იმისთვის, რომ ქართული სამკურნალო კურორტების მსოფლიო ცნობადობა გაიზარდოს, სახელმწიფო ფულს, პრაქტიკულად არ ხარჯავს

ინფრასტრუქტურა, ცნობადობა და საერთაშორისო კვლევები - სპა/გამაჯანსაღებელი ტურიზმის გამოწვევები

"ტურისტები ევროპის ქვეყნებიდან გამაჯანსაღებელი ტურიზმის მიმართულებით ჯერ არ გვყავს, რადგან მათი ნდობა არ გვაქვს. სამკურნალო და გამაჯანსაღებელი წყლების ბოლო კვლევა ჩატარდა 1961 წელს საბჭოთა კავშირის მიერ, რომელსაც ევროპაში არ ენდობიან. კერძო სექტორმა და სახელმწიფომ ერთად უნდა იმუშაოს, რათა კვლევა დაიდოს ისეთი ორგანიზაციის მიერ, რომელსაც საერთაშორისო დონეზე ექნება ნდობა" - განაცხადა ჩვენთან საუბარშისასტუმროებისა და რესტორნების ფედერაციის თავმჯდომარემ შალვა ალავერდაშვილმა.

სხვადასხვა კურორტებზე არსებული სასტუმროების წარმომადგენლებთან საუბრისას გამოიკვეთა, რომ მათ უმრავლესობას ჯერ კიდევ ინფრასტრუქტურული პრობლემები აფერხებს, ხოლო კურორტების მცირე ნაწილი, რომელთაც ინფრასტრუქტურული პრობლემები მოგვარებული აქვს  პოტენციურ ტურისტებში მათ შესახებ ინფორმაციის ნაკლებობას უჩივის, ამიტომ თავისი შესაძლებლობებიდან გამომდინარე ცდილობს გაზარდოს ნდობა და ცნობადობა. ამ ეტაპზე ქართული სამკურნალო პროფილაქტიკური კურორტების დატვირთვა ძირითადად მეზობელი და პოსტ-საბჭოთა ქვეყნებიდან ჩამოსულ ტურისტებზე მოდის. ევროპის ქვეყნებიდანაც ჩამოდიან, თუმცა შედარებით მცირედი ნაკადი. ქართულ გამაჯანსაღებელ და სპა კურორტებზე მაღალშემოსავლიანი ტურისტების მოზიდვას საერთაშრისო დონის კვლევები მნიშვნელოვნად ხელს შეუწყობდა, თუმცა ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაცია აცხადებს, რომ ასეთი  კვლევები ძვირადღირებული იქნება და პრიორიტეტად ჯერ არ მიუჩნევიათ.

საინტერესოა  ქართული სამკურნალო კურორტების უნიკალური მახასიათებლების შესახებ სახელმწიფოს ჩაუტარებია თუ არა კვლევები, რომლებიც საერთაშორისო დონეზე დაადასტურებდა, თუნდაც ურეკის ქვიშის სამკურნალო თვისებებს. სახელმწიფო ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის უფროსის მოადგილე მედეა ჯანიაშვილი აცხადებს, რომ ახალი კვლევა არ განხორციელებულა ლაბორატორიული კვლევების მაღალი ხარჯის გამო: „ზუსტი ინფორმაცია არ მაქვს რა ხარჯი შეიძლება გაიწიოს“. გარდა ამისა, ჯანიაშვილი ჩვენთან საუბარში აცხადებს„ალბათობა იმისა, რომ სამკურნალო რესურსი თვისებებს შეიცვლიდა ძალიან დაბალია, შესაბამისად მსგავსი კვლევები ალბათ ესე ხშირად არ ტარდება. ამ ეტაპზე, მხოლოდ ფასით ვუწევთ კონკურენციას და მთავარია იმიჯის ნაწილზე ვიმუშაოთ, ინფრასტრუქტურულ ნაწილში ფაქტია, რომ მოვიკოჭლებთ. ბორჯომი ყველაზე მეტად გამართულია და ეს ვიზიტორების რაოდენობაშიც გამოიხატება“.

