ეკონომიკის სამინისტრო მეწარმეების დასახმარებლად EBRD -სა და EIB-თან მოლაპარაკებების დაწყებას უახლოეს მომავალში გეგმავს

მცირე და საშუალო ბიზნესის წარმომადგენლები ახალ რეგულაციებზე ადაპტაციას ბევრ შემთხვევაში საკუთარი ძალებით ვერ ახერხებენ. რამდენიმე საჯარო უწყება ევროპულ ფინანსურ ინსტიტუტებთან ერთად მეწარმეებისთვის ახალი ფინანსური დახმარების იდეას ამუშავებს. ევროოკავშირის მიმდინარე და მოსალოდნელი საგრანტო დახმარების შესახებ eugeorgia.info- ს შეკითხვებს ექსკლუზიურად ეკონომიკის და მდგრადი განვითარების მინისტრის მოადგილემ მიხეილ ჯანელიძემ უპასუხა:

- მცირე და საშუალო ბიზნესის ფინანსებზე ხელმისაწვდომობის გასაზრდელად არის თუ არა დაგეგმილ კონკრეტული აქტივობები?
- მიმდინარეობს მუშაობა ეკონომიკის სამინისტროს, სოფლის მეურნეობის სამინისტროს, სურსათის უვნებლობის ეროვნულ სააგენტოსა და მეწარმეობის განვითარების სააგენტოს შორის, რათა ჩამოვაყალიბოთ ფინანსური მექანიზმი იმ საწარმოებისთვის, რომლებიც სურსათის უვნებლობის კუთხით ახალ მოთხოვნებსა და ტექნიკურ რეგულაციებს დაექვემდებარებიან.

- სურსათის/ცხოველის საკვების უვნებლობის ვეტერინარიისა და მცენარეთა დაცვის კოდექსის მიხედვით ბევრი საწარმო უკვე ექვემდებარება ახალ რეგულაციებზე გადასვლას...
- უკვე ექვემდებარებიან, მაგრამ ჯერ ინსტრუმენტი არ არის. ვისაც განსაკუთრებით ესაჭიროება, რომ თავის საწარმო გადააიარაღოს და რეკომენდაციებს იღებს სურსათის უვნებლობის სამსახურიდან, უკვე ამ რეკომენდაციების საფუძელზე შესაძლებლობა ექნებათ, რომ მოიპოვონ გარკვეული ფინანსური ხელშეწყობა სახელმწიფოს მხრიდან, იქნება ეს გრანტი, იაფფასიანი სუბსიდირებული სესხი თუ სხვა ტიპის დახმარება. ჩვენ ახლა ზუსტად ამ მოდელზე ვმუშაობთ არა მარტო სახელმწიფო უწყებების ფარგლებში, არამედ ფინანსურ ინსტიტუტებთან ერთად. მიკრო საფინანსო ორგანიზაციებთან შეხვედრა გვქონდა, ვაპირებთ ასევე ბანკებთან შეხვედრას და, რა თქმა უნდა, გვინდა შეხვედრა ევროპის რეკონსტრუქციის და განვითარების ბანკთანან (EBRD) და გერმანიის საერთაშორისო თანამშრომლობის საზოგადოებასთანაც (GIZ) გავმართოთ. EBRD გახლავთ ევროკავშირის საგრანტო პროგრამა DCFTA Facility-ის ბენეფიციარი, რომელიც მომავალში განხორციელდება. EBRD და ევროპის საინვესტიციო ბანკი (EIB) ფინანსურ რესურსს კერძო კომერციულ ბანკებს მიაწვდიან, როლებიც თავის მხრივ კერძო სექტორს დაბალპროცენტიან სესხებს შესთავაზებენ.
GIZ-საც აქვს გარკვეული ბიუჯეტი კერძო სექტორის ტექნიკური დახმარებისთვის და გვინდა, რომ ეს ორგანიზაციაც ჩვენს პროგრამაში ჩავრთოთ.

- ანუ შესაძლებელია, რომ შეღავათიანი აგროკრედიტი უფრო დაბალი პროცენტით აიღონ მეწარმეებმა თუ ეს სხვა შეთავაზება იქნება?
- ეს იქნება ახალი პროდუქტი სავარაუდოდ, მე თქვენთან ვმსჯელობ ახლა იდეაზე, რომელიც ჯერ ჩანასახოვან მდგომარეობაშია და გვინდა, რომ ამ მიმართულებით ჩამოვყალიბდეთ. თუმცა ბევრ ფაქტორზეა დამოკიდებული, დახმარების ეს ინსტრუმენტი საბოლოოდ რა სახეს მიიღებს.
მიზანი იქნება ის, რომ ორგანიზაციებს, რომლებსაც დასჭირდებათ გადაიარაღება, თუნდაც HACCP-ის დანერგვა, იაფ რესურსებზე ჰქონდეთ ხელმისაწვდომობა, რომ მათ ახალი მოთხოვნების დაკმაყოფილება შესძლონ.

