კახელ ფერმერთა ნაწილი მოთხოვნადი პროდუქტების შესახებ მუდმივად განახლებადი ინფორმაციის მიწოდებას ითხოვს. მათ სანდო საკონსულტაციო მომსახურება სჭირდებათ, რათა მომგებიანი კულტურების შერჩევა მინიმალური რისკებით შეძლონ. ირკვევა, რომ  ფერმერებისათვის რთულია ნიშური პროდუქტების შესახებ ინფორმაციის მოპოვება. ისინი კარგად არ იცნობენ საკონსულტაციო სამსახურების საქმიანობასაც, რომლებსაც შესაბამისი მომსახურების გაწევა მეტ-ნაკლებად შეუძლიათ.  ხოლო ის ფერმერები, რომლებიც უკვე თავისუფლად ლავირებენ და გადიან საერთაშორისო ბაზრებზეც, უფრო მეტად გადამამუშავებელი წარმოების მნიშვნელობაზე ამახვილებენ ყურადღებას.

ქართველი ფერმერების მიმდინარე აქტივობა, რა თქმა უნდა, საკამრისი არ არის საერთაშორისო სტანდარტების შესაბამისი სურსათის საწარმოებლად, მაგრამ მათთან ინტენსიური შეხვედრებისა და საუბრების შედეგად ირკვევა, რომ  ქართულ სასოფლო-სამეურნეო პროდუქტს ევროპასა თუ სხვა ქვეყნებში თავისი ნიშის დაკავების შესაძლებლობა აქვს, თუმცა ეს მოლოდინები იმ შემთხვევაში გამართლდება, თუ ფერმერები თანმიმდევრულად დანერგავენ  სწორ საწარმოო პრაქტიკას და კვალიფიციურ რჩევებს  გაითვალისწინებენ.  Elva, CNFA და eugeorgia.info-ს მიერ ორგანიზებულ რეგიონულ ტრენინგზე კახეთში ფერმერები აქტიურად იყვნენ ჩართული დისკუსიაში, რის შედეგადაც საინტერესო შეხედულებები გამოიკვეთა.

"გადამამუშავებელი წარმოების არსებობა უმნიშვნელოვანესია პირველადი წარმოების სიცოცხლისუნარიანობისათვის," - აღნიშნავს თელაველი ფერმერი გიორგი გოგიაშვილი. ის შესანიშნავი მაგალითია იმისა, როგორ უნდა განვითარდეს სოფლად მცხოვრები ადამიანი და როგორ მიიღოს არა ერთი სარგებელი სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობიდან. მისი თქმით, საუკეთესო გამოცდილება საკუთარ შეცდომებზე სწავლა გამოდგა, განსაკუთრებით მებაღეობის საქმეში. მან როგორც საკუთარი, ასევე საერთაშორისო გამოცდილების გათვალისწინებით მიაღწია იმას, რომ წელიწადში 400 ტონაზე მეტი ატამი მოჰყავს, ასევე ხურმა და ქლიავი. მისი ხილი ადგილობრივი ბაზრის გარდა, რუსეთსა და უკრაინაში იყიდება. მომავალ სეზონზე კი ბალტიისპირეთის ქვეყნებში გეგმავს შესვლას. წინასწარი  მოლაპარაკებები ბალტიისპირელებთან მხოლოდ ნედლი ატმის მიწოდებას კი არ ითვალისწინებს, არამედ ადგილობრივი გადამამუშავებელი საწარმოს აშენებაც იგეგმება. გიორგი მოხარულია, რომ გასულ წლებში გადამამუშავებელმა საწარმომ "გომი" მისგან ატამი ჩაიბარა. თუმცა ქართული საწარმოები, როგორც ჩანს, კახეთში მოწეულ ხილს ბოლომდე ვერ ითვისებენ.

გიორგი გოგიაშვილის მიერ მოყვანილი ნედლი ხურმა  უკრაინაში იყიდება. მას შეეძლო ხურმის ჩირის გატანა და შედარებით მაღალი შემოსავლების მიღება, თუმცა დაბალ შემოსავალს იმიტომ სჯერდება, რომ ჯერჯერობით საჩირე მეურნეობის შექმნა ფინანსების სიმწირის გამო ვერ შეძლო. "ხურმა ამ ეტაპზე უკვე 10 ჰა-მდე მაქვს, მაგრამ ჩირი ჯერ ვერ გამომყავს ტექნიკური პირობების არარსებობის გამო. ჩემი აზრით, ყველაზე მეტად ფერმერს დაფინანსება მისი მოსავლის ეტიკეტირება-შეფუთვისათვის და სასაწყობე მეურნეობების შექმინსთვის სჭირდება. აუცილებელი არ არის გრანტი, ამას არ ვითხოვთ, დაბალპროცენტიანი სესხები თუკი უფრო მეტად იქნება ხელმისაწვდომი და ინვესტირების საშუალება გვექნება, საჭირო მეურნეობის შექმნას იოლად მოვახერხებ", - ამბობს გოგიაშვილი.  