 არადა,  ჯანმრთელობის ტურიზმი ეს ის სფეროა, რომელიც ამცირებს ტურიზმის სეზონურობას და აგრეთვე ეხმარება ადამიანს ჯანმრთელობის შენარჩუნებასთან დაკავშირებული ხარჯები შეამციროს პრევენციის ან ნაკლები მედიკამენტის მოხმარების გზით.

მსოფლიო სიჯანსაღის ინსტიტუტის (Global Wellness Institute, GWI) 2017 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში ვკითხულობთ, რომ გამაჯანსაღებელი ტურიზმი მთლიანი ეკონომიკური გამოშვების 5%-ს შეადგენს. ხოლო გამაჯანსაღებელი ინდუსტრია ჯანმრთელობისთვის გაწეული ხარჯების ნახევარს წარმოადგენს. განსაკუთრებით გამაჯანსაღებელი ტურიზმი იზრდება მსოფლიო მასშტაბით უფრო სწრაფად ვიდრე ზოგადად ტურიზმი. გამაჯანსაღებელი ტურიზმი ასოცირდება ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული კეთილდღეობის შესანარჩნებლად ან გასაუმჯობესებლად მოგზაურობასთან. GWI-ს შეფასებით, 2015 წელს გამაჯანსაღებელი ტურიზმის ხარჯებმა 563,2 მილიარდი დოლარი შეადგინა, რაც 2013 წელთან შედარებით 6,8%-იანი ზრდაა, მაშინ, როცა ზოგადად ტურიზმზე გაწეული ხარჯები 3,4-ით გაიზარდა იმავე პერიოდში. იმავე ანგარიშის შეფასებით, გამაჯანსაღებელი მიზნით მოგზაური ტურისტები უფრო შეძლებული ფენიდან არიან და უფრო მეტს ხარჯავენ, ვიდრე ჩვეულებრივი ტურისტები. გამაჯანსაღებელი ტურიზმის ხარჯები მთლიანად ტურიზმის ხარჯების 16%-ს წარმოადგენს.

GWI ანგარიში ხაზს უსვამს თერმული და მინერალური წყლების მნიშვნელობას ინდუსტრიის განსავითარებლად მსოფლიო მასშტაბით; ასევე, მომხმარებლების, ინვესტორების და სახელმწიფოს განსაკუთრებული ინტერესის ზრდას ამ მიმართულებების ასათვისებლად, რაც საქართვლოში უხვად მოიპოვება და შესაბამისი ინფრასტრუქტურის განვითარების და სწორი რეკლამირების შემთხვევაში ჩვენს ქვეყანას  შეუძლია თავისი ადგილი დაიკავოს მსოფლიო ბაზარზე.

გამაჯანსაღებელი ტურიზმისადმი ინტერესი და მოთხოვნა განსაკუთრებით იზრდება ევროპის მასშტაბით. გამაჯანსაღებელი ტურიზმი ჯანმრთელობის დაცვის ტურიზმის 2/3-შ შეადგენს. აღსანიშნავია, რომ ევროპის მასშტაბით ჯანმრთელობის ტურიზმმე მოთხოვნა მნიშვნელოვნად არ გაზრდილა მაგრამ შეიცვალა სტრუქტურა და სპა/გამაჯანსაღებელი ტურიზმი უფრო მოთხოვნადი გახდა, ვიდრე სამედიცინო ტურიზმი. მოთხოვნის ამ ცვლილებით საქართველოსაც შეუძლია ისარგებლოს და ევროპელი სპა/გამაჯანსაღებელი ტურისტების ყურადღება მიიქციოს.

