა.

პანკისი - სტერეოტიპების მსხვერპლი ულამაზესი კუთხე

გამარჯობა, მინდა ეს ბლოგი დავწერო ქართული მატყლის პრობლემაზე და თხრობა დავიწყო ახლო წარულიდან, ასევე გაგაცნოთ მატყლის პრობლემის მოგვარების უელსური მოდელი.

უიმედო და არაინფორმირებული გურულები 6 ივლისს ლანჩხუთის მინუციპალიტეტის სოფელ ჯურუყვეთში ვნახე. არაინფორმირებული ევროინტეგრაციის პროცესებზე, უიმედო თავიანთი სოციალური მდგომარეობით.

აბორტის უფლება ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი პოსტულატია ადამიანის უფლების კონვენციაში. გაეროს CEDAW-ს კომიტეტის დეკლარაციაში წერია: „გაეროს წევრმა ქვეყნებმა ხელი უნდა შეუწყოს ჯანდაცვის სფეროში ქალის მიმართ ყველანარი დისკრიმინაციის აღმოფხვრას, ქალის და კაცის უფლება თანაბრად უნდა იყოს დაცული და ქალებს უნდა ქონდეთ წვდომა ჯანდაცვის სერვისებზე, ოჯახის დაგეგმარების ჩათვლით“.

Brexit -ის მოწინააღმდეგები მოსახლეობას აფრთხილებდნენ უპირატესად ეკონომიკური შედეგების თაობაზე: ბრიტანეთის ფინანსთა სამინისტროს პროგნოზით, Brexit-ის შემდგომ ყოველი ბრიტანული ოჯახი 4300 ფუნტს დაკარგავს წელიწადში 2020 წლისათვის იქნება სავარაუდოდ, 100 მილიარდი ფუნტის ეკონომიკური ზარალი. 950 000 სამუშო ადგილს შეექმნება საფრთხე. პროფესიული გაერთიანებების ვარაუდი უფრო დრამატულია: 4 მილიონი სამუშაო ადგილი საფრთხის ქვეშაა, განსაკუთრებით კი, ექსპორტთან დაკავშირებულ სფეროებში, საავტომობილო და ქიმიურ ინდუსტრიაში. ბევრი ფირმა კონტინენტურ ევროპაში გადავა. შემცირდება პირდაპირი ინვესტიციები.

ბატონი სერგო ქალაქ თელავიდან თან რეალური პიროვნებაა და თან კრებითი სახელია იმ ადამიანებისა, რომლებიც ევროინტეგრაციის მიმართულებით ინფორმაციულ შიმშილს განიცდიან.

გერმანიაში მმართველი კოალიციის პარტიების: CDU -სა და CSU- ს ცალკეული პოლიტიკოსები სკეპტიკურად არიან განწყობილნი, რამდენად გონივრულია საქართველოსთვის ვიზალიბერალიზაციის მინიჭების თაობაზე ევროკომისიის გეგმა. მათ არგუმენტად მოჰყავთ ქართული კრიმინალური დაჯგუფებების მზარდი მასშტაბი და გავლენები ევროპაში, ამასთან, საქართველოს მოქალაქეების მიერ ლტოლვილის სტატუსის ბოროტად გამოყენების ტენდენციად ქცეული ფაქტები. ეს არგუმენტები რეალობაში საფუძველს მოკლებული როდია, მაგრამ სწორედ ამ თემის წამოწევა საქართველოს სახელმწიფოსათვის ეგზისტენციალურად მნიშვნელოვანი საკითხის გადამწყვეტ ფაზაში აღაშფოთებს ქართულ საზოგადოებას:

„სურსათის უვნებლობა ევროკავშირმა რომ არ მოგვთხოვოს, ისე არ უნდა გვქონდეს“? - ეს რეპლიკა მესტიაში ჯერ კიდევ “გაუხურებელი” ტრენინგის მიმდინარეობის დროს ადგილობრივმა ზაზა დევდარიანმა “გვესროლა”.

