ქართული ლურჯი მოცვი დიდ ბრიტანეთში იყიდება
"Vanrik Agro Group"-ი ლურჯი მოცვის პლანტაციას აფართოებს
ამერიკული ლურჯი მოცვი, რომელიც გურიისა და აჭარის მაღალმთიანეთის კლიმატურ პირობებს კარგად შეეგუა, უნიკალური თვისებების გამო მსოფლიო ბაზარზე დიდი მოთხოვნით სარგებლობს. საქართველოში მოყვანილი 12 ტონა ლურჯი მოცვი დიდი ბრიტანეთის ბაზარზე წელს პირველად შევიდა. ამჟამად მისი ექსპორტი რუსეთშიც ხორციელდება. თუ რუსეთში 1 კგ ლურჯი მოცვი 3,5 ევრო ღირს, ევროკავშირის ბაზარზე მისი ფასი 4-დან 10 ევრომდე მერყეობს.
კომპანია "Vanrik Agro Group"-მა ლურჯი მოცვის გაშენება ოზურგეთის რაიონის სოფელ ლაითურში 2012 წლის ბოლოს დაიწყო. პროექტში 5 მლნ დოლარის ინვესტიცია ჩაიდო. ლურჯი მოცვის პლანტაცია ამჟამად 50 ჰექტარზეა გაშენებული. კომპანიის მენეჯმენტი უახლოეს მომავალში მეურნეობის 400 ჰა-მდე გაფართოებას აპირებს.
ქართველი ფერმერები ლურჯი მოცვის მოყვანით USAID-ის კვლევის გაცნობის შემდეგ დაინტერესდნენ. "ამ კვლევაში ეწერა, რომ დასავლეთ საქართველოში კარგი პოტენციალია ლურჯი მოცვის მოსაყვანად. მოცვს მჟავე ნიადაგი სჭირდება, გურიაში კი სწორედ ასეთი ნიადაგია. პირველ ეტაპზე 147 000 ნერგი დავრგეთ. 16 ჯიშის მოცვი გვაქვს გაშენებული და მოსავალს 15 აგვისტომდე ვკრეფთ. ყველა ჯიში სხვადასხვა დროს იძლევა ნაყოფს", - ამბობს "Vanrik Agro Group"-ის ფინანასური მენეჯერი არჩილ პაიჭაძე, - "წელს პირველი მოსავალი ავიღეთ. მოსავლის საცდელი პარტია - 12 ტონა ლურჯი მოცვი დიდი ბრიტანეთის ბაზარზეც შევიტანეთ. საქართველოში მოყვანილი ლურჯი მოცვი განსაკუთრებული გემოთი გამოირჩევა და ევროპის ბაზარზეც დიდი მოწონებით სარგებლობს. მოსავლის უფრო დიდი პარტია - 25 ტონა რუსეთში გავიტანეთ. ჩვენი მთავარი მიზანი ევროკავშირის და აშშ-ს ბაზარზე გასვლაა. ევროკავშირს რუსეთთან შედარებით უფრო მკაცრი მოთხოვნები აქვს. ევროპის ბაზარი ლურჯი მოცვის რომელიმე კონკრეტული ჯიშის, მაგალითად მისტის ერთი ზომისა და კალიბრის მოსავლის მიწოდებას ითხოვს. მომავალში, როცა ჩვენი პლანტაციის მოსავლიანობა გაიზრდება, ამ მოთხოვნას უპრობლემოდ დავაკმაყოფილებთ. რუსეთში კი პროდუქციის "მიქსი" გავგზავნეთ: საექსპორტო პარტიაში სხვადასხვა ჯიშის და სხვადასხვა ზომის მოცვი იყო შერეული. ასეთ პარტიას ევროპის ბაზარი არ მიიღებს. ლურჯ მოცვს ცუდი ფასი არც რუსეთში აქვს. იქ 1 კგ მოცვი 3,5 ევრო ღირს. თუმცა, ამ კენკრის გაყიდვა ევროკავშირის ბაზარზე უფრო ხელსაყრელია: მაისში, როცა ევროპაში მოცვი ჯერ კიდევ არ არის შემოსული, ჩვენთან კი მოსავლის პირველი პარტია იკრიფება, 1კგ ლურჯი მოცვი 10 ევროც ღირს. როცა მოსავალი კარგად შემოდის, მისი ფასი 4-6 ევრომდე ჩამოდის".