მედიცინის აკადემიური დოქტორის თენგიზ ვერულავას შრომაში მოხსენიებულია 102 კურორტი და 182 საკურორტე ადგილი. დღეს კი საქართველოში მხოლოდ რამდენიმე მათგანია ათვისებული. შალვა ალავერდაშვილის შეფასებით გამაჯანსაღებელი ტურიზმის კუთხით საქართველოში ძირითადად ბორჯომი, საირმე და წყალტუბო დომინირებენ.

eugeorgia.info გაესაუბრა სხვადასხვა კურორტების სასტუმროების მენეჯერებს, რათა ტურისტების მოზიდვის კუთხით მათი მდგომარეობა და პრობლემები გამოგვეკვეთა.

ურეკში  სანატორიუმი-სასტუმროს "კოლხიდა"-ს დირექტორი ხატია სარჯველაძე  ამბობს, რომ ფუნქციონირებაში და საერთაშორისო ტურისტების მოზიდვაში მათთვის ნომერ პირველი პრობლემა ინფრასტრუქტურული გაუმართაობაა. "ურეკში ძალიან ბევრი პრობლემაა, ელემენტარულად გზა, წყალი, ბუნებრივი აირის პრობლემა, კანალიზაცია და სკვერებია მოსაწესრიგებელი. ჩვენი სასტუმრო მთელი წლის განმავლობაში ფუნქციონირებს და ბიზნეს კლასს ვემსახურებით, მაგრამ ოთახებს კონდიციონერი არ ყოფნის და კარგად ვერ თბება. კარგი იქნებოდა სახელმწიფოს ეზრუნა ურეკზე. ურეკი გურიასა და ოზურგეთში ერთადერთი შემოსავლის წყაროა, მაგრამ სახელმწიფო შესაბამის ღონისძიებებს არ ატარებს. ზღვის სანაპიროც არ სუფთავდება, ჩვენი სასტუმრო საკუთარ პლაჟზე ზრუნავს, მაგრამ მთელ ზოლს ვერ გავწვდებით. ჩვენი სტუმრები უკმაყოფილონი არიან, რადგან სასტუმროდან ფაქტობრივად ვერსად გადიან - არ არის საფეხმავლო ბილიკები და სკვერები. კლიენტების მხოლოდ 2-3%-ია მუდმივი, რომელთაც ბავშვები ჩამოყავთ სამკურნალოდ და იძულებულები არიან ყოველ წელს გვესტუმრონ მაგნიტური ქვიშისთვის. ბევრი სასტუმრო ყოველწლიურად იყიდება, რადგან  შემოსავლების არქონის გამო ვალდებულებებს ვერ ისტუმრებენ. კარგი იქნებოდა ბიზნესის ხელშეწყობა გრძელვადიანი და შეღავათიანი სესხებით, ინვესტიციების ჩადებით", - საუბრობს სარჯველაძე.

სააქციო საზოგადოება "კურორტ ახტალის" დირექტორი გიორგი უტიაშვილიც ხაზს უსვამს ინფრასტრუქტურულ პრობლემებს: "საბჭოთა კავშირის პერიოდში აშენებული სანატორიუმი და სააბაზანო დღესაც ნორმალურ პირობებში ფუნქციონირებს, თითქმის ყოველ წელს ვარემონტებთ, თუმცა ეს არ არის 3-4 ვარსკვლავიანი სასტუმროს შესაბამისი ინფრასტრუქტურა. ინვესტორები მოდიან და ათვალიერებენ, თუმცა შესაბამისი ნაბიჯები ჯერ არ გადადგმულა. ინფრასტუქტურული პრობლემების მოგვარების შემდეგ უკვე თამამად იქნება შესაძლებელი საერთაშორისო დონეზე ახტალის რეკლამირება. თუ ინვესტიცია ჩაიდება, უცხოელი ტურისტების წილი აუცილებლად გაიზრდება, რასაც თან უნდა ერთვოდეს შესაბამისი სარეკლამო კამპანიაც:

• რომ ახტალის ტალახი მსოფლიოში უნიკალურია და მისი მსგავსი მხოლოდ იტალიაშია
• რომ ეს ტალახი მიწის წიაღიდან ფსევდოვულკანური წარმოშობისაა, სხვა სამკურნალო ტალახები კი ტორფული წარმოშობისაა, რომელნიც იმდენ ელემენტს და მიკროელემენტს არ შეიცავს, რამდენსაც ჩვენი ტალახი.