- მეწარმეებისთვის გრანტების მიცემა რამდენად რეალურია?
- განიხილება გრანტებიც. ეს იმაზე იქნება დამოკიდებული როგორ აეწყობა პროგრამა, რა რესურსები იქნება ამისთვის მობილიზებული და როგორ შევძლებთ ამის განხორციელებას.

- როგორ და რა სქემით მიიღეებს მცირე და საშუალო ბიზნესი დახმარებას ევროკავშირის მიმდინარე საგრანტო პროგრამებიდან?
- ევროკავშირის ეს დახმარებები, რომელიც DCFTA-სა და მცირე და საშუალო ბიზნესის მხარდაჭერის პროგრამის ფარგლებში მოდის, გულისხმობს ორ კომპონენტს. პირველია საბიუჯეტო დახმარება, ხოლო მეორე კი არის ტექნიკური დახმარება კერძო სექტორისთვის, განსაკუთრებით მცირე და საშუალო ბიზნესისთვის, რომელიც ევროპული ორგანიზაციების ევროპის რეკონსტრუციის და განვითარების ბანკის (EBRD) და გერმანიის საერთაშორისო თანამშრომლობის საზოგადოების (GIZ) ხელშეწყობით ხორციელდება.
რეფორმების გატარების სანაცვლოდ საბიუჯეტო დახმარების კუთხით 4 წლის განმავლობაში გარკვეულ თანხას ვიღებთ, რომლებიც მიბმულია ზოგად და კონკრეტულ ღონისძიებებზე. განსაზღვრულია სახელმწიფო ინსტიტუტებმა რა რეფორმები უნდა განახორციელენ, რომ შესაბამისობაში მოვიდნენ ახალ ევროპულ მოთხოვნებთან და ტექნიკურ რეგულაციებთან.
რაც შეეხება, მცირე და საშუალო ბიზნესის ხელშეწყობას, რომელიც EBRD-ს და GIZ-ის დაფინანსებით უნდა მოხდეს, აქ უკვე შემოდის მეწარმეობის განვითარების სააგენტო, რომლის გავლითაც მეწარმეები ტექნიკურ დახმარეებას მიიღებენ.

- კონკრეტულად როგორ ეხმარება მეწარმეობის განვითარების სააგენტო მეწარმეებს, რა იგუსისხმება ტექნიკურ დახმარებაში და ამ ეტაპზე თუ არიან კონკრეტული ბენეფიციარები?
- ეს საკითხები თქვენ შეგიძლიათ უფრო დეტალურად მეწარმეობის განვითარების საგენტოსთან გაარკვიოთ. მე შემიძლია გითხრათ, რომ ამ სააგენტოს 4 ძირითადი მიართულება აქვს. პირველი ეს არის პროგრამის „აწარმოე საქართველოში“ ინდუსტრიული ნაწილი, სადაც საუბარია ქონების გადაცემაზე საქართველოს მთავრობის მხრიდან. მეორე - ბანკის პროცენტის სუბსიდირება, მესამე - სესხის უზრუნველყოფისთვის 50 პროცენტიანი გარანტიის წარდგენა და მეოთხე - ტექნიკური დახმარება.
ტექნიკური დახმარების ფარგლებში სააგენტო მუშაობს თავის ბენეფიციარებთან იმისათვის, რომ ბიზნეს-გეგმები სწორად ჰქონდეთ მომზადებული, მოიძონ პარტნიორები და ბიზნესთან დაკავშირებული აქტივობები სწორად წარმართონ.

- ამ მიზნის მისაღწევად სააგენტო ადგილობრივ რესურსებს თუ უცხოურ ექსპერტიზას იყენებს?
- იყენებენ შიდა რესურსებს და კერძო კომპანიებსაც ქირაობენ, რომლებიც მეწარმეებს კონსულტაციებს აძლევენ. მეწარმეობის განვითარების სააგენტოს მეწარმეებისთვის ტექნიკური დახმარების გასაწევად EBRD-ის რესურსებს იყენებს, რომელსაც აქვს TAM-ის (TurnAround Management Programme)და BAS-ის (Business Advisory Services) პროგრამები, რომელიც მეწარმეებს საკონსულტაციო მომსახურებას უფინანსებს.

