კინოკლასტერი: სექტორი პროფესიული კადრებისა და დაფინანსების პრობლემას განიცდის
კინოკლასტერი მთავრობას cash rebate სისტემის დახვეწის საკუთარ ვერსიას სთავაზობს
ქართული კინოკლასტერი კინოინდუსტრიის ხელშეწყობის მიზნით შეიქმნა და ამ დროისთვის 45 წამყვან კომპანიას და კინოწარმოების სფეროს ინდივიდუალურ წარმომადგენელს აერთიანებს. ქართული კინოინდუსტრიის პოპულარიზაცია საზღვარგარეთ, ქართველ და საერთაშორისო კინოპროდიუსერებს შორის კავშირების დამყარება, სექტორის ლობირება მთავრობასთან - ეს არის კლასტერის ძირითადი მისია, რომლის განხორციელებით ის ინდუსტრიის ინტერესების გამომხატველ გაერთიანებად უნდა ჩამოყალიბდეს. გარდა ამისა, კლასტერი შეიმუშავებს საკანონმდებლო და პოლიტიკის ინიციატივებს საგადასახადო, საავტორო უფლებებისა და ინტელექტუალური საკუთრების საკითხებზე. კინოკლასტერის კიდევ ერთი პროირიტეტი ქართული კინოინდუსტრიისთვის კვალიფიციური კადრების მომზადებაა.
კლასტერის მმართველი ბორდის წევრების თქმით, საერთაშორისო კონტაქტების მიმართულებით კონკრეტული შედეგები უკვე არსებობს – გაფორმდა მემორანდუმი ბერლინში არსებულ პლატფორმასთან – Bridging the Dragon, რომელიც ევროპელ და ჩინელ კინომწარმოებლებს ერთმანეთთან აკავშირებს . კლასტერის კიდევ ერთი პარტნიორია International Emerging Film Talent Association (IEFTA), რომელიც კინოინდუსტრიის განვითარების თვალსაზრისით პერსპექტიულ რეგიონებში ახალი ტალანტების აღმოჩენისა და მათი განვითარების ხელშეწყობას უწყობს ხელს.
გარდა ამისა, კინოკლასტერს სურს მთავრობამ საგადასახადო კოდექსში ასახოს კვალიფიციური ხარჯების უკან დაბრუნების (cash rebate) სქემა. დღეს ეს სქემა მხოლოდ სამთავრობო პროგრამა „გადაიღე საქართველოში“ ნაწილია, რომელიც 2016 წლიდან ხორციელდება. პროგრამა უცხოელ პროდუსერებს სთავაზობს, საქართველოში გადაღებული ფილმისა თუ სხვა სახის აუდიო-ვიზუალური პროდუქციის კვალიფიციური ხარჯების 20% უკან დაიბრუნონ. ამასთან, თუ ნამუშევარი ქვეყნის პოპულარიზაციის ელემენტებს შეიცავს, შესაძლებელია, დამატებით კიდევ 2-დან 5%-მდე დაბრუნება. კლასტერი ასევე სთავაზობს მთავრობას შექმნას კვალიფიციური ხარჯების უკან დაბრუნების დამოუკიდებელი სქემა პოსტ-წარმოების სერვისებისთვისაც.
კინოკლასტერის საქმიანობისა და მის წინაშე არსებული პრობლემების შესახებ eugeorgia.info-თან კლასტერის დირექტორი დავით ვაშაძე საუბრობს:
-დაახლოებით ერთი თვის წინ შეხვედრა გვქონდა პროგრამა „გადაიღე საქართველოში” ხელმძღვანელ პირებთან. მათ შევთავაზეთ ჩვენი მოსაზრებები, რაც პროგრამის დახვეწას უკავშირდება. კერძოდ, ცვლილებები უნდა შეეხოს cash rebate სისტემას, კვალიფიციური ხარჯების უკან დაბრუნების და დოკუმენტაციის წარდგენის ვადებს. cash rebate პროექტის ერთ-ერთი ავტორი მეც ვარ. ჩვენი მიზანი იყო შეგვექმნა მაქსიმალურად მოქნილი სისტემა და ეს მაშინ მოვახერხეთ. ის ერთ-ერთი ყველაზე დახვეწილი პროექტია, რადგან ონლაინ ხდება პროექტის წარდგენა, ბიუჯეტირება და ა.შ.
შარშან საქართველოში რამდენიმე დიდი კინოპროექტი განხორციელდა, ამიტომ ბიუჯეტი, რაც კინოგადაღებებისთვის იყო გათვალისწინებული, მთლიანად ამოიწურა და თანხის დამატება წლევანდელი ბიუჯეტიდანაც გახდა საჭირო. რადგან გადაღებებისთვის გათვალისწნებულზე მეტი დაიხარჯა და ბიუჯეტიდან მეტი თანხის დაბრუნება მოუწიათ, მთავრობამ პროექტის დებულებაში ცვლილებების შეტანაზე მუშაობა დაიწყო. ამ ცლილებებით, კვალიფიციური ხარჯების დაბრუნების დრო უნდა გაიზარდოს. აქამდე კვალიფიციური ხარჯების უკან დაბრუნების ვადა 3 თვე იყო. მთავრობას სურს, ის 12 თვემდე გაზარდოს. ჩვენ შევთაზეთ, რომ თანხის დაბრუნება მაქსიმუმ 6-7 თვეში მოხდეს.