წყალტუბოსთვის, როგორც ირკვევა, მთავარი გამოწვევა ცნობადობიის ზრდაა, ვიდრე მაღალი ხარისხის მომსახურების გაწევა. სხვადასხვა ქვეყნებში საქართველოს და წყალტუბოს შესახებ საინფორმაციო კამპანიები მოიზიდავს უფრო მეტ ტურისტსს. „ჩვენ ვაწყობთ და ვმასპინძლობთ ინფო და მედია ტურებს. ეს ტურები რუსეთის და ყაზახეთის მიმართულებთ ხორციელდებოდა ძირითადად. იგივე შიეძლება გაკეთდეს ევროპის ქვეყნებისთვისაც. სახელმწიფოს მხრიდან ვერ ვიტყოდი, რომ წყალტუბო პრიორიტეტად ითვლება, სხვა კურორტები უფრო წინა პლანზეა წამოწეული“, - განაცხადა "წყალტუბო პლაზას" კომერციულმა დირექტორმა ლადო ვიბლიანმა. იგი ხაზს უსვამს კურორტის საინტერესო ურბანიზაციას:  "პარკი ძალიან დიდია, რომელიც მოიცავს სპა ცენტრებსაც და მთლიან კურორტს. სპა ცენტრებში არის გამაჯანსაღებელი პროცედურებიც. ამ პროცედურებით, რომ ისარგებლონ უფრო მეტი ტურისტის მოზიდვა შეიძლება სხვადასხვა ქვეყნიდან (ევროპიდან, ისრაელიდან, და სხვა). იგივე სპა მომსახურება რასაც ჩვენ ვუწევთ 3-4-ჯერ იაფია ვიდრე ჩეხეთში. კურორტი რადონის შემცველი წყლით უნიკალურია. მსგავსი წყაროები ჩეხეთშიცაა. წყალი კურნავს 70-მდე დაავადებას. ამის დასადასტურებლად არაერთი მაგალითი გვაქვს, აქ ჩამოსული ყავარჯნიანი ადამიანი შინ დამოუკიდებლად დაბრუნებულა."

ბალნეოლოგიურ კურორტ შოვში "სანსეტ შოვის" მენეჯერი მაია ხოშტარია ამბობს, რომ ცნობადობა შოვის შესახებ ბოლო წელს გაიზარდა, თუკი აქამდე ისრაელიდან ჩამოდიოდნენ, წელს ტურისტები საფრანგეთიდან, გერმანიიდან, რუსეთიდან და საუდის არაბეთიდან ყავდათ. „ევროპიდან შედარებით ნაკლები ტურისტი მოდის. ჩვენი სასტუმრო უცხოელი ტურისტების მოთხოვნებს აკმაყოფილებს, მაგრამ ინფრასტრუქტურული პრობლემები გვაქვს, გზა აქამდე მოსაწესრიგებელი იყო და ეს პრობლემა მოგვარდა. ამ ეტაპზე მეტი ტურისტის მოზიდვისთვის ყველაზე მნიშვნელოვანია მეტი რეკლამირებაა, ჩვენთან მკურნალობის  გარდა, შეგვიძლია ტურისტებს მრავალი მრავალი სალაშქრო ზონა შევთავაზოთ, თუმცა სამწუხაროდ რაჭის ტურისტული პოტენციალი არ არის ათვისებული. ამის მიზეზი მგონია ის, რომ შოვი არ არის ისევე რეკლამირებული, როგორც ყაზბეგი და სვანეთი. თავად სასტუმრო მაქსიმალურად ვცდილობთ თუნდაც სოციალური ქსელებით ცნობადობის ზრდას“, - საუბრობს ხოშტარია.

