ვაზის 525 ჯიში - ძველი ღვინის ახალი უცნობი სამყარო

"ტერუარების თემა უნდა გამოვიყენოთ - არის მომხმარებელთა კატეგორია, რომელთათვის ქართული აპელასიონებიდან მიღებული უნიკალური ღვინო საინტერესო იქნება, შესაბამისად, მის პოპულარიზაციაზე უნდა ვიზრუნოთ“

ფრანგული ბორდოსა თუ იტალიური კიანტის ჰეგემონია ღვინის საერთაშორისო ბაზრებზე სრულდება: მომხმარებელთა სიყვარულში მათ ე.წ. ახალი სამყაროს ქვეყნები ეცილებიან,რომელთა მჟავე, თუ დასპირტულ ღვინოს 30 წლის წინ მხოლოდ ადგილობრივები სვამდნენ. თუ 1985 წელს ჩილეს, ავსტრალიას, სამხრეთ აფრიკას, აშშ-ს, ახალ ზელანდიასა თუ არგენტინას ერთად ღვინის მსოფლიო ექსპორტში 5%-იც არ ეკავათ, დღეს ერთ მესამედს აკონტროლებენ, ჯამური შემოსავალი კი მილიარდებს ითვლის.რევოლუცია ღვინის ინდუსტრიაში და მარკეტინგის გაკვეთილები საქართველოსთვის:

ყურძნის ჯიში VS ადგილწარმოშობა

ის, რაც ახალი ღვინის სამყაროს ძველისგან გამოარჩევს, ღვინის კლასიფიკაციის მეთოდებია: საფრანგეთი, იტალია, ესპანეთი და სხვა ტრადიციული ევროპული ქვეყნები ღვინის იდენტიფიცირებას გეოგრაფიული წარმოშობის, ე.წ. ტერუარის (აპელასიონის) მიხედვით ახორციელებენ. მათთვის მნიშვნელოვანია კონკრეტულ რეგიონში მიწისა და კლიმატის გავლენა ყურძენზე, ახალი სამყაროს ქვეყნები კი აქცენტს ვაზის ჯიშებსა და მათ კომბინაციაზე აკეთებენ. შესაბამისად, ძველი სამყაროს ღვინოების შემხთვევაში მნიშვნელოვანი ფაქტორი მინერალიზაციაა, ხოლო ახალი სამყაროსთვის - მრავალფეროვნება და ხილის მდიდარი არომატი.

თუ ავსტრალიელ თუ ამერიკელ მეწარმეს შეუძლია თავისი ვენახი სადაც მოესურვება, იქ გააშენოს, ევროპაში, ადგილწარმოშობის ზონებში დეტალურად არის გაწერილი, სად რომელი ჯიშის კულტივაცია შეიძლება, რა სიხშირით, მოვლის მეთოდები, ყურძნის მინიმალური სიმწიფე მოკრეფამდე, მოსავლის მაქსიმალური ოდენობა, ღვინის წარმოების ტექნოლოგია, დაძველების დრო და მუხის კასრების გამოყენებაც კი.

იქიდან გამომდინარე, რომ ტერუარების ფართობი შეზღუდულია, ყურძნის მოსავალი ნაკლებია და ღვინის კომპანიებს ნედლეულის შესყიდვისთვის დიდი არჩევანი არ აქვთ, ეს ყველაფერი კი ღვინის ფასებზეც აისახება. შედეგად, ძველი სამყაროს ღვინოები ახალი სამყაროსთან საფასო კონკურენციას აგებენ.

ამასთან, ღვინის არომატში სპეციფიკური გეოგრაფიული ნიუანსები რომ გაარჩიოს. მყიდველს შესაბამისი ცოდნა უნდა გააჩნდეს, თუმცა, ასეთ მომხმარებელთა რიცხვი ბევრი არ არის, მით უმეტეს ქვეყნებში, სადაც ღვინის წარმოების კულტურა არ გააჩნიათ. უფრო მეტიც: ექსპერტების აზრით, საფრანგეთშიც კი, რომელიც ტერუარების სამშობლოდ ითვლება და მსოფლიოში სიდიდით პირველი ექსპორტიორია, მომხმარებელთა მხოლოდ 3% არჩევს ღვინოს ადგილწარმოშობის მიხედვით, მაშინ, როცა 30% კარგად გათვითცნობიერებულია ჯიშებში.

ახალი სამყაროს ღვინის მარკეტინგი გაცილებით აგრესიული და თვალში მოსახვედრია, მათ შორის, ლოგოებისა და ბოთლის ინოვაციური დიზაინის წყალობით, რაც ღვინის ბრენდინგს აიოლებს. ის საშუალებას აძლევს მწარმოებლებს ზომიერებითა და სისადავით გამორჩეული ევროპული ეტიკეტები დაჩრდილოს.

