"სახელმწიფოს დახმარების გარეშე HACCP–ის დანერგვის პროცესი გაჭიანურდება"
„სახელმწიფომ უნდა მიხედოს ვეტერინარიას და საქონლის აღწერისა და იდენტიფიცირების სისტემას. ევროკავშირთან ასოცირების შეთანხმების ხელმოწერის შემდეგ საფრთხის ანალიზისა და კრიტიკული საკონტროლო წერტილების გეგმა/სისტემის (HACCP) დანერგვა ყველა კომპანიისთვის სავალდებულო იქნება. სახელმწიფოს დახმარების გარეშე HACCP–ის დანერგვის პროცესი ძალიან გაჭიანურდება“, – ამბობს კომპანია „სანტე ჯი ემ თი პროდუქტების“ გენერალური დირექტორის მოადგილე, ერეკლე გამყრელიძე.
„სანტე-ჯი-ემ-თი პროდუქტები“ საქართველოში რძის პროდუქტების მწარმოებელი ყველაზე დიდი კომპანიაა. კომპანიის პორტფელში 100-მდე დასახელების პროდუქტი და 4 ბრენდია: კლასიკური რძის პროდუქტების ბრენდი „სანტე“, მაღალმთიანი რძის პროდუქტების ბრენდი „სანტინო“, დესერტების ბრენდი „სანტისიმო“ და ტრადიციული, შეფუთული და ასევე მდნარი ყველის ბრენდი „სანებო“.
„ჩვენი კომპანიის მიერ გადამუშავებული რძის 90% ოჯახური მეურნეობებიდან მოდის. ამიტომ, რძის ხარისხს ორჯერ ვამოწმებთ. პირველი შემოწმება შემგროვებელი პუნქტის ლაბორატორიაში ხდება, მეორე კი საწარმოს ლაბორატორიაში. ჩვენ გვაქვს საშუალება რომ შედარებით დაბალხარისხიანი რძისგან მივიღოთ მაღალხარისხიანი პროდუქტი. თავის დროზე დიდი ინვესტიცია ჩავდეთ პოლონური კომპანიის მიერ წარმოებულ მაღალტექნოლოგიურ დანადგარში, რომელიც მაღალ სიჩქარეზე რძეს სხვადასხვა ბაქტერიებისგან ასუფთავებს. თუმცა, HACCP–ის სისტემის დანერგვას სხვა რეგულაციები სჭირდება.
იმისთვის, რომ წარმოებაში HACCP–ის სისტემა დავნერგოთ, ზუსტად უნდა ვიცოდეთ, იმ ოჯახურ მეურნეობებში, რომლებისგანაც რძეს ვყიდულობთ, რამდენი ძროხაა და როგორია მათი ჯანმრთელობის მდგომარეობა. იმ შემთხვევაში, თუ რომელიმე ძროხას რაიმე დაავადება დაემართება, მისი მიკვლევა ძალიან მალე უნდა შეგვეძლოს. ამისთვის საჭიროა, რომ საქონელი იდენტიფიცირებული იყოს და მთელ ქვეყანაში ვეტერინარიის გამართული სამსახური მუშაობდეს. გადამამუშავებელ კომპანიას მხოლოდ საკუთარი ფინანსური და ადამიანური რესურსით ამის გაკეთება ძალიან გაუჭირდება,“ – ამბობს გამყრელიძე.
იგივე პრობლემაზე საუბრობს ყველის მწარმოებელთა ასოციაციის თავმჯდომარე ანა მიქაძეც. „არ არსებობს საქონლის ნუმერაციის/იდენტიფიკაციის სისტემა. 2012 წელს იყო ამ სისტემის ამუშავების მცდელობა, მაგრამ შემდეგ ეს პროცესი შეჩერდა. საქონელი უნდა იყოს იდენტიფიცირებული. რომელიმე ძროხას ჯილეხი რომ გაუჩნდეს, პირადი ნომრით უნდა მოხდეს მისი იდენტიფიცირება. ჩვენ რაოდენობის დონეზეც კი არ ვიცით, რამდენი სული ძროხა გვყავს საქართველოში. ესტონეთში ყველა ფერმის რძის ნიმუშებს კვირაში ერთხელ ამოწმებენ. შემოწმების შემდეგ მეყველემ იცის, რომელი ფერმის რძე რა შემადგენლობისაა. სხვა შემთხვევაში, მას არ აქვს ყველის გაყიდვის უფლება,“ – აცხადებს მიქაძე.