პილოტმა დაშვება გამოაცხადა. ქვევით თვალი მომჭრა აღმოსავლეთსა და უდაბნოს კლიმატისთვის უჩვეულო სიმწვანემ, რომელიც თელ-ავივის აეროპორტის ზოლამდე მთელი 20 წუთის განმავლობაში არ დასრულებულა. გაოცებამ დროებით გადამავიწყა „აირზენას“ ღარიბული, უგემური მენიუ და ლამაზი, მაგრამ უჟმური და მოძველბიჭო სტიუარდესა. - ყვავის ყველაფერი, - მითხრა სიამაყით გვერდით მჯდომმა შუახნის მამაკაცმა, რომელიც საქართველოდან ისტორიულ სამშობლოში ღრმა ბავშვობაში გადასახლდა.

ცოტა ხნის წინ გავრცელდა ინფორმაცია "ჩერნომორენერგოს" დირექტორის, ასლან ბასარიას განცხადების შესახებ, რომელსაც ენგურჰესის დირექტორის ლევან მებონიაც ადასტურებს და რომლის მიხედვით ენგურჰესის მიერ გამომუშავებული არცერთი კილოვატი ამ ეტაპზე საქართველოს არ მიეწოდება და მთლიანად აფხაზეთს მიაქვს, ხოლო ზამთრისა და გაზაფხულის პერიოდში წაღებული ელექტროენერგიის რაოდენობა გამომუშავებულის 80%-ს შეადგენს.

არავის უკვირს ის ფაქტი, რომ რადიკალური ისლამის წარმომადგენელები მკაცრად აკრიტიკებენ დემოკრატიას, რადგან ის შარიათის სულთან შეუთავსებელ პოლიტიკურ პრაქტიკად, ზნეობრივი გარყვნილებისა და ქაოსის წყაროდ მიაჩნიათ. საკვირველი ისაა, რომ დემოკრატიას რელიგიის სახელით ქრისტიანებიც არ წყალობენ.

გასული წლის ბოლოს საქართველოს გაზმომარაგების გაზრდის საკითხმა არათუ აქტუალურობა შეიძინა, არამედ გადააჭარბა ყველანაირ მოლოდინს და უკვე ერთგვარ მძაფრსიუჟეტიან სერიალად იქცა “გაზპრომის” მთავარ როლში მონაწილეობით.

ქართველ მორწმუნეთა და სასულიერო პირთა გარკვეულ წრეში სიტყვა „ლიბერალიზმი“ ძალიან უარყოფითი რენომეთი სარგებლობს. ჩემი აზრით, ამას სამი უმთავრესი მიზეზი აქვს. პირველი, ესაა რუსული რელიგიური ლიტერატურა, რომლებიც „რომის მესამე იმპერიის“ სულისკვეთების მქონე ავტორების მიერაა დაწერილი, რომლებსაც ყველანაირი ლიბერალური აზრი, რომელიც ეჭვის ქვეშ აყენებს რუსული იმპერიის მართლმადიდებლურ მისიას, თავად მართლმადიდებლობის საწინააღმდეგო ძალად მიაჩნიათ; მეორე, ზოგიერთი ლიბერალის აგრესიული, ანტიეკლესიური პოზიცია, რომელიც სულაც არ გამომდინარეობს კლასიკური პოლიტიკური ლიბერალიზმის ბუნებიდან და აქედან გამომდინარე, თავად ამ ლიბერალის ბრალია და არა ლიბერალიზმის; მესამე, ზოგადად ლიბერალიზმის მოწინააღმდეგენი კარგად არ იცნობენ კლასიკური, პოლიტიკური ლიბერალიზმის ბუნებას.

ახალციხის რაიონში მცხოვრებ ერთ-ერთ მეფუტკრეს, რომელიც ევროპაში ქართული თაფლის ექსპორტისთვის საჭირო მოთხოვნებზე ინფორმაციას ეძებდა, სურსათის ეროვნულ სააგენტოში "ურჩიეს", რომ ევროკავშირში თაფლის შეტანაზე ფუჭ ოცნებას თავი დაანებოს და ცოტა უფრო პრაგმატულ-მიწიერი საქმით დაკავდეს.