კიდევ ერთი ცვლილება აუდიტირებული დოკუმენტაციის წარდგენის ვადებს ეხება. მას შემდეგ, რაც კინოპროექტი პირველ შემოწმებას გაივლის, კომპანიას 2- წლიანი ვადა აქვს, რომ გახარჯოს თანხა და შესაბამისი აუდიტირებული დოკუმენტაცია წარადგინოს. მთავრობას სურს, ეს პერიოდი 1 წლამდე შეამციროს. ჩვენ შევთავაზეთ, თუ კომპანია ერთი წლის შემდეგ გადაღებებს ვერ იწყებს, პროექტი ხელახლა გადამოწმდეს და მოხდეს დადასტურება, რომ გადაღებები დარჩენილ ერთ წელიწადში განხორციელდება.
კინოინდუსტრიამ უკეთესად იცის, უკეთ ფუნქციონირებისთვის რა სჭირდება და იმედია, ჩვენ შენიშვნებს გაითვალისწინებენ. კლასტერი რომ არ ყოფილიყო, დაწერდნენ და მიიღებდნენ კიდევაც ამ ცვლილებებს. შემდეგ აღმოჩნდებოდა, რომ ქართული cash rebate ისეთი რთულია, რომ უცხოელი კინომწარმოებელი ვეღარ სარგებლობს და პროექტი ჩაიშლებოდა. ჩვენი შეთავაზებული ცვლილებები გათვალისწინებული თუ იქნება, ამას კლასტერის დიდ წარმატებად ჩავთვლით.
-რა პრობლემები აქვს საქართველოში კინოწარმოებას ამჟამად?
-კინოკლასტერში ამ ინდუსტრიის ყველა წამყვანი კომპანიაა გაერთიანებული და მათი მთავარი გამოწვევა არის განათლება. არ ვგულისხმობ რეჟისორებს, სცენარისტებს, არამედ, პროდიუსერების ჯგუფს, პროდაქშენ მენეჯერებსა და ტექნიკურ თანამშრომლებს. თბილისში „ფორსაჟი 9”-ის გადასაღებად ე.წ. „სექენდ იუნითი” იყო ჩამოსული, შესაბამისად, აქ ვარსკვლავები არ ჩამოსულან. ამ შემთხვევაშიც კი საქართველოს მოქალაქეები ყველაზე დაბალ პოზიციაზე იყვნენ დასაქმებულები-უმეტესად გზის გადამკეტავებად. მხოლოდ ერთი ქართველი ოპერატორი მუშაობდა მეშვიდე კამერაზე. რატომ მოხდა ასე? იმიტომ, რომ ჩვენ სპეციალისტებს სამწუხაროდ, ჰოლივუდის შესაბამისი განათლება არ აქვთ. ჰოლივუდიდან ძალიან დიდი დაინტერესებაა, მაგრამ ქართველების ცოდნა და გამოცდილება არაა საკმარისი, რომ ისინი მაღალ პოზიციებზე დასაქმდნენ. „ფორსაჟი 9” -ის გადაღებებზე გზის გადამკეტავების ანაზღაურება დღეში 50-60 დოლარი იყო. პროდაქშენ-მენეჯერი ან მისი ასისტენტი საქართველოდან რომ ყოფილიყო, მას დღიურად 500-800 დოლარი შეეძლო მიეღო. აქედან გასაგებია, დასაქმების კუთხით რანდენად კარგი შესაძლებლობა არსებობს. კლასტერი სწორედ ამ მიმართულებით აპირებს მუშაობას.
მსოფლის უმაღლესი დონის, ჰოლივუდურ სკოლასთან და აშშ-ს უმაღლესი დონის უნივერსიტეტებთან გვაქვს უკვე მოლაპარაკებები, რომ სასწავლო კურსები გავაკეთოთ. შესაძლოა, ეს კურსები არა მარტო საქართველოზე, არამედ რეგიონზეც იყოს გათვილი, სადაც ამერიკული კინოწარმოების ცოდნის მიღება იქნება შესაძლებელი. ამის გაკეთება იმისთვის გვინდა, რომ შემდეგში, როცა ჰოლივუდის ჯგუფი შემოვა გადასაღებად, საქართველოს მოქალაქეები უფრო მაღალ პოზიციებზე დასაქმდნენ.
-თქვენი აზრით, რა უნდა გაკეთდეს იმისთვის, რომ კლასტერმა ეფექტურად იმუშაოს?
- კლასტერის ფინანსური უზრუნველყოფა ჩვენი ერთ-ერთი მთავარი ამოცანაა. აქამდე GIZ გვაფინანსებდა. ახლა უკვე კლასტერს დაფინანსება აღარ აქვს. საწევრო შენატანზე ვართ დამოკიდებული, რაც მინიმალურია. თანხა იმისთვისაც არ გვაქვს, რომ ასისტენტი დავიქირავო, რომელსაც სხვადასხვა აქტივობისთვის დავალებებს მივცემ. კინოინდუსტრია უკვე აქტიურია საქართველოში, ამიტომ კლასტერს ძალიან ბევრი სამუშაო აქვს.
ხელს გვიშლის გრანტებზე ხელმისაწვდომობაზე სირთულე. კინოინდუსტრია არის შედარებით ვიწყო სფერო, სადაც სულ რაღაც 500 ადამიანამდეა დასაქმებული, ამიტომ დონორების დაფინანსების მოპოვებისას კონკურენციას ვერ ვუწევთ არასამთავრობო ორგანიზაციებს, ვინც სოციალური თუ განათლების მიმართულებით ათასობით ადამიანზე გათვლილ პროგრამებზე მუშაობენ.
სტატია მომზადებულია ლიეტუვას საგარეო საქმეთა სამინისტროს და „თანამშრომლობის განვითარების და დემოკრატიის ხელშეწყობის ფონდის" ფინანსური მხარდაჭერით.