მკაცრი რეგულაციებისა და ახალი მოთამაშეების გააქტიურების გამო საფრანგეთის ღვინის ინდუსტრია უკვე წლებია, სტაგნაციაშია. ადგილობრივ მწარმოებელთა უდიდესი ნაწილი მსოფლიო ტენდენციებს მაინც ჯიუტად უგულებელყოფს და ტრადიციულ წარმოებას მიყვება, თუმცა, არიან კომპანიები, რომლებიც მარკეტინგული სტრატეგიის შეცვლაზე ფიქრი დაიწყეს, მათ შორის, ლანგედოკ-რუსლინშიც. ეს ჯიშზე ორიენტირებული გარდამავლი რეგიონია, სადაც მწარმოებლებმა საკუთარი ღვინის პოზიციონირება ახალი სამყაროს ბრენდების - Gallo-სა (კალიფორნია) და Yellowtail-ის (ავსტრალია) მიხედვით   გადაწყვიტეს. კონკურენციას დაბალი ფასებით უწევენ, ფრანგი ენოლოგები კი აქტიურად მუშაობენ ღვინისთვის თანამედროვე გემოს მისაცემად. ტერუარისა და სეპაჟის (ჯიშების შერევის) ადაპტაციის მაგალითია Cahors -იც. ცენტრალურ საფრანგეთში მდებარე კომუნაში ღვინოს ძირითადად, მალბეკისგან (ყურძნის ჯიში)აწარმოებენ. არგენტინაში ამ ფრანგული ჯიშისგან ჩამოსხმული ღვინოები დღეს იმდენად მაღალხარისხიანი და მოთხოვნადია, რომ Cahors-ის მწარმოებლებმა მათი პოპულარობა გამოიყენეს და „მალბეკი“ ღვინის ეტიკეტზე გამოსახეს (მანამდე მხოლოდ ტერუარი იყო მითითებული). ნოვაციური მიდგომის შედეგად Cahors-ის ექსპორტი 2010-2011 წლებში 7,9%-ით გაიზარდა.

თუმცა, წარმატების მიღწევა იოლი არ ყოფილა და ყველა ქვეყანამ მსოფლიო ბაზარზე თავის დასამკვიდრებლად თავისი გზა გაიარა.

ჩილე

• სიდიდით მეოთხე ექსპორტიორი (2014 წ.)
• ექსპორტის მოცულობა: 8 მლნ ჰექტოლიტრი (1,4 მლრდ დოლარი)
• ჯიში- 62, აპელასიონი(ადგილწარმოშობა) -86
• საექსპორტო ქვეყნები: დიდი ბრიტანეთი, აშშ, ბრაზილია

გასული საუკუნის 80-იან წლებამდე ჩილეს ღვინოების შესახებ მსოფლიო ღვინის საზოგადოებას წარმოდგენაც კი არ ჰქონდა, ის უხარისხო იყო, მცირე რაოდენობით იწარმოებოდა და მხოლოდ შიდა ბაზარზე იყიდებოდა.

1980 წლის დასაწყისში ქვეყნის ეკონომიკის გახსნამ, ღვინის ინდუსტრიის ლიბერალიზაციამ დარგში რევოლუცია გამოიწვია. ქვეყანაში შევიდნენ ღვინის ცნობილი უცხოური მწარმოებლები (მათ შორის, Miguel Torres), რომლებმაც ხელი შეუწყეს ახალი ტექნოლოგიების დანერგვას ბაზარზე.

მათი დაინტერესება ჩილეს განსაკუთრებულმა კლიმატმა განაპირობა - ატაკამას უდაბნო, წყნარი ოკეანე და ანდები, რომლებიც ქვეყანას ესაზღვრება, ყურძნის წარმოებისთვის ნამდვილი სამოთხეა; ცხელი, მშრალი დღეები და ცივი ღამეები ღვინის მჟავიანობისთვის საუკეთესო პირობაა. ამასთან, ჩილე ერთადერთი ქვეყანაა კვიპროსთან ერთად, სადაც არ დაფიქსირდებულა ვაზის ფილოქსერა, დაავადება, რომელმაც 19 საუკუნეში ევროპის ვენახები, თითქმის, გაანადგურა.

შეიცვალა წარმოების ძველი მეთოდები, მაგალითად, კასრები, რომლებსაც ადგილობრივი ჯიშის ხისგან -   რაულისგან - ამზადებდნენ, ტემპერატურის მაკონტროლებელი უჟანგავი ავზებითა და ფრანგულ-ამერიკული მუხის კასრებით. შეიცვალა მარკეტინგული დიზაინი, ამასთან, ღვინის ტურიზმის განვითარებაზე დაიწყეს ზრუნვა.

მიუხედავად იმისა, რომ უცხოური კომპანიების წილი ჩილეს ღვინის წარმოებაში ძალიან მცირე იყო და არის(2005 წლის მონაცემებით, 12 ათასი ჰა ვენახების ფართობიდან მხოლოდ 50 ჰა-ს ფლობდნენ), სადემონსტრაციო ეფექტი ძალიან დიდი აღმოჩნდა. Miguel Torres-ისა და სხვათა დანერგილი ტექნოლოგიები მისაბაძი მაგალითი გახდა ადგილობრივი ფირმებისთვის. ბაზარზე ადგილის დაკარგვის შიშით, მათ ვენახებისა და წარმოების მოდერნიზება დაიწყეს.