ახლო აღმოსავლეთსა და სირიაში შექმნილი ვითარება შედეგია ცივილიზაციურ - რელიგიური კონფლიქტების გაღვივების, რომლებიც ემყარება საუკუნეების მანძილზე ჩამოყალიბებულ ეთნო-რელიგიურ რწმენებს და რომელთა გაღვივება ხდება გლობალური და რეგიონული პროცესების ფონზე.

კოლონიალიზმის ეპოქაში ევროპელები ცდილობდნენ ანდებში ოქროს ქალაქისთვის მიეგნოთ, მაგრამ ელდორადოც და ინკების პაიტიტიც მხოლოდ ლეგენდად დარჩა, ისევე როგორც საყდრისის 5-ათასწლოვანი მაღარო, რომლის შესახებაც უკვე ვეღარაფერს შევიტყობთ.

ხანგრძლივი დავა ე.წ. მოსმენების კანონთან დაკავშირებით დასრულებულია, ვეტოც დაძლეულია და დიდი ძმაც მზადყოფნაშია, რომ მუდამ გვიყუროს, გვისმინოს და განაჩენი გამოიტანოს.

მრავალი ქვეყნის გამოცდილების მიხედვით, სწორედ სადაზღვევო სფეროა ის სეგმენტი, რომელსაც შეუძლია რომ თავისი შემოსავლებიდან საგზაო უსაფრთხოებისთვის დაფინანსება გამოყოს და ეს თანხა ტრანსპარენტულად დახარჯოს გზების კეთილმოწყობასა და საგზაო უსაფრთხოებაზე მიმართულ სხვა კონკრეტულ პროექტებზე.

პირველად გადავწყვიტე ნახევრად პირადული და შეიძლება ცოტა არ იყოს თვითმაამებლური ჩანაწერის გასაჯაროება

უჩა სეთური, ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტის (IDFI) ექსპერტი

"მორიგი ბლეფი" - ასე აფასებდნენ დღეს პროგრამას "აწარმოე საქართველოში"

სტრატეგიულად მნიშნელოვანი გეოგრაფიული მდებარეობის გამო საქართველოს მთელს კავკასიაში და მის ფარგლებს გარეთაც საკვანძო სატრანზიტო ფუნქცია აკისრია. ამის გამო, სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურის და სატრანსპორტო საშუალებების გაუმჯობესება აუცილებელი წინაპირობაა ქვეყნის ეკონომიკური და სოციალური განვითარებისთვის.

ევროპასთან ასოცირების შესახებ შეთანხმებაში განსაკუთრებული ყურადღება ექცევა სატრანსპორტო საშუალებების უსაფრთხოების პირობების დაცვას: ავტომობილის გამართულობას, მძღოლების კვალიფიკაციას და მათ მიერ სამუშაო და დასვენების საათების მკაცრ დაცვას.

ერთხელ ერთმა ჩემმა ნაცნობმა ჟურნალისტმა, რომელიც შარშან კოლუმბიის უნივერსიტეტის ტრენინგზე გავიცანი, სოციალურ ქსელ Twitter-ზე დაწერა, რომ ამერიკის შეერთებული შტატების მადლობელია, რადგან მან, ნეპალელი ემიგრანტების შვილმა, მისი წილი ამერიკული ოცნება უკვე აიხდინა.