- ეს პროგრამები უკვე ხომ დასრულდა? ევროკავშირის დახმარების კოორდინაციის დეპარტამენტის უფროსმა რომან კაკულიამ გვითხრა, რომ ეს პროგრამები დასრულდა? (მიხეილ ჯანელიძესთან ინტერვიუს შემდეგ ამ პროგრამების შესახებ დავაზუსტეთ ინფორმაცია ევროკავშირის დახმარების კოორდინაციის დეპარტამენტის უფროს რომან კაკულიასთან: „ეს პროგრამები დამთავრდა მაგრამ ახლა დაანონსებულ ამ ახალ პროგრამაში (DCTFA Facility) გაგრძელდება იგივე მიმართულებები: კონსულტაციები ბიზნესის წარმომადგენელთათვის და ასევე ბიზნესმენებს შორის კომუნიკაციის გაუმჯობესების ღონისძიებები (კონფერენციები, შეხვედრები და ა.შ)
- მე როგორც ვიცი BAS-ის პროგრამა არ დასრულდა და ხორციელდება შემდეგნაირად. თუ ამ პროგრამაში ჩართულ კომპანიას სჭირდება საკონსულტაციო მომსახურება, მოძებნის საკონსულტაციო კომპანიას და მას უფინანსდება კონსულტაციების სერვისი. ეს ეფექტური მიდგომაა, ავითარებს ორივე მხარეს.

- რა კრიტერიუმები უნდა დააკმაყოფილონ მეწარმეებმა, რომ ამ პროგრამაზე ხელმისაწვდომობა ჰქონდეთ?
- არ ვიცი, მე დეტალებზე ვერ გესაუბრებით. თქვენ შეგიძლიათ მიიღოთ დეტალური ინფორმაცია მეწარმეობის განვითარების სააგენტოსთან, მე შემიძლია ზოგაგდად იმ პროგრამების შესახებ გითხრათ, რომელიც ხორციელდება. მეწარმების განვითარების სააგენტო მუშაობს ექსპორტის ხელშეწყობის კუთხით. კომპანიებს გამოფენებში მონაწილეობაში ეხმარება. რამდენიმე გამოფენა და ევროკავშირის და სხვა სტრატეგიულ ბაზრებზე პარტნიორების მოძიებაა დაგეგმილი. 44.5 მილიონიან პროგრამის ფარგლებში მეწარმეობის განვითარების სააგენტომ თბილისში და რეგიონებში მინიმუნ 150 ექსპორტზე ორიოენტირებული მცირე და საშუალო ზომის საწარმოს ხელშეწყობა უნდა განახორციოლოს. ამ საწარმოებისთვის უნდა იქნას გაწეული ბიზნესის დახმარების სერვისები და ინფორმაციული ტრენინგები. შესაბამისად იმის თაობაზე, ინფორმაცია, თუ რა გაკეთდა, და რა არა, ვინ იყო ბენეფიციარი სააგენტოს ყოველწლიური ანგარიშიდან შეიტყობთ. ეს არის ვალდებულება, რომელიც თუ არ ვცდები მათ 2015 წელს უნდა შეასრულონ. ეს პროცესი ნაწილლობრივ ალბათ უკვე დაწყებულია და დეტალებზე შეგიძლიათ მეწარმეობის განვითარების სააგენტოს მიმართოთ.
ბიზნესის დახმარების სერვისები და ინფორმაციული ტრენინგები ყოველწლიურად გაფართოვდება და ბენეფიციარების რაოდენობა 30%-ით გაიზრდება.


- ქართულ ექსპორტის შესაძლებლობებს დიაგონალური კუმულაცია მნიშვნელოვნად ზრდის. ასოცირების შეთანხმება საშუალებას იძლევა თურქეთიდან შემოტანილი ნედლეული საქართველოში გადამუშავდეს და ექსპორტზე გავიდეს, როგორც ქართული პროდუქტი. როდის მოხდება დიაგონალურ კუმულაციაზე თურქეთთან ხელშეკრულების გაფორმება ?
- ასოცირების შეთანხმების ძალაში შესვლის შემდეგ ჩვენ თურქეთთან გვქონდა შეხვედრა, რომელთანაც გვაქვს სპეციალური ფორმატი - თავისუფალი ვაჭრობის აღმასრულებელი კომიტეტი. ამ შეხვედრაზე გასული წლის ნოემბერში ჩვენ თურქეთს ცვლილების განხორციელება შევთავაზეთ და მათ მოგვაწოდეს თავიანთი დამუშავებული პროექტი, რომელსაც დღეს საქართველოში განიხილავენ შიდა საუწყებო დონეზე, ანუ ჯერჯერობით პროცესი ამას უნდა დაემატოს კიდევ ერთი შესაძლებლობა, რომელიც DCFTA- ით არის მონიჭებული ეს არის pan-Euro-Mediterranean preferential rules of origin ე. წ. „პემის“ კონვენცია (PEM Convention) . ამ კონვენციის წევრ რომელიმე ქვეყანასთან საქართველო თუ გააფორმებს თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმებას, ამ შემთხვევაში ჩვენც გავხდებით „პემის“ წევრი და შესაბამისად, კუმულაცია სხვა ქვეყნებთან ერთად საქართველოსთვისაც იმუშავებს.