თუმცა, 90-იან წლებამდე რადიკალური ზრდა ექსპორტში არ დაფიქსირებულა,რადგან პროდუქციის ძირითად ნაწილს კვლავ იაფფასიანი ღვინომასალა შეადგენდა, რომელსაც ყველაზე დაბალი საფასო სეგმენტი ეკავა საერთაშორისო ბაზარზე.

მეორე შოკი ჩილეს ღვინის ინდუსტრიამ 90-იან წლებში განიცადა, როდესაც ახალი საერთაშორისო ბრენდები, მათ შორის, ცნობილი Baron Philippe de Rothschild (საფრანგეთი) და Robert Mondavi (აშშ) გამოჩნდნენ. მათ ჩილეში ადგილობრივ მწარმოებლებთან ერთობლივი კომპანიები დააფუძნეს და პრემიუმ-კლასის ღვინის წარმოება გადაწყვიტეს. ამ სეგმენტში ჩილეს ღვინოს ყველაზე მეტად უჭირდა. შედეგმაც არ დააყოვნა: საშუალო საექსპორტო ფასმა ბოთლზე 4,9 დოლარს მიაღწია, მაშინ როცა, მანამდე, მხოლოდ, 1,6 დოლარს შეადგენდა.

ძირითადი წარმატება ქვეყანაში მაღალი ენოლოგიური ხარისხის ყურძნის სახეობების - მერლოს , კაბერნე-სავინიონისა და პინო ნუარის მასობრივმა გაშენებამ გამოიწვია, რომლებმაც ადგილობრივი დაბალხარისხიანი პაისი ჩაანაცვლეს (მაღალხარისხიანი ჯიშის ყურძნის ვენახების ფართობი 1979-2004 წლებში 18 ათასი ჰა-დან 81 ათას ჰა-მდე გაიზარდა, რაც შეეხება პაისს, მისი ფართობი კი 57 ათასი ჰა-დან 17 ათას ჰა-მდე შემცირდა). აღნიშნული ფრანგული ჯიშისგან დამზადებული ღვინოები მსოფლიო ბაზარზე მოთხოვნადია. ჩილეს ღვინოები ხარისხით ფრანგულ ღვინოებს არ ჩამოუვარდებოდა, სამაგიეროდ, გაცილებით იაფი ღირდა, რის გამოც, საერთაშორისო მომხმარებლის გული ადვილად მოიგო.

ჩილეს ღვინის განვითარების მეორე ეტაპზე ამჯერად უკვე ადგილობრივი მწარმოებლების ინიციატივით, პრემიუმ და ულტრა-პრემიუმ სეგმენტის ათვისება დაიწყო. პიონერი კი კომპანია Viña Montes იყო, რომელსაც გაუმართლა. მას ბევრმა მცირე მეწარმემ მიბაძა, რომლებსაც მანამდე არ ჰქონდათ არც სურვილი და არც ფინანსები საკუთარი მეურნეობის გასავითარებლად, შედარებით მცირე ფართობებზე ახალი ვენახების გაშენება და მაღალ საფასო სეგმენტის- ე.წ. ბუტიკური ღვინოების წარმოება დაიწყეს.

უცხოური კომპანიების შემოსვლის დამატებითი ეფექტი იყო დისტრიბუციის ქსელების მისაწვდომობა ძირითად ბაზრებთან და ჩილეს ღვინის იმიჯის გაუმჯობესება: ცოდნის გაღრმავება არა მხოლოდ ყურძნის მოყვანა -წარმოების, არამედ მარკეტინგის მიმართულებითაც განხორციელდა. მცირე და საშუალო კომპანიები მთლიანად ეყრდნობიან უცხოელი იმპორტიორების გამოცდილებას ღვინის ბრენდირებაში.

ადგილობრივი მეწარმეები ახალი ტექნოლოგიებოს ასათვისებლად უკვე აქტიურად იყენებენ უცხოელ კონსულტანტებს, ამასთან, საკუთარ განათლების სისტემასაც ავითარებენ - 1990-2000 წლებში300 ენოლოგი მოამზადეს, მაშინ როცა წინა 80-იან წლებში - მხოლოდ 80- მდე.

ავსტრალია

• სიდიდით მეხუთე ექსპორტიორი (2014 წ.)
• ექსპორტის მოცულობა: 7,3 მლნ ჰექტოლიტრი (1,3 მლრდ დოლარი)
• ჯიში- 201, აპელასიონი -114
• საექსპორტო ქვეყნები:დიდი ბრიტანეთი, ირლანდია, სინგაპური, ახალი ზელანდია, აშშ, კანადა.