ადვოკატირება

"კვლევითი ჟურნალისტიკის და ადვოკატირების ცენტრი" ახორციელებს პროექტს, რომლის ფარგლებშიც ვეხმარებით მცირე და საშუალო ბიზნესს

შეხვედრა საღამოს 6 საათზე , www.eugeorgia.info-ს ოფისში დავნიშნეთ. ჩვენი ჯგუფი პირველად უნდა შეხვედროდა ახალციხის რაიონში, სოფელ ანდრიაწმინდაში მცხოვრებ მეყველეს - გალინა ინასარიძეს და მის შვილს - რუსლანს. თავდაპირველად, შეხვედრის მიზანი ერთმანეთის გაცნობ

რჩეული სტატიები

ამერიკული ლურჯი მოცვი, რომელიც გურიისა და აჭარის მაღალმთიანეთის კლიმატურ პირობებს კარგად შეეგუა, უნიკალური თვისებების გამო მსოფლიო ბაზარზე დიდი მოთხოვნით სარგებლობს. საქართველოში მოყვანილი 12 ტონა ლურჯი მოცვი დიდი ბრიტანეთის ბაზარზე წელს პირველად შევიდ

ევროკავშირის წარმომადგენლებმა საქართველოში თაფლის წარმოების ინდუსტრია შეამოწმეს და მიიჩნიეს, რომ სწორედ თაფლია ის ერთ-ერთი სტრატეგიული პროდუქტი, რომელსაც თხილისა და ღვინის კვალდაკვალ ევროკავშირის ბაზარზე შესვლის რეალური პერსპექტივა აქვს.

ევროკავშირში 1 კგ ბიო ჟოლოს საცალო ფასი 100 ევროს აჭარბებს, თუმცა, როცა კენკრის ბაღის გაშენება გადაწყვიტა, გიორგი კორელი, ძირითადად, მაინც ადგილობრივი ბაზრით მოიხიბლა. როგორც ახალგაზრდა ფერმერი ამბობს, ჟოლო საქართველოში საკმაოდ მოთხოვნადი პროდუქტია და ყოვ

მეწარმე წლიურ მოგებაზე მე-4 წლიდან გადის, ხოლო მე-6 წლიდან მიღებული მოგება პლანტაციის გაშენების და მოვლის მთლიან ხარჯებს აჭარბებს

ევროკავშირი სოფლად მცხოვრები მოსახლეობისთვის ახალ საგრანტო პროგრამას იწყებს. ევროპის სამეზობლო პროგრამა სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარებისთვის - ENPARD-ის ფარგლებში დაფინანსებას მიიღებს ის, ვისაც სოფლად აგროწარმოების ალტერნატიული ეკონომიკური საქმი

1 კგ - 30 ლარი- ამ ფასად შეგიძლიათ იყიდოთ სატაცური წელს ქართულ საცალო ქსელებში. ცხოვრების დონის გათვალისწინებით, ბოსტნეულს თამამად შეუძლია დელიკატესებს შორის თავისი ადგილი დაიკავოს. თუმცა, როგორც ექსპერტები აცხადებენ, ფასს არც მისი თვისებები ჩამორჩება.

პაატა მოგელაშვილს ხეხილის ბაღი 20 ჰა-ზე გორის რაიონის სოფელ ვარიანში აქვს გაშენებული. მეურნეობას უკვე რამდენიმე წელია ძმებთან ერთად უძღვება. ბაღი გააახლეს - "სინაფის" და "ჩემპიონის" ვაშლის ნერგები თანამედროვე ჯიშებით - "გრანი სმიტით", "ჯონათი" და "გოლდენ

რუსეთის სამხედრო თეორეტიკოსების მიერ შექმნილ “მომავლის ომის” მოდელს განსაკუთრებული აქტუალობა შესძინა უკრაინის კრიზისმა, რადგან კრემლმა სწორედ აღნიშნული მოდელის გამოყენებით მოახდინა უკრაინის ტერიტორიის ნაწილის ანექსია და შექმნა დესტაბილიზაციის კერები.

ქალი მეწარმეების ხელშეწყობის მიზნით, ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკი საქართველოში ახალ პროგრამას იწყებს. EUGeorgia.info დაინტერესდა, რამდენად ხელსაყრელია პირობები და რას ფიქრობენ პროგრამასთან დაკავშირებით თავად ქალი მეწარმეები.

„ღვინის პირველი პარტია დანიაში 2006 წელს გავიტანეთ. შემდეგ დანიას ინგლისი, საფრანგეთი, იტალია და შვედეთი დაემატა.

banner
banner
banner