"Vanrik Agro Group"-ი ლურჯ მოცვს 200-გრამიან და 4-კილოგრამიან პაკეტებში აფასოებს. ქართულ მიწაზე ადაპტირებული ამერიკული კენკრა ადგილობრივ ბაზარზეც იყიდება. საქართველოში 1კგ ლურჯი მოცვის ფასი 3-დან 9 ლარამდე მერყეობს. "Vanrik Agro Group"-ი ლურჯი მოცვის გადამამუშავებელ საწარმოს აშენებასაც გეგმავს. გადამამუშავებელი ხაზის მოწყობა უკვე დაწყებულია.
როგორც არჩილ პაიჭაძე აცხადებს, მსოფლიოში ლურჯ მოცვზე მოთხოვნა ყოველწლიურად იზრდება და მისი მოყვანა მომგებიანია. "Vanrik Agro Group"-ი მომავალ წელს დაახლოებით 50 ტონამდე მოსავალს ელოდება. პროდუქცია ექსპორტზე ძირითადად ევროკავშირში გავა. ამ მიზნით პოლონურ კომპანიასთან მემორანდუმი უკვე გაფორმდა - საქართველოში მოყვანილი ლურჯი მოცვის ევროპის ქვეყნებში შეტანაზე სწორედ ეს პოლონური კომპანია იზრუნებს.
ლურჯი მოცვი ბუჩქოვანი, კენკროვანი კულტურაა, რომელიც ლურჯი ფერის მრგვალ ნაყოფს ისხამს. ყინვაგამძლეა, უძლებს -20 გრადუს ყინვასაც. ვერ იტანს გვალვას. აუცილებელია მისი მორწყვა. დაავადებების მიმართ მაღალი მდგრადობით ხასიათდება. შეიცავს C ვიტამინს და მთრიმლავ ნივთიერებებს. აქვს ანტიოქსიდური თვისებები. ფართოდ გამოიყენება კულინარიასა და ხალხურ მედიცინაში. მაღალი კვებითი და დიეტური თვისებების გამო ის ფართოდ გავრცელდა მსოფლიოში და მომხმარებელთა დიდ ყურადღებას იმსახურებს. კენკრის ორიგინალური, მომჟავო–მოტკბო გემო მის პოპულარობას კიდევ უფრო ზრდის. მას ხმარობენ როგორც ნედლი, ისე ჩირის სახით.
ლურჯი მოცვის ბუჩქი სიმაღლეში 2 მეტრამდე იზრდება. მას 150–მდე ჯიში აქვს: ლეგასი, ოლეინი, მისტი, ბრიჯიტა, დიუკი, პატრიოტი... ლურჯი მოცვის გაშენებისთვის საჭიროა ტენიანი, მსუბუქი და კარგი დრენაჟის მქონე ნიადაგი. ის კარგად ხარობს მხოლოდ მჟავე ნიადაგებზე, ანუ იმ ნიადაგებზე, რომელიც ჩაის გასაშენებლად არის რეკომენდებული.
ლურჯი მოცვი პირველ მოსავალს დარგვიდან მე-2 წელს იძლევა. 2 წლის ბუჩქიდან საშუალოდ 2კგ–მდე მოსავალი იკრიფება. სრულ მოსავლიანობას მცენარე 5–6 წელში აღწევს. 6 წლის თავზე ერთი ძირი ბუჩქი 5–8 კგ მოსავალს იძლევა. ლურჯი მოცვის სიცოცხლის ხანგრძლივობა 50 წელია.
ამ კენკრის პლანტაციის გაშენება იაფი საქმე არ არის. ლურჯი მოცვის 1ჰა–ზე გაშენებას დაახლოებით 17 000 ლარი სჭირდება. მორწყვისთვის აუცილებელია წვეთოვანი სისტემის გაკეთება, რაც დამატებითი ფინანსური ინვესტიციის განხორციელებას მოითხოვს. სამაგიეროდ, საქმიანობის სწორად დაგეგმვისა და კარგი მენეჯმენტის პირობებში ლურჯი მოცვის პლანტაცია ძალიან მომგებიანია და მას მცირემიწიანი ფერმერებისთვის სერიოზული ეკონომიკური ეფექტის მოტანაც შეუძლია.