ავსტრალიას ღვინის წარმოების 200-წლიანი ისტორიააქვს. პირველი ვენახი ევროპელებმა მე-18 საუკუნის ბოლოს გააშენეს. 1960-იან წლებამდე ავსტრალიური ღვინოების 80% -ს ტკბილი შემაგრებული ღვინო წარმოადგენდა (ღვინო, სადაც დაშვებულია განსაზღვრული რაოდენობით სპირტის შერევა), პროდუქცია, ძირითადად, ადგილობრივ ბაზარზე იყიდებოდა, რომელიც ღვინის მომხმარებელთა სიმცირით გამოირჩეოდა. სულ რაღაც 20 წლის შემდეგ მდგომარეობა შეიცვალა:მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ ევროპელი ემიგრანტების ახალმა ნაკადმა კონტინენტზე ღვინის სმის კულტურა და წარმოების ინოვაციური ტექნოლოგიები შეიტანა, მომხმარებელი, ძირითადად, წითელ მშრალ ღვინოებზე გადაერთო. მსოფლიომ კი ავსტრალიის ღვინოები რეალურად 1984 წლიდან გაიცნო, როდესაც გავლენიანმა ბრიტანელმა ღვინის სპეციალისტებმა ქვეყანა მოინახულეს, ალკოჰოლური სასმელი დააგემოვნეს და საკუთარი შთაბეჭდილებები დანარჩენ სამყაროს გაუზიარეს. ავსტრალიაში მათი ენთუზიაზმი ჯეროვნად დააფასეს და ერთ-ერთი მათგანი, ჰეიზელ მარფი, ლონდონში მარკეტინგის და პრომოციის მენეჯერად დანიშნეს.

ავსტრალიური ღვინის ექსპორტისთვის მაშინ ხელსაყრელი დრო იყო- სტერლინგთან მიმართებაში გაუფასურებულმა ავსტრალიურმა დოლარმა და წითელი ღვინის ჭარბწარმოებამ პროდუქციის გაიაფება გამოიწვია. მთავარი როლი მაინც მსხვილმა ავსტრალიურმა ღვინის კომპანიებმა ითამაშეს: ექსპორტის გამოწვევებისთვის ფეხის ასაწყობად 80-იანი წლების ბოლოს გაერთიანდნენ: მაგ, Orlando გადაეცა მენეჯმენტისთვის Pernod Ricard-ს; Penfolds-მა, Wynns-მა, Tollana-მ და Lindemans-მა შექმნეს ახალი გაერთიანება - Southcorp Group და დიდი ბრიტანეთისა და აშშ-ს ბაზრებზე თავისი ძველი „მოკავშირის“, Philip Morris-ის მეშვეობით შევიდნენ, კომპანიებმა Brown Brothers-მა, Wolf Blass-მა და Rosemountპ-მა კი ურთულესი სარეკლამო შეტევები განახორციელეს ინგლისში. ამ კომპანიებმა შეძლეს შეექმნათ ავსტრალიის პირველი გლობალური ღვინის ბრენდები - Jacob’s Creek, Lindemans Bin და Rosemount Diamond Label. ამასთან, ფაქტობრივად, გზა გაუკაფეს სხვა მცირე მწარმოებლებსაც.

ვენახების ფართობი 1985-1995 წლებში საოცარი სისწრაფით გაიზარდა, აქტიურად დაიწყო პრემიუმ-ჯიშის ყურძნის მოშენება. ყველაზე გავრცელებულია ფრანგული სახეობები - შირაზი, შარდონე და კაბერნე-სავინიონი, იწარმოება მერლო, გრენაში და პინო ნუარიც.

1982 წელს ავსტრალიის ღვინის ექსპორტი მხოლოდ 8 მილიონი ლიტრით (14 მილიონი დოლარი) შემოიფარგლებოდა, 2009 წლისთვის ის მსოფლიოში სიდიდით მეოთხე ექსპორტიორი გახდა და შემოსავლებმა 5 მილიარდ დოლარს მიაღწია.

ავსტრალიური ღვინის წარმატება მთლიანად უკავშირდებოდა სწორ მარკეტინგულ სტრატეგიას - პირველ რიგში, ხარისხიანი პროდუქტი შექმნეს, რომელიც დაბალი ფასის გამო უფრო მეტი მომხმარებლისთვის იყო მისაწვდომი. ღვინის იდენტიფიცირება ხდებოდა ჯიშის მიხედვით და არა რეგიონის, ან ეზოთერული პიროვნების (მწარმოებლის) მეშვეობით. ფართობის სიდიდან გამომდინარე, ავსტრალიაში კლიმატისა და მიწის დიდი ვარიაციაა, ამიტომ ყველანაირ სახეობის და რაოდენობის პროდუქციის წარმოება შეიძლება.