აბასთუმანში არსებულ მდგომარეობასსასტუმრო „აბასთუმანი რეზიდენსის“ მენეჯერი დიმიტრი გოგილაშვილი  ასე აფასებს: "კურორტი კატასტროფულ მდგომარეობაშია, წყალი არ გვაქვს, ბუნებრივი აირი ეხლა შემოიყვანეს, დენიც არასტაბილურია, სასწრაფოს რომ გამოვიძახებთ საათში ან საათნახევარში შეიძლება მოვიდეს. დამსვენებლების 85% ქართველია, დანარჩენი ნაწილი მოდის რუსეთიდან და ყაზახეთიდან. სხვა ქვეყნებიდან წელს "შემთხვევითად" შემოსული ბევრი ტურისტი გვყავდა, რომლებმაც არ იცოდნენ აბასთუმნის მნიშვნელობა და არც ობსერვატორიის არსებობა. როცა ვეუბნებოდი რომ მსგავსი ჰაერი მხოლოდ შვეიცარიაში და ახალ ზელანდიაშია, ძალიან ინტერესდებოდნენ. ჩვენს კლიენტებს მოსწონთ ბუნებრივი პირობები და წელს ძალიან მაღალი მოთხოვნა იყო დაახლობით 2 თვის განმავლობაში ადგილები არ გვყოფნიდა.“

საერთაშორისო ტურისტებში საქართველოს გამაჯანსაღებელი კურორტების შესახებ ცნობადობის ზრდისათვის სახელმწიფოს მხრიდან განხორციელებულ და დაგეგმილ ღონისძიებებზე ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაცია  ამგვარ ინფორმაციას გვაწვდის:

„ამ ეტაპისთვის ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის მიერ მომზადებულია საქართველოს სპა და გამაჯანსაღებელი ტურიზმის კატალოგი, რომელშიც კურორტებზე არსებული შეთავაზებები სრულად არის წარმოდგენილი. კატალოგი ორ ენოვანია და მისი გავრცელება აქტიურად ხორციელდება, როგორც ქვეყანაში არსებული საინფორმაციო ცენტრების მეშვეობით, ასევე საერთაშორისო გამოფენა-ბაზრობებზე. გარდა ამისა, ადმინისტრაცია აქტიურად მუშაობს კურორტების პოპულარიზაციის მიზნით სხვადასხვა ღონისძიებების განხორციელებაზე, მაგალითად მედია ტურების მოწყობაზე. ჩვენი სამიზნე აუდიტორია ძირითადად მეზობელი, ახლო აღმოსავლეთის ქვეყნებია, რიგ შემთხვევებში აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნებიც.“

„ჩვენი ზომის ქვეყნისთვის უდაოდ დიდი და მრავალფეროვანია ის ბუნებრივი სამკურნალო რესურსი რაც ქვეყანას გააჩნია. თუმცა, რესურსის ტურისტულ შეთავაზებად (პროდუქტად) ფორმირება დიდ ინვესტიციებს მოითხოვს. არაერთი  უწყება მუშაობს ინვესტიციების მოზიდვაზე და მარტივი ნამდვილად არაა სამკუნალო ან სარეაბილიტაციო მიმართულებით დავაინტერესოთ ინვესტორი საინვესტიციო დანახარჯების  საჭირო ოდენობიდან  გამომდინარე“, - განაცხადეს ტურიზმის ეროვნულ ადმინისტრაციაში.

რომელი ქვეყნებიდან ჩამოდიან დასახელებულ კურორტებზე ტურისტები?

ავტორი: მარიამ ლუკაშვილი