HACCP-ის გეგმა გულისხმობს ყველა პოტენციური საფრთხის წინასწარ დადგენას და მათი პრევენციის, აღმოფხვრის ან მისაღებ დონემდე დაყვანისთვის საჭირო ქმედებების დაგეგმვას. საფრთხის ანალიზისა და კრიტიკული საკონტროლო წერტილების გეგმა/სისტემის არსი შემდეგში მდგომარეობს: ყოველი კონკრეტული საწარმოო ხაზის შესწავლისა და ანალიზის საფუძველზე ხდება მასში ისეთი სტადიების („წერტილების“) გამოვლენა, რომელზეც რაიმე შეცდომამ, მოუფრთხილებლობამ, შემთხვევითობამ, უნიათობამ ან სხვა გარემოებამ შეიძლება საბოლოო პროდუქტის დეფექტი – დაბინძურება ან გაფუჭება გამოიწვიოს. ყველა ასეთი ეტაპი საბოლოო პროდუქტის უვნებლობისთვის „კრიტიკულ წერტილს“ წარმოადგენს. ამიტომ მასზე მუდმივი კონტროლი უნდა განხორციელდეს: უნდა შემუშავდეს მუდმივი კონტროლის სისტემა და დადგინდეს პროცედურა წუნის გაუვნებელყოფისთვის.
ევროკავშირთან ასოცირების შეთანხმებას არ აქვს სურსათის უვნებლობის მიმართულებით არსებული კონკრეტული სამოქმედო გეგმა. ამ ეტაპზე ცნობილია მხოლოდ ის, რომ შეთანხმების ხელმოწერიდან 6 თვის განმავლობაში საქართველომ ევროკავშირს სურსათის უვნებლობის სფეროს სამოქმედო პროგრამა უნდა წარუდგინოს. გარდამავალი პერიოდი 8 წელს გაგრძელდება. გარდამავალი პერიოდის გასვლის შემდეგ ევროპული ხარისხის მოთხოვნები და ევროკავშირის დირექტივები სავალდებულო იქნება არა მხოლოდ მათთვის, ვისაც პროდუქტის ექსპორტზე გატანის სურვილი ექნება, არამედ მათთვისაც, ვინც პროდუქციის გაყიდვას მხოლოდ საქართველოში დააპირებს.
სურსათის უვნებლობის სააგენტოს სურსათის უვნებლობის დეპარტამენტის უფროსი კახა სოხაძე ამბობს, რომ ცხოველური წარმოშობის სურსათი მაღალი რისკის შემცველ პროდუქტად მიიჩნევა და ასეთ პროდუქტს ევროკავშირი განსაკუთრებული ყურადღებით ამოწმებს. ცხოველური წარმოშობის სურსათის ხარისხი და უსაფრთხოება კიდევ უფრო მკაცრად მოწმდება იმ შემთხვევაში, თუ ის ექსპორტზე ევროკავშირის ბაზარზე გადის: „მეცნიერულად დასაბუთებულია, რომ სურსათის მიერ გამოწვეული დაავადებების დიდი ნაწილი ცხოველური სურსათით არის გამოწვეული. ამიტომ, ცხოველური სურსათი მაღალი რისკის შემცველ პროდუქტად მიიჩნევა და არაცხოველური წარმოშობის პროდუქტთან შედარებით ბევრად უფრო მკაცრ კონტროლს გადის. ევროკავშირში ცხოველური სურსათის ექსპორტი რომ განხორციელდეს, ამისთვის ევროკავშირის რომელიმე წევრი ქვეყნის კომპეტენტური სამსახურის, ან ევროკომისიის მომხმარებელთა ჯანმრთელობის დაცვის გენერალური დირექტორატის ექსპერტებმა უნდა შეამოწმონ საწარმო, წარმოების ყველა ეტაპი, პროდუქტის შენახვისა და ტრანსპორტირების ჩათვლით. გარდა ამისა, უნდა შეისწავლონ ადგილობრივი კანონმდებლობა, მისი თავსებადობა ევროპულ კანონმდებლობასთან და შესრულების რელევანტურობა. მხოლოდ ასეთი შემოწმების შემდეგ აძლევს ევროკავშირი ამა თუ იმ საწარმოს აღიარებას, ანიჭებს უნიკალურ ნომერს, რომელიც ევროკომისიის ოფიციალურ ჟურნალში ქვეყნდება და აძლევს ევროკავშირში პროდუქტის გატანის უფლებას“.