ავსტრალიურმა კომპანიებმა ბევრი იმუშავეს შეფუთვის მიმართულებით, შეეცადნენ, რომ ეტიკეტი ყოფილიყო მაქსიმალურად გასაგები. ამასთან, უნიკალური სტრატეგია შეიმუშავეს - მეწარმე-გამყიდველი: პირველად, მომხმარებლებს შესაძლებლობა მიეცათ, უშუალოდ შეხვედროდნენ ღვინის მწარმოებელს, რომელსაც ჩვეულებრივი ტანსაცმელი ეცვა და რომელიც თან ღვინოს ყიდდა, თან სიამოვნებით ესაუბრებოდა და ეხუმრებოდა.

შედეგად, ავსტრალიური ღვინო ბრენდირებული გახდა (ბოთლებში ფასოვდება), საშუალო და პრემიუმ-სეგმენტში (5-10 დოლარი ბოთლზე) გადაინაცვლა.

ფერმერები ხელისუფლების უყურადღებობაზე ხშირად ჩივიან, თუმცა, მათი პოლიტიკის შედეგია, რომ ავსტრალიაში მიწის გადასახადი კონკურენტ ქვეყნებთან შედარებით დაბალია.

რაც შეეხება ადამიანურ რესურსებს, ავსტრალიაში არსებული ღვინის ორი ეროვნული ცენტრი საყოველთაოდ აღიარებული საგანმანათლებლო და კვლევის ორგანოებია, მათ კურსდამთავრებულებზე კი საერთაშორისო შრომის ბაზარზე დიდი მოთხოვნაა.

სამხრეთ აფრიკა:

• სიდიდით მეექვსე ექსპორტიორი
• ექსპორტის მოცულობა: 4,8 მლნ ჰექტოლიტრი (594 მლნ დოლარი)
• ჯიში- 96, აპელასიონი -104
• საექსპორტო ქვეყნები: დიდი ბრიტანეთი, შვედეთი, გერმანია, ჰოლანდია. აშშ.

სამხრეთ აფრიკა ერთადერთი ქვეყანაა მსოფლიოში, სადაც ზუსტად გეტყვიან როდის და ვინ გააშენა პირველად ვენახი - ეს 1652 წელს მოხდა და ჰოლანდიელ ქირურგს, იანვან რიბეკს უკავშირდება. 350-წლიანი ისტორიის მიუხედავად, სამხრეთ აფრიკის ღვინო მსოფლიო ბაზარზე მხოლოდ 1994 წელს გამოჩნდა, როდესაც აპარტეიდის პერიოდი დასრულდა და დასავლეთმა ახალ დემოკრატიას ბოიკოტი შეუწყვიტა. ნელსონ მანდელათი მოხიბლული საერთაშორისო მომხმარებლები საეჭვო ხარისხის პროდუქციას თავიდან ენთუზიაზმით ყიდულობდნენ, თუმცა, მათმა შემწყნარებლობამ დიდხანს ვერ გასტანა. ნახევარკუნძულელებს მოუწიათ, ეფიქრათ პრობლემებზე, რომლებსაც მანამდე ვერც კი ამჩნევდნენ: ღვინო ხშირად დავირუსებული ვენახისგან მზადდებოდა, მოუმწიფებელი ყურძნის გამოსასმელი ზედმეტად მჟავე გამოდიოდა, ავზები არ გამოირჩეოდა მაღალი ხარისხით, ამასთან, მსოფლიოში მომხმარებელთა გემოვნება მნიშვნელოვნად იყო შეცვლილი.

ათი წელიწადი საკმარისი აღმოჩნდა, სამხრეთ აფრიკელებს მევენახეობისა და ღვინის წარმოების საერთაშორისო გამოცდილება აეთვისებინათ. ეროვნული ღვინის მწარმოებელთა ასოციაცია KWV, რომელსაც აპარტეიდის პირობებში რეგულატორის როლი ეკისრებოდა, კომერციულ საწყისებზე გადავიდა, გაუქმდა ქვოტირების სისტემა, რომელიც ჭარბწარმოების თავიდან ასაცილებლად, ვენახების გაფართოებას კრძალავდა, ისევე, როგორც გარანტირებული მინიმალური ფასები ღვინოზე. სერტიფიცირების პროცესი გამკაცრდა.   ფერმერთა კოოპერატივები კომპანიებად გადაიქცნენ, რომლებსაც აღარ ჰქონდათ საშუალება მარნებსა და მსხვილ მწარმოებლებზე ყურძენი გარანტირებულად ჩაებარებინათ, შესაბამისად, პროდუქციის ხარისხზე ზრუნვამ მოუწიათ.