 

საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის მონაცემებით, 2016 წლის პირველ ნახევარში 27 სამაცივრე მეურნეობა ფუნქციონირებდა, რომელთა უმეტესობა (17) თბილისსა და იმერეთშია. სასაწყობე და სამაცივრე მეურნეობების მოწყობა ფინანსდება სხვადასხვა პროგრამის ფარგლებში. მაგალითად, "შეღავათიანი აგროკრედიტი" და გადამამუშავებელი და შემნახველი საწარმოების თანადაფინანსების პროექტი. (მეურნეობების დაფინანსებასა და არსებულ პრობლემებზე დეტალური ინფორმაციისათვის იხილეთ ბმული). "შეღავათიანი აგროკრედიტის" ფარგლებში კახეთის რეგიონში სულ 9 სასაწყობე და სამაცივრე მეურნეობა დაფინანსდა. მათგან მხოლოდ ერთი სამაცივრე მეურნეობა გურჯაანშია, რომელიც 250 ტონა ხილს იტევს. ეს ციფრები გვიჩვენებს, რომ გარკვეულწილად ფერმერების ხელშეწყობა ხდება. მაგრამ აქტიურ და განვითარებაზე ორიენტირებულ ფერმერებთან მეტი თანამშრომლობა, კოორდინაცია არსებულ მეურნეობებსა და ფერმერებს შორის და სახსრების ეფექტიანი მიმართვა შეამსუბუქებს არსებულ პრობლემებს.

ზურა თათრიშვილი გურჯაანელი მეხილე ფერმერია. ის ამბობს, რომ კლიენტზე ორიენტირებულობა პროდუქციის ხარისხის გაუმჯობესებაში ყველაზე მეტად ეხმარება: "ჩემი მომხმარებლის კმაყოფილება ჩემთვის მნიშვნელოვანია, ყოველთვის ვმუშაობ პროდუქტის ხარისხის გაუმჯობესებაზე. უკმაყოფილო მომხმარებელი ჩემთვის დიდი დარტყმაა და ფინანსურ ზარალზე არანაკლებ მნიშვნელოვანია".

ასევე, აღსანიშნავია მისი დამოკიდებულება და სიყვარული საკუთარი საქმისადმი.  ზურა აცნობიერებს ევროპის და სხვა ქვეყნების ბაზრების მნიშვნელობას და ცდილობს, დროთა განმავლობაში მათ მოთხოვნებთან შესაბამისობაში მოიყვანოს წარმოება. "სტაბილური რეალიზაციისთვის ახალი ბაზრები მნიშვნელოვანია, თუკი ჭარბი პროდუქტი საზღვარგარეთ გავა, მაშინ ადგილობრივ ბაზარზე ფასებიც აღარ დაეცემა. ფერმერისთვის სასურველია  ერთ ბაზარზე დამოკიდებული არ იყოს და უფრო ხელსაყრელი და მაღალმსყიდველუნარიანი ბაზარი აირჩიოს", - აღნიშნავს თათრიშვილი. მისივე თქმით, პოლონეთის თუ სხვა ქვეყნის ბაზარზე შესვლა თვითმიზანი არ არის,  ევროპული სტანდარტის წარმოება ფერმერებს ადგილობრივი მარკეტების დახლზე მოსახვედრადაც დაეხმარება.

ზურა განსაკუთრებით ინტერესით უსმენდა Global G.A.P.-ის (სასოფლო-სამეურნეო წარმოების სანიმუშო პრაქტიკა) შესახებ საკითხებს და პარალელს საკუთარი წარმოების მეთოდებთან ავლებდა. ამ ეტაპზე, ყველა პროცედურის დაცვა მისთვის რთული აღმოჩნდა. თუმცა, სამომავლოდ თავისი წარმოების ევრუპული სტანდარტების შესაბამისად გარდაქმნაზე აქტიურად ფიქრობს. ზურა აცნობიერებს, რომ მხოლოდ მისი აქტიურობა ამ კუთხით არასაკმარისი იქნება და ატმის სხვა მწარმოებელ ფერმერებთან თანამშრომლობის სურვილი აქვს. "თუკი ვითანამშრომლებთ ერთი პროდუქტის მწარმოებლები და ერთად დავიცავთ სტანდარტებს, მაშინ ევროკავშირის მოთხოვნების დაკმაყოფილებასაც ადვილად შევძლებთ. თუკი ჩატარდება მიზანმიმართული ტრენინგი სხვადასხვა კულტურის მწარმოებლებისათვის ცალ-ცალკე, რა პროცედურები უნდა გავიაროთ, მაგალითად, Global G.A.P. -ი რომ დავნერგოთ, ამ იდეას მივესალმებით, ამ კუთხით ფერმერები გავერთიანდებით და სანდო ინფორმაციასა და გამოცდილებას ერთმანეთს გავუზიარებთ", - ამბობს თათარაშვილი.

Global G.A.P.-ის დანერგვით აქტიურად ინტერესდება მაყვლის მწარმოებელ ფერმერთა ჯგუფი. ელისო ღვინიაშვილს გურჯაანის რაიონის სოფელ არაშენდაში  უეკლო მაყვლის ბაღი 2 ჰექტარზე აქვს გაშენებული. უახლოეს ხანში ის თავის წარმოების საერთაშორისო სტანდარტების შესაბამისობაში მოყვანას გეგმავს. წარმოების გაუმჯობესებისა და დარგში არსებული გამოცდილების გასაზიარებლად ღვინიშვილმა და სხვა ფერმერებმა მაყვლის მწარმოებელთა ასოციაცია დააფუძნეს. 

მარიამ ლუკაშვილი