ჩვენ 1 სექტემბრიდან ვიწყებთ მოლაპარაკებებს FTA-სთან (Free Trade Agreements) ევროპის თავისუფალი ვაჭრობის ასოციაციასთან და უკვე ამ „პემის“ კონვენციასთან მიერთებას ექნება აზრი. თურქეთთან ერთად ჩვენთან კუმულაციაში შეიძლება ჩაერთოს ნორვეგია, შვეიცარია, ლიხტენშტეინი, ისლანდიადა როგორც ცნობილია, მოლდოვაც უერთდება „პემის“ კონვენციას.

- არიან თუ არა უცხოელი ინვესტორები საქართველოში წარმოების შექმნით დაინტერესებულნი, რომ ამ გზით ევროკავშირის ბაზარზე შევიდნენ? ცნობილია, რომ ჩინელი ინვესტორები იჩენენ ინტერესს.
- არ აქვს მნიშვნელობა მწარმოებელი ვინ არის, ჩინეთიდან თუ ვიეტნამიდან, ამერიკიდან, ევროპიდან, საქართველოდან თუ ნებისმიერი ქვეყნიდან პროდუქცია რომელიც საქართველოში იწარმოება და აკმაყოფილებს წარმოშობის წესებს, ევროკავშირის ბაზარზე საბაჟო გადასახადების გარეშე შევა. საქართველო გეოგრაფიულად ევროოკავშირთან ახლოს არის, ჩვენი შიდა საგადასახო სისტემა მისაღებია. საინვესტიციო გარემო რომელიც ქვეყანაში გვაქვს, იმის საშუალებას იძლევა, რომ საქართველოში ინვესტიციები განხორციელდეს.
საქართველოში არიან ჩინური კომპანიები, რომლებიც საქართველოში აწარმოებენ პროდუქციას, ერთი დიდი ზონა ქუთაისში ფუნქციონირებს და მეორე დიდი პროექტი თბილისის ზღვაზე ვითარდება. არის დიდი ინვესტორი „ჰუალინგ ჯგუფი“ და არიან სახვა ინვესტორებიც, რომლებიც საქართველოში წარმოებით დაინტერესებას გამოხატავენ.

- როგორ განახორციელებთ კომუნიკაციას იმისთის, რომ მეწარმეებმა ასოცირების შეთანხმების პრაქტიკული სარგებელი დაინახონ?
- ერთი ვიდეო რგოლი უკვე მზადდება, ეს იქნება 3 წუთიანი , რომლის ძირითდი შინაარსი არის რა სარგებელი აქვს DCTFA-ს და ასოცირების შეთანხმებას. ამას გარდა, თემატური კლიპეპის დამზადებას ვაპირებთ, რომელშიც იქნება ნაჩვენები ექსპორტის წარმატებული მაგალითები ევროკავშირის ბაზარზე და ევროპული წარმატებული ინვესტიციები საქართველოში.
გარდა ამისა დავდივართ რეგიონებში, ვხვდებით ადგილობრივ ხელისუფლებას და მიზანი გვაქვს, რომ მათთან ავამაღლოთ ცოდნა ამ კუთხით, ასევე ვხვდებით ადგილობრივ ბიზნესს, აკადემიურ სექტორს, ამას გარდა ვცდილობთ, რომ რეგიონულ ტელევიზიებზე გვქონდეს წვდომა, რომ ეს ინფორმაცია მაქსიმალურად გავავრცელოთ. გვაქვს DCFTA-ს საინფორმაციო ვებ-პორტალი, სადაც ქართულ ენაზე არის ყველა ინფორმაცია ამ შეთანხმების შესახებ. თბილისში ასევე თემატური შეხვედრებიც გვაქვს.

ესაუბრა ზურაბ მოდებაძე