ექსპორტზე მონოპოლია გაუქმდა, ამიტომ ორ გიგანტს, KWV-სა და Distell-ს მნიშვნელოვანი წილი ყოფილმა კოოპერატივებმა და ბაიერებმა წაართვეს, თუმცა, ისიც აღსანიშნავია, რომ უცხოეთში რეალიზებულ პროდუქციაში Distell ერთ მესამედს მაინც აკონტროლებს. ამ კომპანიის საყოველთაოდ ცნობილმა ბრენდებმა - Nederburg-მა და Fleur du Cap-მა დიდი წვლილი შეიტანა სამხრეთ აფრიკული ღვინის იმიჯის ამაღლებაში. კომპანია საკუთარი ვენახებიდან, ძირითადად, პრემიუმ-სეგმენტის ღვინოს აწარმოებს, თუმცა, საშუალო და შედარებით დაბალ სეგმენტში ღვინოებს მარნებისგან იღებს.

ტექნოლოგიების ათვისებაზე რთული სამხრეთ აფრიკელი მეწარმეებისთვის სტრატეგიის განსაზღვრა აღმოჩნდა - ექსპორტზე გასატანად როგორი ტიპის ღვინო ეწარმოებინათ.

იმ დროისთვის ავსტრალიური ღვინოები, რომლებიც შედარებით ტკბილი და ხილის არომატით გაჯერებული იყო, ბრიტანეთის ბაზარზე დიდი პოპულარობით სარგებლობდა. ახალგაზრდა თაობა მიიჩნევდა, რომ საჭირო იყო თანამედროვე ტენდენციებისთვის ფეხი აეწყოთ, მაშინ, როცა ძველი მეღვინეები ტრადიციის დაცვის აუცილებლობას ხედავდნენ, თუმცა, მათთვის ხშირად ეს ტრადიციები ასოცირდებოდა ძლიერ, ზედმეტად მაღალმჟავიან წითელ ღვინოსთან, რომელიც დიდხანს ინახებოდა საეჭვო ხარისხის კასრებში, ან მეტისმეტად ტკბილ შემაგრებულ ღვინოებთან. საბოლოო ჯამში, ინდუსტრიამ მოდის კაპრიზებსაც გაუძლო და ხარისხზეც იმუშავა, 20 წელიწადში ექსპორტის მოცულობა 0,7 მლნ ჰექტოლიტრიდან 4,8 მლნ ჰექტოლიტრამდე გაიზარდა. სამხრეთ აფრიკული ღვინის პოზიციონირება მისთვის დამახასიათებელ, რესპექტაბელურ სტილში გადაწყდა, რომელიც როგორც ძველ, ასევე ახალ სამყაროს აერთიანებდა. დღეს სამხრეთ აფრიკული ღვინო თეთრ შერეულ ღვინოებთან ასოცირდება, ძირითადად კი, ორ სახეობასთან  - ბორდო-სავინიონ ბლანისა და სემიონის კუპაჟთან, რომელსაც ბევრი კონკურენტი ჰყავს და შენინ ბლანთან (ეს სახეობა სამხრეთ აფრიკაში უფრო მეტია, ვიდრე მის სამშობლოში - ლუარაში), გამოირჩევიან სიმსუბუქით, ნაკლები ტანინითა და მაღალი მინერალიზაციით.

ამის მიუხედავად, ვენახები ჯიშების მიხედვით მაინც შეიცვალა - თუ 1993 წელს თეთრ ყურძენს საერთო ფართობში 81% ეკავა, 2011 წელს - 54,3 %-მდე შემცირდა, რადგან საერთაშორისო ბაზარზე მოთხოვნა, ძირითადად, მაინც წითელ ღვინოზეა.

იქიდან გამომდინარე, რომ სამხრეთ აფრიკელები საკუთარ ღვინოს ძველი სამყაროს ნაწილადაც მიიჩნევენ, კარგად განავითარეს აპელასიონების სისტემა (104 ადგილწარმოშობის ზონა), რომელიც ევროპის შემდეგ ყველაზე ავტორიტეტულია.

საერთაშორისო მარკეტინგული კამპანიისთვის სამხრეთ აფრიკის ღვინის ორგანიზაცია იყენებს სლოგანს - ‘მრავალფეროვნება - ჩვენი ბუნებაა“, სადაც აქცენტი ქვეყნის ბოტანიკურ მრავალფეროვნებაზეა გადატანილი (1400-მდე სახეობა ფიქსირდება), თუმცა, რეალურად, ვაზის სახეობების მიხედვით, ეს ქვეყანა არ გამოირჩევა. ყურძნის 85% -ს ხუთი ჯიში წარმოადგენს: კაბერნე სავინიონი, სირა, მერლო, შარდონე, სავინიონ ბლანი, შენინ ბლანი და პინოტაჟი (ადგილობრივად გამოყვანილი ჯიში პინო ნუარისა და ჩენსოდან). ორიგინალური სახოებების ყურძენი იშვიათობაა და არ არის ჯეროვნად მოვლილი, თუმცა, ცალკეული კომპანიები ამ მიმართულებით უკვე მუშაობენ.

კვალიფიცური ენოლოგების რიცხვი სამხრეთ აფრიკაში 1986 წლიდან დღემდე 25-დან 80-მდე გაიზარდა (ამ რიცხვში არ შედის ის პროფესიონალები, რომლებსაც ოფიციალური განათლება არ აქვთ მიღებული, თუმცა, ფლობენ უზარმაზარ ადგილობრივ და საერთაშორისო გამოცდილებას).