გაეროს განვითარების ფონდის ხელშეწყობით, ლურჯი მოცვი აჭარის სამ სადემონსტრაციო ნაკვეთზე მოჰყავთ: შუახევში, ქედასა და ხულოში.
"ჩვენ დიდხანს ვსწავლობდით ამ საკითხს. გვინდოდა მოგვეძებნა სოფლის მეურნეობის ისეთი კულტურა, რომელიც ტრადიციულ, მაგრამ დაბალშემოსავლიან კულტურებთან შედარებით მცირემიწიან ფერმერებს სერიოზულ ეკონომიკურ ეფექტს მოუტანდა. მოცვი სწორედ ასეთი მცენარეა", - ამბობს გაეროს განვითარების ფონდის წარმომადგენელი აჭარაში ლაშა კომახიძე, - "მისი წარმოების ღირებულების ჯაჭვი, მოყვანიდან დაწყებული პროდუქციის რეალიზაციით დამთავრებული, ამის საშუალებას იძლევა. აჭარელ ფერმერს შეუძლია, რომ ცუდი გეოგრაფიული მდებარეობით გამორჩეულ და მძიმე ტექნიკისთვის მიუდგომელ 2000-2200 კვ.მ მიწის ნაკვეთზე (სწორედ ასეთი ფართობის ნაკვეთები აქვს აჭარელ ფერმერთა 90%-ს), საგრძნობი ეკონომიკური ეფექტი ნახოს და იქ, სადაც ადრე 200 ლარის ღირებულების სიმინდის მოსავალს იღებდა, მინიმუმ 7 000 ლარის ღირებულების ლურჯი მოცვის პროდუქცია მოიყვანოს. ბაზარზე მის რეალიზაციას პრობლემა არ ექმნება. ამჟამად ლურჯი მოცვის მიწოდება მოთხოვნას ვერ აკმაყოფილებს. მოცვზე მაღალი მოთხოვნაა ადგილობრივ ბაზარზეც".
კომახიძის თქმით, ახლა ფერმერებს აქვთ საშუალება მათ მიერ მოყვანილი მოცვი "აგროსერვისცენტრის" მაცივარში შეინახონ და შემდეგ ბაზარს მოთხოვნის შესაბამისად მიაწოდონ. "აგროსერვისცენტრს" აჭარაში აქვს -35 გრადუსზე გაყინვის შოკური მაცივარი, -17 გრადუსზე გრძელვადიანი გაყინვისა და შენახვის მაცივარი და მოკლევადიანი შენახვის მაცივარი. გარდა ამისა, სერვისცენტრს აქვს თანამედროვე, უახლესი ტიპის იტალიური საშრობი, რომელიც 340 კგ ნედლ მოცვს 48 საათში აშრობს. მშრალი სახით შესაძლებელია მოცვის ჩაის წარმოება, რომელიც ბევრი სამკურნალო თვისებით გამოირჩევა.
"ევროპელ მყიდველს სჭირდება პროდუქციის მსხვილი რაოდენობები. 2-3 ფერმერს არ აქვს მოსავლის ის რაოდენობა, რომელსაც ევროპული მარკეტები ითხოვენ. ჩვენს სადემონსტრაციო ნაკვეთში 5 ტონა მოცვი მოდის. ეს ძალიან მცირე რაოდენობაა. იმისთვის, რომ ქართულმა ლურჯმა მოცვმა ევროკავშირის ბაზარზე ადგილი დაიმკვიდროს, ფერმერებმა აუცილებლად უნდა გაამსხვილონ მოცვის პლანტაციების ფართობი, ან მოსავლის გასაყიდი პარტიების მოცულობა", - ამბობს ლაშა კომახიძე.
ლურჯი მოცვის ნერგის შეძენა საქართველოშიც არის შესაძლებელი."Vanrik Agro Group"-ს ხელვაჩაურში საკუთარი ფიტოლაბორატორია აქვს, სადაც მიკრო კლონირების მეთოდით ლურჯი მოცვის, ჟოლოს და მაყვლის სხვადასხვა ჯიშები გამოჰყავთ. 1-დან 2-წლამდე ასაკის ლურჯი მოცვის ნერგი 8 ლარი ღირს, 1 წლამდე ასაკისა კი - 5 ლარი.
მანანა ვარდიაშვილი