საქართველო

• ღვინის ექსპორტის მოცულობა (2014 წ.): 460 ათასი ჰექტოლიტრი (180მლნ დოლარი)
• ვაზის ჯიში- 525, აპელასიონი -18
• საექსპორტო ქვეყნები: რუსეთი, უკრაინა, ყაზახეთი, ბელარუსი, პოლონეთი

დამოუკიდებელი საქართველოს ისტორიაში ღვინის ექსპორტის რეკორდული მაჩვენებელი გასულ წელს დაფიქსირდა - 46 მლნ ლიტრი, აქედან 62% -რუსეთზე მოდის. ემბარგოს მოხსნამ დარგის ერთგვარი სტიმულირება გამოიწვია, თუმცა, არასტაბილურ ბაზარზე ორიენტირებული წარმატება, როგორც მოსალოდნელი იყო, დროებითი გამოდგა- რუსეთში დაწყებული ეკონომიკური კრიზისის გამო, ღვინის ექსპორტის მოცულობა წელს ათი თვის განმავლობაში შარშანდელთან შედარებით განახევრდა (დაახლ. 20 მლნ ლიტრი). მართალია, როგორც ძველი, ასევე ახალი ხელისუფლება დაუსრულებლად საუბრობდა ბაზრის დივერსიფიცირებაზე, ემბარგოდან შვიდი წლის შემდეგ მნიშვნელოვანი მოცულობით (ერთ მლნ ლიტრზე მეტი) ღვინის გატანადსთ-ის გარდა, მხოლოდ ორ ქვეყანაში- პოლონეთსა და ჩინეთში - შევძელით. ქართული ღვინის ცნობადობამსოფლიოში დაბალია და ამ საკითხზე დიდი მუშაობაა საჭირო.

პირველი გაკვეთილი - ხარისხის ამაღლება და ახალი ტექნოლოგიების დანერგვა - ისევე როგორც ღვინის ბაზრის ყველა ახალმა და უკვე წარმატებულმა მოთამაშემ, საქართველომაც, შეძლებისდაგვარად, ჩააბარა. განხორციელდა საკანონმდებლო ცვლილებები,ჩამოყალიბდა ღვინის წარმოების მაკონტროლებელი სისტემა, საწარმოების გადაიარაღებისთვის დარგში მნიშვნელოვანი ინვესტიციები განხორციელდა.რაც შეეხება მარკეტინგულ სტრატეგიას, ღვინის სააგენტოს ხელმძღვანელის, გიორგი სამანიშვილის აზრით, საქართველო თავისი არსით ძველი სამყაროს ნაწილია, თან იმავდროულად, ახალია (რადგან უცნობია მსოფლიოსთვის),ამიტომ უპრიანი იქნება მათი სინთეზი:

„ჩვენ ჩვენი ძლიერი მხარეები უნდა წამოვწიოთ, რომ ვართ უძველესი ღვინის ქვეყანა,  გვაქვს ღვინის წარმოების 8000- ათასწლოვანი ტრადიცია, უნიკალური ტექნოლოგიები და მრავალფეროვანი ვაზის ჯიშები.ჩვენ ვერასდროს დავდებთ ღვინის დიდ რაოდენობას, რადგან გეოგრაფიულად შეზღუდულები ვართ, შესაბამისად, ნიშურ სეგმენტზე უნდა ვიმუშავოთ.სხვისი გამოცდილების კოპირება არ იქნება  მიზანშეწონილი, თუმცა, ორივეს წარმატებებისგან შეიძლებასწავლა. ახალ მოთამაშეებისგან უნდა გადმოვიღოთ აგრესიული მარკეტინგი, რაც შეეხება ძველ სამყაროს, ტერუარების თემა უნდა გამოვიყენოთ - არის მომხმარებელთა კატეგორია, რომელთათვის ქართული აპელასიონებიდან მიღებული უნიკალური ღვინო საინტერესო იქნება, შესაბამისად, მის პოპულარიზაციაზე უნდა ვიზრუნოთ“, -აღნიშნავს სამანიშვილი.

სომელიეთა ასოციაციის ხელმძღვანელის, შალვა ხეცურიანის აზრით, ვაზის ჯიშების მრავალფეროვნების მიუხედავად (მათი რაოდენობა საქართველოში 500-ს აჭარბებს და ღვინის საერთაშორისო ორგანიზაციის სტატისტიკით, მსოფლიოში პირველ ადგილზეა), ძირითადი აქცენტი ორ სახეობაზე უნდა გაკეთდეს:

რაც შეეხება ქართულ აპელასიონებს, შალვა ხეცურიანი ფიქრობს, რომ მათაც აქვთ გარკვეული პერსპექტივა, თუმცა, შორეული:

„ძალიან ბევრი გაკეთდა აპელასიონების კონტროლის სისტემაზე, შეიქმნა სპეციალური კომპიუტერული პროგრამა, რომელიც დეტალურად აღნუსხავს, თუ რომელმა კომპანიამ საიდან და რა მოცულობის ყურძენი შეისყიდა, თუმცა, 100%-ით მაინც ვერ კონტროლდება და ნდობა ნაკლებია. გარდა ამისა, ადგილობრივ მომხმარებელთა დიდი ნაწილიც კი ვერ არჩევს ადგილწარმოშობის ღვინოებს“, - აცხადებს ხეცურიანი.

ქართული ღვინო საშუალო და მაღალ საფასო სეგმენტშია პოზიციონირებული. კითხვაზე, თუ რამდენად შეესაბამება საერთაშორისო მომხმარებლის მოლოდინებს, რომელიც ჯერ კიდევ არ იცნობს ქართულ ღვინოს,გიორგი სამანიშვილი დადებითად პასუხობს.

„ჩვენი ყურძენი მაღალი ენოლოგიური ხარისხით გამოირჩევა და ის ნიშური პროდუქტია“, - აღნიშნავს სააგენტოს ხელმძღვანელი.

ქართული ღვინის ბრენდინგი

როგორც   Eugeorgia-ისთვის გახდა ცნობილი, საერთაშორისო ბაზარზე წარმოჩენის მიზნით 2008 წელს მთავრობამ (პროექტს მაშინდელი სოფლის მეურნეობის მინისტრი, ბაკურ კვეზერელი კურირებდა), გადაწყვიტა, ქართული ღვინის ერთიანი ბრენდი შექმნილიყო, შესაბამისად, ექსპორტზე ერთნაირი ბოთლითა და ეტიკეტით გასულიყო, თუმცა, ამ წამოწყებას კერძო სექტორიდან დიდი წინააღმდეგობა შეხვდა - მთავარი არგუმენტები შემდეგი იყო: ყველა მწარმოებელი პროდუქციის ხარიხის სტაბილურობას ვერ უზრუნველყოფდა, ამასთანავე, მარკეტინგული ღონისძიებებისთვის  ხარჯებს უკლებლივ ყველა-მცირე და მსხვილი კომპანია -ერთნაირად ვერ გაიღებდა.

ერთი, რასაც მთავრობამ მიაღწია, შემოიღო სავალდებულო სტიკერები ინგლისურენოვანი წარწერით - Wines of Georgia (ღვინოები საქართველოდან“). სტიკერი 50 ცენტი ღირდა და აშშ-ში ექსპორტისთვის განკუთვნილ ბოთლებზე უნდა დაეკრათ (სავარაუდოდ, რუსეთ-საქართველოს ომის შემდეგ, ამერიკელი მომხმარებლის ლოიალობაზე იყო გათვლილი).

თუმცა, საბოლოოდ, პროექტი კრახით დასრულდა: მთავრობამ არ გაითვალისწინა, რომ ეტიკეტზე მცირეოდენი ცვლილების შეტანაზეც კი ექვსი თვით ადრე აშშ-ში შესაბამის უწყებებთან შეტყობინება უნდა გაეგზავნა. ვიდრე აღნიშნულ პრობლემას მოაგვარებდნენ, ქართული პროდუქცია კინაღამ საცალო ქსელიდან ამოიღეს. ამასთანავე, ამერიკელი მომხმარებელი შეცდომაში შეიყვანა სიტყვამ „ჯორჯია“, რომელიც იმ შტატთან ასოცირდება, სადაც უხარისხო ღვინოს აწარმოებენ. მალევე, კერძო სექტორის თხოვნით, აღნიშნულ პროექტზე მთავრობამ უარი თქვა.

ახალმა ხელისუფლებამ ახალი მარკეტინგული სტრატეგია სამი წლის წინ შეიმუშავა (ცვლილებები შარშანაც შევიდა), რომელიც ქართული ღვინის ცნობადობის ამაღლებას, ძირითადად, ღვინის საერთაშორისო გამოფენებში მონაწილოებით ითვალისწინებს.

„ეს პრესტიჟული და დიდი გამოფენებია, სადაც თავს უამრავი ბაიერი იყრის, შესაბამისად, ბიზნესს მეტი საშუალება აქვს, პოტენციური პარტნიორი მოიძიოს. ჩვენმა სააგენტომ შეიმუშავა კორპორატიული გზავნილები, დიზაინი, ერთიანი ბრენდინგი, თუ როგორ უნდა წარვდგეთ მსგავს ღონისძიებებზე. გარდა ამისა, სტრატეგიის მიხედვით, უცხოელი ექსპერტები ავტორიტეტულ გამოცემებში ქართული ღვინის შესახებ სტატიებსა და ბლოგებს ათავსებენ, აქტიურად ვიყენებთ სოციალურ მედიასაც“, - აღნიშნავს სამანიშვილი.

 
ბელა ნოზაძე